زوميت/ انجام آزمايش مصرف داروي کتامين از پديدار شدن فرآيندهاي خاصي در نوار مغزي حيوانات و انسانها خبر ميدهد که بسيار حيرتانگيز است.
دوزهاي داروي کتامين (دارويي که بر اساس تحقيقها به موجب بيماري هانتينگون به گوسفندان داده ميشود)، بينش جديدي درباره نحوه کار اين دارو روي مغز براي ايجاد اثرات درد و بيحسي آن ايجاد کرده است. جالبتر اين است هنگامي که حيوانات در يک مرحله از آزمايش دوز بالايي از اين دارو را دريافت کردند، نوار مغزي از لايه رويي مغز آنها نشان داد که فعاليت مغز در يک لحظه به طور کامل متوقف ميشود.
پژوهشگران ميگويند که پيش از اين، قطع کامل فعاليت نوار مغزي هرگز گزارش نشده است. اين موضوع تا قبل از اينکه دوباره فعاليت مغز افزايش يابد، در نمونههاي آزمايشگاهي ادامه داشت.
بر اساس اعلام جني مورتون، متخصص مغز و اعصاب از دانشگاه کمبريج، اين فقط کاهش فعاليت مغز نبود، در حقيقت، بعد از دادن دوز بالاي کتامين به گوسفندان، مغز آنها به طور کامل متوقف شد و اين مسئله بسيار عجيب بود، زيرا ما قبلا هرگز با چنين فرآيندي روبرو نشده بوديم. جالبتر اينکه چند دقيقه بعد دوباره مغزهايشان به طور طبيعي کار ميکرد.

اين نتايج نشان ميدهد که اطلاعات ما در مورد اثرات کتامين بر فعاليت مغز ناقص بوده و هنوز بايد آگاهي خود را در اين زمينه بالا ببريم. کتامين يک نوع انتقالدهنده عصبي است که براي اولين بار در دهه ۱۹۶۰ ساخته شد و در دهههاي بعدي به عنوان مسکن و داروي آرامبخش در انسانها و حيوانات مورد استفاده قرار گرفت.
جالب است بدانيد که کتامين در سالهاي اخير توانسته در درمان بسياري از بيماريها همانند افسردگي، استرس و ميگرن موثر باشد. مورتون و پژوهشگري ديگر به نام آليستر نيکول در مطالعه جديد خود نوشتند:
از گذشته، اين ماده در دوزهاي بالا به عنوان دارويي تفنني که به وضعيت گسستگي قوي و گاهي اوقات روانگسيختگي کاتاتوني منجر ميشود، محبوب بوده است. کتامين يک حالت فراموشي شبيه به تجربه مرگ در افراد ايجاد ميکند.
پژوهشگران ميگويند از تاثيرات مصرف کتامين ميتوان به تحريفات شناختي، احساسات معلق، توهم، تحريف حس زمان و مکان و همچنين تغيير در خلق و خو اشاره کرد. در نظر داشته باشيد که مصرف دوز زياد اين دارو موجب کاهش آگاهي از خود شده و تعامل با ديگران را به شدت ضعيف ميکند.
هرچند هدف اصلي اين پروژه تحقيقاتي، بررسي چگونگي عملکرد داروهاي درماني روي مغز گوسفندهاي مبتلا به بيماري هانتينگتون است، نتيجههاي گزارش شده از آزمايشاتي بهدست آمدهاند که تنها روي گوسفندهاي سالم انجام شده؛ بااينحال به منظور ضبط فعاليت الکتريکي مغز، دستگاههاي EEG درون مغزشان کاشته شده است. مورتون ميگويد:
در واقع هدف ما بررسي اثرات کتامين نبود، بلکه استفاده از آن به عنوان ابزاري براي بررسي فعاليت مغز در گوسفندان با استفاده يا بدون استفاده از ژن بيماري هانتينگتون بود، اما نتايج شگفتانگيزي که به دست آوردهايم ميتواند به طور شفاف درباره نحوهي کارکرد کتامين توضيح دهد.
در اين مطالعه که چند ماه به طول انجاميد، به گوسفندان مقادير مختلفي از دوزهاي کتامين داده شد، از خيلي کم يعني حدود ۳ ميليگرم بهازاي هر کيلوگرم وزن بدن تا بالاترين دوز داده شده که ۲۴ ميليگرم به ازاي هر کيلوگرم از وزن است. صرف نظر از دوز، بررسي روي گوسفندان به طور کلي سه مرحله متوالي از فعاليت را دنبال ميکند: دوره بيهوشي، به دنبال آن يک دوره هوشياري بدون حرکت داوطلبانه و سپس يک دوره هوشياري کامل که اگرچه در اين مرحله هم هنوز هيچ حرکت داوطلبانهاي انجام نگرفته است.
در مرحله دوم، با بيرون آمدن حيوانات از دوره بيهوشي، پژوهشگران يک حالت نوسان متناوب را در خوانشهاي مغز شناسايي کردند، زيرا کل خروجي لايه رويي بين لرزش نوسانات فرکانس پايين و بالا تغيير ميکند. تيم پژوهشي نوشت:
در حالي که نميتوان تجربه ذهني گوسفند را مشخص کرد، اما مشخصات باليني و رواني مصرف کتامين در انسان بسيار خوب توصيف شده است و زمانبندي موجب ميشود که اين نوسانات به واقع دليل جداسازي داروي کتامين باشد، البته اين تمام ماجرا نيست؛ زيرا پژوهشگران با بالاترين دوز مصرفي (۲۴ ميليگرم ببه ازاي هر کيلوگرم وزن) پاسخ قابل توجهتري را مشاهده کردند که فعاليت نوار مغزي در ۵ مورد از ۶ گوسفند آزمايش شده به طور کامل متوقف ميشود. پژوهشگران اين پديده را نارسايي نوار مغزي ناميدند که دو دقيقه پس از مصرف دارو رخ ميدهد.
تيم پژوهشي همچنين ميگويد: «اين اولين گزارش از چنين تاثيراتي بوده و به نظر ميرسد که احتمالا قطع فعاليت لايه رويي مغز از اين پديده پشتيباني کند.»
مورتون اعلام کرد که نارسايي نوار مغزي به معناي متوقف شدن تمام فعاليتهاي مغزي نيست، زيرا در اين صورت ممکن است حيوانات جان خود را از دست دهند. در حقيقت نارسايي نوار مغزي به معناي وقفه بسيار عجيب فعاليت طبيعي الکتريکي مغز بوده که ميتوانيم در شرايط عادي در مغز تشخيص دهيم. مورتون در ادامه گفت: فعاليت در لايه رويي مغز برخي از گوسفندان کاملا متوقف ميشود، اما به هيچ عنوان آسيب نديده و نابود نميشود.
در حالي که چگونگي ايجاد تاثيرات غيرطبيعي کتامين روي مغز هنوز مشخص نشده است، پژوهشگران ميگويند کشف مکانيسمهاي فيزيولوژيکي دارو ميتواند درباره چگونگي عملکرد مغز که به ويژه در زمينه اختلالات مغزي همانند اسکيزوفرني بسيار مهم است، به ما کمک کند.
نويسندگان ميگويند درک چگونگي اين فرآيند و تفکيک نواحي مختلف مغز براي درک عملکرد شبکههاي عصبي مهم است. تغييرات ناشي از کتامين در نوار مغزي، ابزاري جالب براي مطالعه چنين شبکه هايي است؛ زيرا نه تنها در مغز طبيعي بلکه در بيماريهاي عصبي که در آنها اختلال شناختي و رواني برجسته است هم ايجاد ميشود.
بازار