ايرنا/ صنعت داروسازي جهان در حالي با جاهطلبي و سرمايهگذاري هنگفت به دنبال ساخت واکسن عليه بيماري کوويد-۱۹ است که اين پروژه ها همچنان به نتيجه ملموسي نرسيده و ابهامات زيادي در اين زمينه وجود دارد.
نشريه هاندلز بلات در گزارشي به روند ساخت واکسني براي بيماري همه گير کوويد-۱۹ پرداخت و نوشت: جهان به شدت در انتظار واکسن عليه اين بيماري است و در حالي که شرکت هاي بزرگ ميليارد ها دلار سرمايه گذاري مي کنند و سياستمداران براي دسترسي به واکسن هاي بالقوه در حال رقابت هستند ، هنوز مشخص نيست که کدام يک از اين واکسن ها واقعا موفق مي شود.
براساس گزارش هاي سازمان جهاني بهداشت (WHO) شرکت ها و موسسات تحقيقاتي در سراسر جهان اکنون در حال کار بر روي
۱۲۴ پروژه واکسن هستند. اما بخش اعظم اين پروژه ها هنوز در مرحله اوليه قرار دارد. اکنون
تنها ۱۰ مورد از اين واکسن ها در مرحله آزمايشات باليني قرار دارند. اين بدان معناست که آنها روي افراد آزمايش شده اند. با اين حال نتايج کلينيکي ملموس براي کوتاه مدت است و با وجود اميدوار کننده بودن اولين داده ها، هنوز هم نمي توان به کارايي آنها مطمئن بود.
به عنوان مثال اولين اطلاعات از سوي شرکتهاي بيوتکنولوژي Moderna و Cansino Biologics در چند روز گذشته ارائه شده است. اين دو شرکت پيشرفته ترين پروژه هاي واکسن را در اين زمينه به اجرا در مي آورند.
در ابتداي هفته گذشته، شرکت مدرنا که با همکاري موسسه ملي بيماريهاي عفوني آمريکا (NIAID) فعاليت مي کند، با داده هاي اوليه مثبت براي هشت نفر از ۴۵ بيمار مورد آزمايش، توجه افکار عمومي را به خود جلب کرد. طبق گفته اين شرکت آمريکايي ، افراد آزمايش شده پاسخ ايمني مناسب به اندازه افرادي که به ويروس کرونا آلوده شده بودند، داشتند.
اکنون کارشناسان واکسن در مجله «استت نيوز (Statnews) نسبت به داده هاي مدرنا اظهار ترديد مي کنند. به گفته آنها معناداري نتايج بسيار ضعيف است، زيرا داده ها فقط شامل چند موضوع آزمون است و تا به امروز ، جزئيات بيشتري - مانند غلظت آنتي بادي، سن افراد مورد آزمايش و پارامترهاي مقايسه - منتشر نشده است.
در عين حال اين واقعيت که شرکت مدرنا بلافاصله از صعود قيمت اوليه براي قرار دادن سهام جديد در بازار با قيمت بيش از ۱.۳ ميليارد دلار سود برد، باعث بدبيني بيشتر شد.
با اين وجود مدير شرکت بيوتکنولوژي ايالات متحده در طول آخر هفته از «آنتوني فاوسي» رئيس NIAID حمايت کرد. وي به سي ان ان گفت: حتي اگر تعداد آزمايش شوندگان محدود باشد ، اين خبر خوبي است زيرا يک مانع مهم در توليد واکسن از بين رفته است.
شرکت مدرنا پيش از اين تأييد يک مطالعه بزرگتر در فاز دوم را دريافت کرده و قصد دارد يک مطالعه گسترده تر را براي واکسن خود (mRNA-۱۲۷۳) تا دو ماه ديگر آغاز کند. اين واکسن مبتني بر اسيدهاي نوکلئيک، يک فناوري در عين حال آزمايش نشده است که از لحاظ تئوري نويد توسعه سريع و توليد آسانتر داروها و واکسن ها را مي دهد.
آزمايش موفق يک واکسن کرونا؛ «مدرنا» در بدن بيماران پادتن ميسازد
شرکتهاي بيوتکنولوژي آلماني Biontech و Curevac نيز با استفاده از همين فناوري روي واکسنهاي بالقوه کوويد-۱۹ کار مي کنند. Biontech اولين آزمايشات باليني را در ماه گذشته با همکاري شريک آمريکايي Pfizer آغاز کرد و اميدوار است که داده هاي اين مطالعه را در اواخر ماه بعد ميلادي ارائه کند.
با اين حال Curevac قصد دارد آزمايش هاي باليني را در اوايل تابستان آغاز کند و ظاهراً براي تحقق اين برنامه در تلاش است. به گفته «کلاسو سيشوتک» رئيس موسسه «پل ارليش» همکار اين پروژه، پيش بيني مي شود که آزمايش هاي باليني بيشتر با واکسن هاي احتمالي در هفته هاي آتي امکان پذير باشد.
