تشخیص بیماری "اسکیزوفرنی" با بررسی "امضای مغز"

ايسنا/ محققان "مؤسسه پلي‌تکنيک فدرال لوزان" سوييس در مطالعه اخير خود به بررسي "الگوهاي فعاليت مغزي" در بيماران مبتلا به اسکيزوفرني و خواهران و برادران آنها پرداختند و دريافتند که با بررسي "امضاي مغز"(brain signature) مي‌توان اين بيماري را در افراد قبل از بروز علائم باليني تشخيص داد.

محققان طي اين مطالعه فعاليت الکتريکي مغز بيماران مبتلا به اسکيزوفرني را از طريق  نوار مغزي يا الکتروانسفالوگرافي غيرتهاجمي در حالت استراحت(EEG) براي چندين سال مورد بررسي و مطالعه قرار دادند. اکنون مطالعات نشان داده است که در نوار مغزي ريزحالت(EEG microstates) افراد مبتلا به اسکيزوفرني الگوهاي غيرطبيعي مشاهده مي‌شود. ريزحالت‌هاي نوارمغزي حالت‌هايي گذرا، داراي الگو و شبه پايدار يا الگوهاي نوارمغزي هستند.

---

بازار

---

ريزحالت‌هاي نوارمغزي که به آن "اتم‌هاي فکر"(atoms of thought) نيز مي‌گويند نمايانگر الگوهاي مختصر فعاليت عصبي هستند. فعاليت ريزحالت‌هاي نوارمغزي به طور کلي به چهار دسته(A, B, C وD) طبقه بندي تقسيم مي‌شود.

هر دسته به الگوهاي خاص فعاليت نوارمغزي در مناطق خاص مغز اشاره دارد. در مطالعه فراتحليل سال ۲۰۱۶ محققان به مدت ۱۵ سال به مطالعه درباره ريزحالت‌هاي نوارمغزي و اسکيزوفرني پرداخته بودند و دريافتند در مقايسه با افراد سالم، مغز افراد مبتلا به اسکيزوفرني زمان بسيار بيشتري را در دسته ريزحالت سي(C) و زمان بسيار کمتري در دسته ريزحالت دي(D) مي‌گذراند.

تحقيقات جديد براي بررسي اينکه آيا اين ريزحالت‌هاي نوار مغزي غيرطبيعي مي‌توانند در خواهر و برادران سالم بيماران مبتلا به اسکيزوفرني تشخيص داده شود يا خير انجام شده است. اسکيزوفرني يک بيماري خاص چند ژني(polygenic) است و اين به آن معناست که اين بيماري ناشي از يک نوع جهش ژنتيکي خاص نيست و خواهران و برادران مبتلايان به اسکيزوفرني نيز به احتمال زياد در معرض ابتلا به اين بيماري قرار دارند.

طي اين مطالعه محققان آزمايشات نوارمغزي را بر روي ۱۰۱ فرد مبتلا به اسکيزوفرني، ۴۳ خواهر و برادر تحت مراقبت و ۷۵ فرد بدون سابقه خانوادگي اسکيزوفرني انجام دادند. با تأييد تحقيقات قبلي، محققان اين مطالعه همان ناهنجاري‌هاي ريزحالت دسته C و D را که قبلاً شناسايي شده بود در افراد اسکيزوفرني مشاهده کردند اما علاوه بر آن محققان اين مطالعه همچنين ناهنجاري‌هاي ريزحالت دسته C و D را در خواهران و برادران افراد مبتلا به اسکيزوفرني نيز تشخيص دادند. محققان فرض مي کنند که اين يافته نشان مي‌دهد ريزحالت‌هاي امضاي مغزي دسته C و D مي‌تواند بازتابي از حضور اجزاي ژنتيکي تحت تأثير بيماري اسکيزوفرني باشد.

شايد جالب‌ترين تفاوت‌هاي فعاليت ريزحالت نوار مغزي، بين افراد اسکيزوفرني و خواهر و برادر آنها باشد. مغز خواهران و برادران سالم اين افراد مدت زمان بيشتري از فعاليت ريزحالت را در دسته بي‌نشان مي‌داد.

"جانير راموس دا کروز"(Janir Ramos da Cruz) يکي از محققان اين مطالعه گفت: افزايش فعاليت مغز در دسته B مي‌تواند يک علامت خاص باشد به اين معني که فعاليت مغز در دسته B مي‌تواند از اين افراد در برابر پيش بيني‌هاي ژنتيکي که به ابتلا به بيماري اسکيزوفرني منجر مي‌شود، محافظت کند و اين مي‌تواند يک مکانيزم محافظت کننده باشد که از عدم تعادل در ريزحالت‌هاي دسته C و D جلوگيري مي کند. در بيماران مبتلا به اين بيماري ما شاهد فعاليت نامعمول ريزحالت‌هاي نوار مغزي در دسته C و D بوديم و اين نشان مي‌دهد که اين ناهنجاري هاي ريزحالت نوارمغزي درست در ابتداي بيماري رخ مي‌دهد. همه اين يافته‌ها در نهايت حاکي از آن است که تجزيه و تحليل ريزحالت‌هاي نوارمغزي ممکن است راهي براي تشخيص نوين افراد در معرض خطر اسکيزوفرني به پزشکان ارائه دهد.

روان‌گسيختگي، اسکيزوفرني يا شيزوفرني يک بيماري رواني است که با رفتار و گفتار غيرعادي و کاهش توانايي درک واقعيت(اختلال در واقعيت سنجي) نمايان مي‌شود. ناتواني در انديشيدن، عاطفه ضعيف، انجام رفتارهاي نامعقول و ناتواني در درک واقعيت از ويژگي‌هاي بارز آن است. نشانه‌هاي ديگر ممکن است باورهاي نادرست، آشفتگي انديشه، شنيدن صداهايي که وجود ندارند، خوابگردي، کاهش تعامل اجتماعي، کابوس‌هاي پي در پي، ابراز نکردن عاطفه و بي‌انگيزگي باشد.

يافته‌هاي اين مطالعه در مجله "Nature Communications" منتشر شد.