استفاده از سلول‌های بنیادی برای درمان مبتلایان به کووید-۱۹

ایسنا/ مدیر کل دفتر تخصصی علوم پزشکی معاونت پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی تولید کیت تشخیص، لباس ایزوله بیمارستانی، راه اندازی آزمایشگاه مرجع و تولید مواد ضد عفونی کننده را از اقدامات جهاد دانشگاهی در حوزه مقابع با کروناویروس نام برد و گفت: علاوه بر آن پژوهشگاه رویان با همکاری دو بیمارستان طرحی برای استفاده از فناوری سلول‌های بنیادی مزانشیمی به منظور درمان مبتلایان به ویروس کووید-۱۹ تدوین کرده‌اند که در صورت تایید نتایج اولیه، این روش درمانی برای بخش بیشتری از بیماران به مرحله اجرا در خواهد آمد.
دکتر غلامرضا اسماعیلی جاوید در خصوص اقدامات جهاد دانشگاهی پس از شیوع ویروس کرونا در کشور، افزود: پس از اینکه در اوایل اسفند سال گذشته موضوع ورود ویروس کورونای جدید به داخل کشور تایید شد جهاد دانشگاهی با توجه به مسئوولیت‌های اجتماعی خود در دو حوزه مرتبط با امور جاری این نهاد و نیازهای فوری کشور، فعالیت خود را آغاز کرد.
وی با اشاره به جزئیات این دو اقدام،اظهار کرد: در بخش اول با تشکیل ستاد داخلی متشکل از حوزه پشتیبانی و فنی و با توجه به نوع بیماری و خصوصیات همه گیر شناسی آن، دستورالعمل‌های لازم برای پیشگیری و شکستن زنجیره‌های انتقال بیماری نوظهور در مجموعه‌های جهاد دانشگاهی از جمله مراکز درمانی این نهاد تدوین شد.
به گفته وی اولین دستورالعمل‌های این ستاد از سوی معاونت پشتیبانی جهاد دانشگاهی از روز ۳ اسفندماه به کلیه واحدهای تابع جهاد ارسال و متعاقباً دستورالعمل‌های تکمیلی آن ارسال شد.
جاوید ادامه داد: در بخش دوم، با توجه به نیاز کشور در روزهای اول شیوع این ویروس، کارگروه پژوهش و فناوری کروناویروس در معاونت پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی تشکیل و با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های جهاد دانشگاهی در حوزه‌های پزشکی و فنی و مهندسی چندین موضوع در دستور کار قرار گرفت. اولین موضوع با توجه به توانمندی جهاد دانشگاهی در حوزه علوم ژنتیک و پزشکی مولکولی، دو گروه از پژوهشکده سرطان معتمد و مرکز ملی ذخایر کشور مامور ساخت کیت تشخیصی کروناویروس جدید شدند.
مدیر کل دفتر تخصصی علوم پزشکی معاونت پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی تاکید کرد: با تلاش شبانه روزی پژوهشگران و اعضای هیات علمی جهاد دانشگاهی، تاییدیه کیت تشخیص کرونا ویروس جهاددانشگاهی از انستیتو پاستور دریافت شد.
تولید لباس‌های ایزوله بیمارستانی برای مقابله با ویروس
وی، از تولید لباس ایزوله بیمارستانی خبر داد و یادآور شد: دومین موضوع با توجه ظرفیت‌های نساجی واحد جهاد دانشگاهی امیرکبیر، تولید البسه ایزوله مورد نیاز کادر پزشکی در دستور کار این واحد قرار گرفت که با موفقیت این البسه تولید شد.
جاوید با بیان اینکه این البسه تولید و در اختیار مراکز درمانی قرار می‌گیرد، یاداور شد: کادر درمان از جمله پرستاران و پزشکان به طور مرتب در تماس با بیماران مبتلا به Covid-۱۹ به خصوص از نوع شدید بوده و استفاده از ماسک‌ها معمولی و "گان‌"های ساده نمی‌تواند آنها را از آلوده شدن به ویروس کرونا محافظت کند. ولی این البسه تولید شده با توجه به ساختار و پوشش دهی غیرقابل نفوذ و عایق بندی محل‌های دوخت، این اجازه را به کادر درمان می‌دهد که با خیال راحت و بدون ترس از آلوده شدن فعالیت درمانی خود را انجام دهند.
