رمزگشایی از راز پایان عصر یخبندان در زمین

ایرنا/ محققان استرالیایی در جریان یک مطالعه موفق شدند، دهانه برخوردی قدیمی‌ترین سیارک جهان را در این کشور کشف کنند؛ این کشف می‌تواند علت پایان یافتن عصر یخبندان را در زمین توضیح دهد.
دهانهٔ برخوردی در ستاره‌شناسی به فرورفتگی، حفره یا گودالی گفته می‌شود که در خاک اجرام آسمانی از جمله زمین بر اثر برخورد شهاب‌سنگ پدید می‌آید.
محققان دانشگاه «کرتین» در استرالیا در این مطالعه متوجه شدند که این سیارک حدود ۲.۲ میلیارد سال پیش به منطقه Yarrabubba در غرب استرالیا برخورد کرده و این دهانه برخوردی را بر روی زمین ایجاد کرده است. محققان این کشف را با آزمایش مواد معدنی یافت شده در سنگ‌های این مکان انجام دادند. آنها این کشف را هیجان‌انگیز توصیف کرده و می‌گویند این برخورد می‌تواند عامل بروز رویداد گرم شدن در آن عصر باشد.

مشاهده این دهانه برخوردی به دلیل میلیاردها سال فرسایش با چشم امکان‌پذیر نیست. محققان با تهیه نقشه اثرات این برخورد در میدان مغناطیسی این منطقه موفق شدند که قطر این دهانه را ۷۰ کیلومتر تعیین کنند. پروفسور «کریس کیرک لند» گفت: این دهانه در واقع بسیار مسطح است زیرا بسیار قدیمی است، اما سنگ‌های موجود در آن مشخص است.

وی افزود: برای تعیین زمان برخورد این سیارک به زمین، محققان کریستال‌های ریز «زیرکون» و «مونازیت» را در سنگ‌ها مورد بررسی قرار دادند، این بلورها مقادیر اندکی اورانیوم دارند و از آنجا که اورانیوم با سرعت ثابت به سرب تبدیل می‌شود، محققان موفق شدند زمان سپری شده را محاسبه کنند.
همچنین به گفته محققان، زمان برخورد این سیارک با زمین می‌تواند علت گرم شدن زمین را در محدوده این زمانی توضیح دهد.

محققان معتقدند که سیاره زمین قبل از این برخورد در یکی از دوره‌های «زمین گوی برفی» خود به سر می‌برده است؛ زمین گوی برفی (The Snowball Earth) فرضیه‌ای است که بر پایهٔ برخی یافته‌های زمین‌شناسی، دیرینه مغناطیس‌شناسی و دیگر دانسته‌ها، باور دارد که همهٔ سطح زمین به‌طور کامل یا تقریباً بیشتر قسمت‌های آن دست‌کم یک بار در بیش از ۶۵۰ میلیون سال پیش منجمد شد. در آن زمان زمین عمدتا در یخ پوشیده شده بود اما در برهه‌ای از زمان، ورق‌های یخ ذوب شدند و سیاره زمین سریع شروع به گرم شدن کرد.

کرکلند گفت: سن این دهانه دقیقاً با پایان بالقوه یک دوره یخبندان در جهان مطابقت دارد، بنابراین این برخورد احتمالا تغییرات قابل توجهی بر اوضاع اقلیمی سیاره ماه داشته است.
محققان با استفاده از الگوسازی رایانه‌ای محاسبه کردند که این سیارک به یک صفحه یخی به ضخامت چند کیلومتر که زمین را پوشانده بود، برخورد کرده است. این برخورد حجم زیادی بخار آب در اتمسفر آزاد کرده است.

به گفته محققان، این برخورد می‌توانسته به گرم شدن سیاره زمین در عصر «پیشین‌زیستی» یا «پروتروزوئیک» (یک اَبَردوران زمین‌شناسی) کمک کرده باشد؛ مرحله‌ای که اکسیژن تازه در اتمسفر پدیدار شده بود و حیات پیچیده هنوز تشکیل نشده بود.
نتایج این تحقیق در مجله Nature Communications منتشر شده است.