تحقیق برای سنجش زودهنگام سرطان از روی ادرار و خون

ایسنا/ رئیس پژوهشگاه ابن‌سینا درباره طرح تحقیقاتی تشخیص زودرس سرطان از ادرار و خون گفت: این طرح تحقیقاتی، پروژه‌ای طولانی‌مدت بوده است. تشخیص سرطان مقوله بسیار حساسی است و تستی که در این خصوص ارائه می‌شود باید بسیار کارآمد و با حساسیت بالا باشد. در حال حاضر، باید ارزیابی‌های مختلف روی این طرح انجام شود تا ما بتوانیم با اطمینان صددرصدی بگوییم تشخیص زودرس سرطان با این تست ممکن است.

دکتر محمدرضا صادقی با بیان این مطلب گفت: مراحل مقدماتی و آزمایشگاهی این تست طی شده اما برای این که بخواهد به بازار عرضه شود و مجوزهای لازم را بگیرد راه طولانی‌ در پیش دارد. اگر این تست از ارزیابی‌های لازم سربلند بیرون بیاید، تست بسیار مهمی خواهد بود، چرا که در حال حاضر، انجام تست‌های ماموگرافی برای خانم‌ها به علت قرار گرفتن تحت اشعه دشوار است؛ علاوه بر آن انجام بایوپسی و برداشتن بخشی از توده بافت پستان دردناک و سخت است.

دبیر انجمن جنین شناسی و بیولوژی تولیدمثل ایران گفت: همچنین ممکن است این عکس‌برداری‌ها و بررسی‌ها زمانی انجام شود که سرطان به مرحله‌ پیشرفته‌ای رسیده باشد مثلا توده پیشرفت کرده باشد و به بخش‌های مختلف بدن متاستاز داده باشد که این طرح به دنبال این است که بتوانیم سرطان را در مراحل اولیه تشخیص داده و از رشد توده در همان مراحل اول جلوگیری کنیم.

رئیس پژوهشگاه ابن‌سینا با اشاره به تلاش برای افزایش دقت و کارآیی این تست گفت: هدف این است که این تست زمانی ارائه شود که همه مراحل خود را طی کرده باشد و کارایی لازم را داشته باشد؛ البته ممکن است که این تست به حساسیت‌های لازم نرسد تا وزارت بهداشت مجوزهای لازم برای ارائه آن در سطح کل جامعه را صادر کند. اگر این تست برای سرطان پستان نتایج مناسب را نشان دهد در کوتاهترین زمان برای سایر سرطان‌ها قابل اجرا خواهد بود.

تاثیرات زندگی شهری و آلودگی هوا بر ناباروری
صادقی در ادامه، در پاسخ به سوالی درباره شیوع ناباروری در کشور خاطرنشان کرد: حدود پنج سال پیش یک طرح پژوهشی اپیدمیولوژی ناباروری در کشور در پژوهشگاه ابن‌سینا انجام شد و در آن، تنها به بررسی و شیوع میزان ناباروری و اقدام افراد برای درمان پرداخته شده بود اما علت‌یابی افزایش شیوع ناباروری در پژوهشگاه انجام نشده و مشخص نیست که تغییر در سبک زندگی، آلاینده های محیطی و ...در سال‌های اخیر تا چه حد بر شیوع ناباروری تأثیرگذار بوده است. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد، تغذیه، عادات زندگی و سن ازدواج می‌تواند بر شیوع ناباروری موثر باشد و ما در حال حاضر شاهد تغییر در همه‌ این فاکتورها هستیم.

وی افزود: بدون شک، زندگی شهرنشینی باعث شده فعالیت های فیزیکی افراد کم شود. کاهش فعالیت فیزیکی، چاقی را به دنبال داشته و چاقی ناباروری را به همراه دارد. در شهرهای بزرگ آلاینده‌های شدیدی در هوا وجود دارد و آلودگی هوا می‌تواند بر قدرت باروری تاثیرگذار باشد.

صادقی ادامه داد: از سوی دیگر افزایش سن ازدواج نیز بر افزایش ناباروری اثرگذار است. اگر قبلا خانمی در سن ۱۸ سالگی ازدواج می‌کرد تا ۴۵ سالگی فرصت زیادی برای فرزنددار شدن داشت اما وقتی خانمی در سن ۳۵ سالگی ازدواج می‌کند زمان کمتری برای بارداری دارد. اگر خانمی در سنین ۱۲-۱۳ سالگی به بلوغ رسیده تا ۳۵ سالگی که بخواهد باردار شود ممکن است بیماری‌ها و عوامل زیادی قدرت باروری فرد را تحت تأثیر قرار دهد. این مشکلات نه تنها در ایران بلکه در جوامع دیگر نیز به طور حتم بر میزان باروری تأثیر می‌گذارد.

رئیس پژوهشگاه ابن سینا با بیان این که شیوع ناباروری در ایران ۱۵ تا ۲۰ درصد است، گفت: در کشور ما آمار ناباروری، از میزان نرمال برخی کشورها بیشتر است. در برخی از استان‌ها میزان ناباروری در مرز ۲۰ درصد بوده اما در سایر کشورهای دنیا میزان ناباروری در حد ۱۰تا ۱۵ درصد گزارش می‌شود.

وی ادامه داد: برطرف کردن و درمان برخی علل ناباروری ممکن است نیازمند مداخلات درمانی باشد که مراکز مختلفی در بخش های خصوصی و دولتی در همین راستا گسترش پیدا کرده است. برخی دیگر از علل ناباروری نیازمند تغییر سبک زندگی مانند کاهش وزن، افزایش فعالیت بدنی و تغییر در الگوی تغذیه و الگوی زندگی است.