به گفته وی در حال حاضر ظرفیت تولید البسه ایزوله ۴۰۰ عدد در روز است و سعی خواهد شد این ظرفیت تا حد امکان افزایش یابد.
وی تولید مواد ضدعفونی کننده را از دیگر دستاوردهای این نهاد در زمان شیوع ویروس کرونا ذکر کرد و یادآور شد: دو پژوهشکده "صنایع شیمیایی" و "گیاهان دارویی" جهاد دانشگاهی اقدام به راه اندازی خط تولید محدودی برای تولید مواد ضدعفونی کردند.
به گفته این محقق، ایجاد این دو مرکز تا حدودی نیازهای داخلی جهاد دانشگاهی از جمله مراکز درمانی را تامین کردند.
مدیر کل دفتر تخصصی علوم پزشکی معاونت پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی با اشاره به فعالیت‌های این نهاد در حوزه فنی و مهندسی، خاطر نشان کرد: تولید گیت‌های ایمنی مجهز به تب سنج‌های مادون قرمز از جمله فعالیت‌های جهاد دانشگاهی خواجه نصیر به شمار می‌رود.
راه اندازی آزمایشگاه‌های مرجع تشخیص کروناویروس
جاوید با اشاره به چالش‌های کشور در زمینه ظرفیت‌های آزمایشگاهی در زمان اپیدمی کرونا ویروس، توضیح داد: یکی از مشکلاتی که همه گیری بیماری Covid-۱۹ در کشور ایجاد کرده اشغال تمامی ظرفیت‌های تشخیصی مراکز درمانی از جمله مراکز درمانی دولتی و دانشگاهی است؛ چراکه در شروع همه‌گیری، آزمایشگاه جامع سلامت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی با تشکیل شبکه‌ای از آزمایشگاه‌هایی که امکانات و تجهیزات لازم برای تشخیص مولکولی ویروس را داشتند سعی کرد به صورت سازماندهی شده به این نیاز کشور پاسخ دهد.
وی ادامه داد: با توجه به افزایش همه‌گیری و تعداد مبتلایان، جهاد دانشگاهی در راستای همان مسئوولیت اجتماعی خود و با توجه به ظرفیت‌های آزمایشگاهی و پزشکی مولکولی، آمادگی خود را برای همکاری با این شبکه اعلام کرد که از سوی مسوولین وزارت بهداشت استقبال شد.
جاوید خاطر نشان کرد: در مکاتبات انجام شده، پژوهشگاه‎های "رویان" و "ابن سینا"، "پژوهشکده سرطان معتمد"، "سازمان خراسان رضوی"، قم، آذربایجان شرقی و بوشهر برای این منظور کاندید شدند.
وی با بیان اینکه پژوهشگاه رویان با ظرفیت انجام ۳۰۰ تست در روز اولین آزمایشگاه خود را تجهیز و پس از ارزیابی وزارت بهداشت تاییدیه لازم را دریافت کرد، گفت: این آزمایشگاه در حال حاضر مشغول به انجام خدمت رسانی است.
به گفته این مقام مسوول پژوهشگاه ابن سینا نیز به عنوان دومین آزمایشگاه تاکنون مجوز انجام تشخیص مولکولی کروناویروس را دریافت کرده است و سایر مراکز نیز در حال انجام فرآیندهای دریافت تایید از سوی دانشگاه‌های علوم پزشکی استان مربوط هستند.
جاوید با پاسخ به این سوال که در این آزمایشگاه از چه کیت‌هایی برای تشخیص بیماری کرونا ویروس جدید استفاده می‌شود، گفت: بر اساس دستورالعمل‌های اولیه که توسط وزارت بهداشت ارائه شده است مرجع توزیع کیت در کشور انستیتو پاستور عنوان شده است و با توجه به اینکه تمامی کیت‌های تشخیصی تاکنون وارداتی بودند، توسط انستیتو پاستور این کیت در اختیار آزمایشگاه رویان قرار گرفت.
وی اضافه کرد: به دلیل افزایش حجم مورد نیاز و تایید کیت تشخیصی COVIMED که ماحصل دانش فنی پژوهشگران جهاد دانشگاهی است پس از اخذ مجوزهای تکمیلی، این کیت در اختیار آزمایشگاه‌های جهاد دانشگاهی قرار خواهد گرفت.
