آیا آب‌های زیرزمینی باعث بروز زلزله می‌شوند؟

مجله ایلیاد/ در مطالعه‌ی جدیدی که نتایج آن در مجله‌ی Nature منتشر شده است، تیمی بین‌المللی از دانشمندان برای اولین بار نشان دادند که چرخه‌ی آب‌های زیرزمینی می‌تواند باعث بروز فعالیت‌های لرزه‌ای زمین شود.
آب و دیگر مواد فرار مانند دی‌اکسیدکربن و گوگرد دارای چرخه‌ی زیرزمینی هستند و نقش زیادی در تکامل سیاره‌ی ما داشته‌اند. در واقع شکل‌گیری قاره‌ها، تکامل حیات و تجمع منابع معدنی در نقاط مختلف و توزیع آتشفشان‌ها و زمین‌لرزه‌ها بر روی زمین، تا حدود زیادی به این عوامل وابسته هستند.

زمانی که یک صفحه‌ی تکتونیکی به زیر صفحه‌ای دیگر می‌لغزد و حجم زیادی از آب به زیر صفحه‌ی دیگر می‌رود و یا از زیر یک صفحه خارج می‌شود را می‌توان بخش مهمی از چرخه‌ی آب‌های زیرزمینی به حساب آورد. البته هنوز هم نحوه‌ی جابه‌جایی آب حین فرآیند ذکر شده و تاثیرات مخرب آن و همچنین شکل‌گیری منابع طبیعی ناشی از آن، کاملاً درک نشده است.

دکتر «جورج کوپر» از دانشگاه بریستول، می‌گوید: «زمانی که صفحات تکتونیکی در زیر اقیانوس‌ها به زیر صفحات کناری خود می‌روند، آب از طریق ترک‌های موجود وارد سنگ‌ها می‌شود و به مواد معدنی موجود در سنگ‌ها می‌چسبد. اگر صفحه‌ای که به زیر صفحه‌ی دوم رفته گرم شود و تحت فشار قرار گیرد، آب درون آن تا حدودی آزاد می‌شود. این آب آزاد شده که حاوی مواد معدنی است، باعث کم شدن نقطه‌ی ذوب سنگ‌های اطراف خود شده و باعث تولید ماگما می‌شود. این سنگ‌های مذاب می‌توانند حالت انفجاری پیدا کنند، زیرا حاوی مواد فرار درون خود هستند. این فرآیند می‌تواند باعث بروز زمین‌لرزه و حتی در صورت شدت زمین‌لرزه، باعث بروز سونامی ‌شود.»

اینکه مواد فرار کجا و چه زمانی آزاد می‌شوند، بسیار مورد توجه است و مطالعات زیادی بر روی آن انجام شده است. در این مطالعه‌ی جدید، تمرکز دانشمندان بر روی صفحه‌ی تکتونیکی اقیانوس اطلس بوده است. آن‌ها دریافته‌اند که میزان آب وارد شده به درون صفحات تکتونیکی با توزیع زمین‌لرزه ارتباط مستقیمی دارد. آن‌ها می‌خواهند به کمک این داده‌ها، سیستم هشدار زلزله و سونامی راه‌اندازی کنند تا بتوانند خسارت های زلزله ها و سونامی‌های بزرگ را کاهش دهند.