اين موسسه همچنين يک پروژه از مرکز تحقيقات بيماري هاي عفوني آلمان (DZIF) در بين داوطلبان دارد که آزمايشان باليني مي تواند طي ماه هاي آينده آغاز شود.
واکسن کروناي آلمانيها نتايج مثبت نشان داد
در اين ميان، واکسن آزمايشي که شرکت بيوتکنولوژي چيني Cansino Biologics در حال توسعه آن با همکاري موسسه بيوتکنولوژي پکن است، بيشتر از پروژه هاي ياد شده در حال پيشرفت است. دانشمندان اين شرکت اولين داده ها را در آخر هفته از مجموع ۱۰۸ بيمار که در مرحله نخست مطالعه قرار داشتند ، منتشر کردند. آنها هر چند تصويري مطمئن ارائه کرده اند، اما نتيجه هنوز هم با عدم قطعيت هاي قابل توجهي روبرو است.واکسن کروناي چينيها روي انسان جواب داد
اين واکسن به خوبي تحمل مي شود و اثرات ايمني واضحي در قالب آنتي بادي ها و پاسخ ايمني سلولي در اکثر شرکت کنندگان، آن هم ۲۸ روز پس از واکسيناسيون نشان مي دهد. بنابراين ادامه پروژه ارزشمند است. انتظار مي رود که مطالعه مرحله دوم داده هاي تحقيق را کامل کند.
اين در حالي است که داده هاي باليني تا به امروز اطلاعاتي در مورد چالش هاي مهم اين پروژه ارائه داده اند. زيرا محصول Cansino يک واکسن mRNA نيست بلکه يک واکسن به اصطلاح وکتور است. در اين مورد ، محققان از آدنوويروس نوع ۵ اصلاح شده و غير قابل تکرار (Ad۵) استفاده مي کنند که در آن ترتيب ژن براي پروتئين سنبله ويروس کرونا درج مي شود. هدف اين است که از اين طريق دفاع ايمني در مقابل کرونا را فعال کنند.
با اين وجود يکي از مشکلات اين است که آدنو ويروس ها هر چند معمولاً بي ضرر هستند ، اما آنها نيز ناشناخته نيستند. افراد زيادي در معرض اين نوع ويروس قرار گرفته و نسبت به آن مصونيت ايجاد کرده اند. اين به نوبه خود مي تواند بر عملکرد آنها به عنوان ابزار انتقال تأثير بگذارد.
اين مطالعه نشان داده است که ايمني AD۵ موجود مي تواند بر ثبات پاسخ واکسن تأثير منفي بگذارد. علاوه بر اين ترديد وجود دارد که ويروسهاي آدنو-۵ مي توانند با کمک ويژه اي از طريق فعال سازي ويژه سلول هاي T انساني ، بيماري نقص ايمني (HIV) را تحت شرايط خاص تحريک کنند. حتي اگر اين فرض ضعيف باشد ، بايد در مطالعات بعدي به اين سوال پاسخ داد.
واکسن وکتور ديگري عليه ويروس کرونا توسط دانشگاه بريتانيايي آکسفورد با همکاري شرکت دارويي Astra-Zeneca در مرحله آزمايشات باليني قرار گرفته است. اين محصول با نام ChAdOx1 نيز يک آدنوويروس اصلاح شده است که محققان قبلاً از آن براي تهيه واکسن عليه بيماري تنفسي خاورميانه موسون به «مرس» استفاده کرده اند.
در مرحله اول اين واکسن برروي حدود 1000 داوطلب آزمايش شده و چند روز پيش نيز با حدود 10،000 نمونه، از داوطلبان براي مرحله دوم آزمايش ثبت نام کرده است. اما تا کنون تنها نتايج حاصل از اين آزمايشات بر روي حيوانات مثبت بوده است.
مانند پروژه هاي کانسينو و آکسفورد ، واکسن مورد آزمايش شرکت DIZF آلمان از يک وکتور ويروسي استفاده مي کند که پروتئين هاي موجود در ويروس جديد کرونا در آن گنجانده شده است. برخلاف پژوهشگران واکسن چيني ، محققان DIZF از ويروس اصلاح شده آنکارا-واکسينيا استفاده مي کنند که قبلاً خود را در واکسيناسيون آبله مرغان اثبات کرده است.
براساس گزارش WHO ، در پروژه هاي ياد شده آزمايشات باليني براي چهار نمونه واکسن عليه ويروس کرونا و براي هر يک واکسن بر اساس پروتئين و DNA آغاز شده است. با اين حال ، هيچ داده مشخصي از نتيجه بخش بودن سري اول آزمايشات براي اين پروژه ها در دسترس نيست.
بازار