مدیرکل دفتر تخصصی علوم پزشکی جهاد دانشگاهی با اشاره به ویژگی‌های کیت تشخیصی کرونا ویروس، گفت: به لحاظ تخصصی کیت طراحی شده با دانش فنی ایرانی در پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی مشابه کیت سازمان بهداشت جهانی است با این تفاوت که در طراحی این محصول از اطلاعات ساختار ژنتیکی ویروس در بیماران ایرانی استفاده شده است. این کیت که با نام تجاری COVIMED عرضه شده است و پس از تایید توسط انستیتو پاستور و اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به منظور توسعه و تجاری سازی، کنسرسیوم بین پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی و گروه سرمایه گذاری بهمن ستاد اجرایی فرمان امام (ره) تشکیل شد تا فرآیندهای تامین مالی، خرید تجهیزات و مواد اولیه مورد نیاز و تولید انبوه کیت را به مرحله اجرا درآورد.
وی خاطر نشان کرد: با توجه به نیاز کشور به انجام آزمون‌های تشخیص مولکولی کروناویرس، تولید کیت برای یک میلیون نفر در ماه در آینده نزدیک برنامه ریزی شده است.
استفاده از سلول‌های بنیادی در حوزه درمان بیماران مبتلا به Covid-۱۹
وی با بیان اینکه بیش از ۸۰ درصد بیماران مبتلا به Covid-۱۹ با درمان‌های سرپایی و حمایتی بهبود می‌یابند، یادآور شد: در حال حاضر مهمترین مشکل بیماران مبتلا به نوع شدید بیماری و بستری در مراکز مراقبت‌های ویژه این است که در صورت عدم درمان، میزان مرگ بالای آنها است.
جاوید با بیان اینکه استفاده از سلول‌های بنیادی به عنوان یک تنظیم کننده ایمنی همواره در درمان‌های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است، خاطر نشان کرد: پژوهشگاه رویان به عنوان قطب سلول‌های بنیادی در کشور و منطقه از همان روز اول با همکاری بیمارستان مسیح دانشوری و شریعتی طرحی را برای استفاده از فناوری سلول‌های بنیادی مزانشیمی تدوین و توسط موسسه ملی تحقیقات سلامت (نیماد) تصویب و به مرحله اجرا درآمده است.
این محقق حوزه پزشکی تاکید کرد: در صورت تایید نتایج اولیه این تحقیقات، این امکان فراهم است تا به سرعت این درمان برای بخش بیشتری از بیماران به مرحله اجرا درآید.
وی اضافه کرد: همچنین جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی سامانه‌ای با عنوان www.۱۲۳corona.com طراحی کرده است که اطلاعات لازم برای خود مراقبتی بیماران مبتلا به Covid-۱۹ و مشاوره رایگان تلفنی را به هموطنان ارائه می‌دهد.
مدیر کل دفتر تخصصی علوم پزشکی جهاد دانشگاهی با اشاره به حمایت و تسهیلات دریافتی برای اجرای این برنامه‌ها گفت: خوشبختانه با توجه به تعاملات بسیار مثبت جهاد دانشگاهی با ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و نقش حمایتی این ستاد از فعالیت‌های فناورانه این نهاد، در خصوص تولید انبوه کیت تشخیصی، حمایت‌های بسیار خوبی در این خصوص انجام شده است. همچنین حمایت از طرح سلول‌های بنیادی مزانشیمی پژوهشگاه رویان با حمایت موسسه ملی تحقیقات سلامت (نیماد) صورت گرفته است.
جاوید خاطر نشان کرد: در حال حاضر رایزنی برای دریافت تسهیلات و امکانات از سوی سایر نهادهای حمایتی از جمله هیات امنای صرفه جویی ارزی به منظور دریافت برخی از تجهیزات مورد نیاز برای توسعه خدمات جهاد دانشگاهی در همه گیری Covid-۱۹ در دستور کار است و امیدواریم با استفاده از شبکه توانمندی‌های جهاد دانشگاهی و تلاش گسترده ملت و دولت بتوانیم نقشی ولو کوچک در شکست کرونا داشته باشیم.