رئیس پژوهشگاه ابن‌سینا با اشاره به تاثیر آلودگی هوا بر قدرت باروری گفت: آلاینده‌هایی که در آب و هوا وجود دارد دارای تأثیراتی روی سیستم تولید مثلی می‌گذارند که منجر به ناباروری در فرد می‌شود. علاوه بر آن، برخی از آلاینده‌ها مثل سموم و برخی از گازهای شیمیایی مثل گازهایی که در جنگ تحمیلی استفاده ‌شد می‌تواند بر سطح ژنوم افراد تأثیر بگذارد و بر نسل‌های بعد هم اثر بگذارد.

این جنین‌شناس با بیان این که در آمارهای جهانی ناباروری با منشا خانم و آقا یکسان است و تفاوت فاحشی ندارند، گفت: معمولاً گفته می‌شود در زوج‌های نابارور، حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد آن‌ها به علت ناباروری خانم است و حدود همین میزان هم به علت ناباروری از سوی آقایان است. حدود ۲۰ درصد ناباروری‌ها به مشکلات هر دو نفر مربوط می‌شود و در برخی موارد هم پس از بررسی‌های پزشکی، هر دو نفر سالم هستند و ناباروری آن‌ها با علل ناشناخته است؛ درواقع ناباروری آن‌ها، علتی دارد اما با ابزاری که در دست ما هست امکان تشخیص علت آن وجود ندارد.

وی ادامه داد: آماری که ممکن است برخی مراکز درباره افزایش شیوع ناباروری در میان مردان نسبت به گذشته منتشر کنند براساس مواردی است که به همان مرکز مراجعه می‌کنند. مثلاً برای بررسی شیوع یک نوع سرطان در کل کشور نمی‌توان فقط به آمار یک کلینیک خاص استناد کرد. بنابر این آماری که براساس آن می‌گویند ناباروری در مردان در سال‌های اخیر افزایش داشته، محدود است به یک مرکز یا منطقه و شهر و نیاز است که بررسی‌های جامع‌تری در این رابطه انجام گیرد. البته به طور کلی شیوع ناباروری به دلایلی که پیشتر توضیح دادم افزایش پیدا کرده است اما در میان خانم‌ها و آقایان یکسان است.

هدف‌گذاری برای صادرات جنین‌ گاوهای اصلاح شده
صادقی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان این که عراق و افغانستان از مراکز هدف‌گذاری شده در برنامه آتی پژوهشگاه ابن‌سینا برای صادرات جنین گاوهای اصلاح شده است، گفت: میزان تولید جنین که در مرکز وجود دارد هنوز به حدی نرسیده که بتواند تقاضای داخل کشور را کفایت کند. ما در حال حاضر، متقاضیان زیادی در داخل کشور برای جنین گاوهای ممتاز اصلاح ژنتیک شده داریم و تمرکز خود را بر روی تأمین نیازهای داخل گذاشته‌ایم.

وی افزود: در کنار تولید جنین در مرکز بایوفارم هلیجرد، همکاری‌ را با بخش خصوصی و سازمان‌های نیمه‌دولتی آغاز کرده‌ایم تا بتوانیم تولید جنین را گسترش دهیم. در حال حاضر، با همکاری‌ بخش خصوصی و نهادهای وابسته به دولت در حال تأسیس مراکز جدیدی برای پیگیری این موضوع هستیم که اگر به مرحله اجرایی برسد قطعاً رسانه‌ای می‌شود. اگر نیاز کشور در تولید جنین‌های اصلاح شده رفع شود بازارهای خارجی را هدف قرار می‌دهیم و برای این منظور، بهترین مقصد، کشورهای همسایه ما هستند که به راحتی می‌توان با آن‌ها مبادلات اقتصادی کرد. امروزه با توجه به تغییرات نرخ ارز به طور حتم بازارهای خارجی از لحاظ اقتصادی به صرفه هستند اما در حال حاضر هدف جهاد دانشگاهی از ورود به این حوزه، مرتفع کردن نیاز داخل کشور است.

رئیس پژوهشگاه ابن‌سینا با اشاره به اهمیت تحقیق و توسعه برای بهبود فرآیندها گفت: هر چند که تحقیق و پژوهش برای بهبود فرآیندها باید ادامه داشته باشد ولی در کنار آن چون هدف مرکز بایو فارم اصلاح نژاد دام‌های سنگین است، برای اصلاح نژاد گاو، گاومیش، شتر و اسب برنامه‌ریزی شده است.

وی گفت: براساس اولویت، پس از اصلاح نژاد گاو باید فعالیت‌ها روی اصلاح نژاد گاومیش آغاز شود. مرکز اصلاح نژاد وابسته به وزارت جهاد کشاورزی یک ایستگاه تحقیقاتی در شمال غرب کشور دارد که پروژه‌ای مشترک با محققان آن را آغاز کرده‌ایم تا بتوانیم اصلاح نژاد گاومیش در حوزه شیر و گوشت را در استان‌های جنوب غربی، شمال غربی و جنوب شرقی کشور که تمایل زیادی به استفاده از شیر و گوشت گاومیش در این مناطق وجود دارد، آغاز کنیم.

صادقی در پایان گفت: یکی از اهداف مجموعه ابن‌سینا تکثیر اسب‌های اصیل است. امروزه اسب‌های اصیل نژاد ترکمن ارزش افزوده زیادی دارند و تکثیر این‌ها از طریق تکنیک‌های آزمایشگاهی و انتقال جنین می‌تواند سود اقتصادی در صنعت پرورش اسب ایجاد کند.