معلمان چشم‌انتظار رتبه‌بندی واقعی

فارس/ سال‌هاست که موضوع رتبه‌بندي معلمان از زبان مسؤولان دستگاه تعليم و تربيت بيان مي‌شود اما آنچه در روزهاي اول درباره رتبه‌بندي مطرح بود تا امروز با تغييرات عمده مواجه شده است و به عبارت ديگر از حرف تا عمل فاصله فراوان است. سال‌هاست که موضوع رتبه‌بندي معلمان از زبان مسؤولان دستگاه تعليم و تربيت بيان مي‌شود اما آنچه در روزهاي اول درباره رتبه‌بندي مطرح بود تا امروز با تغييرات عمده مواجه شده است و به عبارت ديگر از حرف تا عمل فاصله فراوان است. معلمان مي‌گويند قرار بود آنها هم شأن اساتيد دانشگاه ديده شوند؛ بر همين اساس پيشرفت تحصيلي داشته باشند و افزايش حقوقي آنها نيز مدنظر باشد اما چيزي که حالا در حال اجراست يک رتبه‌بندي ناشي از مواد قانون خدمات کشوري است. در سال 1392 در اجراي سياست‌هاي کلي ايجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور، سند تحول بنيادين آموزش و پرورش، راهبردهاي نقشه جامع علمي کشور مبني بر بالا بردن توان مديريت منابع انساني و ارتقاي صلاحيت علمي و حرفهاي و اعتلاي منزلت اجتماعي و رفع مشکلات مادي معيشتي معلمان و نيز در اجراي راهکارهاي سند تحول بنيادين آموزش و پرورش مبني بر استقرار نظام سنجش صلاحيت‌هاي عمومي، تخصصي و حرفه‌اي، تعيين ملاک‌هاي ارزيابي و ارتقاي مرتبه(نظام رتبه‌بندي) علمي و تربيتي معلمان و تقويت انگيزه ارتقاي شغلي در آنان، براساس نظام معيار اسلامي و «استقرار نظام پرداخت‌ها براساس تخصص، شايستگي‌ها و عملکرد رقابتي»، نظام رتبه‌بندي حرفه‌اي معلمان پيشنهاد شد. با اين طرح دولت مکلف مي‌شد از طريق وزارت آموزش و پرورش، نظام رتبه‌بندي حرفه‌اي معلمان را، در يک دوره زماني، اجرا کند و هم‌زمان اصلاحات لازم ساختاري و محتوايي را در نظام تعليم و تربيت اعمال کند؛ در اين طرح، نظام پرداخت‌ ويژه‌اي، به منظور ارزيابي شايستگي‌ها و پرداخت متناسب با آن، براي جامعه معلمان، در نظر گرفته شده است. حميدرضا حاجي‌بابايي وزير اسبق آموزش و پرورش در خصوص نظام رتبه‌بندي حرفه‌اي معلمان به خبرنگار فارس گفت: «نظام رتبه‌بندي معلمان بر اساس سند تحول بنيادين که جايگاه معلم را باز تعريف کرده است، مدون و مصوب شد؛ بر اساس اين نظام رتبه‌بندي که مهم‌ترين مؤلفه آن، منزلت اجتماعي معلمان است، براي نظام اداري کشور تعريف مي‌شود که معلم جايگاه علمي و پژوهشي دارد». وي با بيان اينکه در نقشه جامع علمي کشور، معلم در رديف اساتيد دانشگاه و فناوران تعريف شده است، ادامه داد: «ما در سند تحول بنيادين و نظام رتبه‌بندي خواستيم بگوييم که جنس و منزلت معلم، هيأت علمي و کار او، علمي، پژوهشي و آموزشي است نه اداري؛ علاوه بر آن، نظام رتبه‌بندي سکه‌اي است که يک روي آن، نظام رتبه‌بندي، شأن و منزلت اجتماعي معلمان و روي ديگر سکه، مهندسي نيروي انساني است و بر اساس اين مهندسي نيروي انساني بايد در طول 10 سال بعد از اجرا، در دوره ابتدايي افرادي که داراي ليسانس، فوق ليسانس يا دکتري ابتدايي نباشد در آموزش و پرورش وجود نداشته باشند». اما آنچه قرار بود در نظام رتبه‌بندي معلمان اجرا شود، چه بود که وزير اسبق آموزش و پرورش بر آن تأکيد داشت؟ در آن نظام، به عنوان معلم کلمه استاد اضافه مي‌شد و رتبه‌هاي «مربي معلم»، «استاديارمعلم»، «دانشيارمعلم» و «استادمعلم» پيش‌بيني شده بود. شرايط اخذ رتبه مربي معلم شامل حداقل مدرک تحصيلي کارشناس(ليسانس) با 5 سال تجربه، دارا بودن کارت صلاحيت حرفه‌اي تدريس در زمينه مربوط، طي دوره آموزشي ضمن خدمت، در علوم تربيتي، متناسب با تحولات علمي روز به ميزان مورد نياز، طي دوره آموزشي ضمن خدمت در زمينه تخصصي و رشته تحصيلي متناسب با تحولات علمي روز به ميزان مورد نياز، داشتن حداقل امتيازات لازم از دو ارزشيابي فعاليت‌هاي چهارگانه مشروط بر آنکه فاصله دو ارزشيابي بيش از دو سال نباشد، داشتن حداقل امتيازات لازم از شرکت در دوره‌هاي آموزش ضمن خدمت مطابق ضوابط مربوط و موفقيت در آزمون شايستگي تخصصي مربي معلم بود. شرايط اخذ رتبه استاديار معلم شامل کارشناسي (ليسانس) با 15 سال تجربه، کارشناسي ارشد (فوق ليسانس) با 12 سال تجربه، دکتري با 6 سال تجربه، دارا بودن کارت صلاحيت حرفه‌اي تدريس در زمينه مربوط به رتبه مربي معلم، داشتن امتيازات لازم در دو ارزشيابي عملکرد ساليانه مشروط بر آنکه فاصله دو ارزشيابي بيش از دو سال نباشد و در آخرين ارزشيابي... درصد امتيازات کسب کرده باشد، داشتن امتيازات لازم از شرکت در دوره‌هاي آموزش ضمن خدمت و طي دوره آموزش ضمن خدمت ويژه اين رتبه علاوه بر آموزش‌هاي ضمن خدمت مرتبط با رتبه مربي معلم، ارائه حداقل دو مقاله علمي که هيأت‌هاي مربوط ارزشيابي کرده باشند، دارا بودن رتبه مربي معلم براي دارندگان درجه ليسانس و فوق ليسانس، موفقيت در آزمون ملي تشخيص شايستگي تخصصي رتبه استاديار معلم و داشتن امتيازات تعيين شده از شرکت در دوره‌هاي ضمن خدمت رتبه قبل است. شرايط اخذ رتبه دانشيارمعلم شامل کارشناسي (ليسانس) با 22 سال تجربه، کارشناسي ارشد(فوق ليسانس) با 18 سال تجربه، دکتري با 14 سال تجربه، دارا بودن کارت صلاحيت حرفه‌اي تدريس در زمينه مربوط به رتبه استاديار معلم، داشتن امتيازات تعيين شده از شرکت در دوره‌هاي آموزش ضمن خدمت رتبه‌هاي قبل و طي دوره آموزش ضمن خدمت ويژه اين رتبه، داشتن امتيازات تعيين شده، از 3 ارزشيابي عملکرد در رتبه استاديار معلم مشروط بر آنکه آخرين ارزشيابي فرد از ... درصد مجموع امتيازات کمتر نباشد، ارائه حداقل دو مقاله علمي ارزشيابي شده در زمينه دروس مورد تدريس، ارائه حداقل يک پژوهش علمي در زمينه تخصصي يا مسائل آموزش و پرورش، تأليف حداقل يک کتاب، در زمينه دروس مورد تدريس که گروه تخصصي آن را پذيرفته باشد، موفقيت در آزمون ملي شايستگي تخصصي رتبه دانشيار معلم و اخذ امتيازات لازم از شرکت در دوره‌هاي آموزش ضمن خدمت رتبه‌هاي قبل بود. شرايط اخذ رتبه استاد معلم شامل کارشناس ارشد با 24 سال تجربه، دکتري با 20 سال تجربه، دارا بودن کارت صلاحيت حرفه‌اي تدريس در رتبه دانشيار معلم، داشتن امتيازات لازم از سه ارزشيابي متوالي(منتهي به زمان درخواست در رتبه استادمعلم)، دارا بودن حداقل دو مقاله علمي ارزشيابي شده پس از کسب رتبه دانشيارمعلم در زمينه مربوط، دارا بودن حداقل يک پژوهش علمي ـ تربيتي در زمينه تخصصي يا مسائل آموزش و پرورش، تأليف حداقل 3 جلد کتاب علمي در زمينه مربوط که گروه تخصصي آن را پذيرفته باشد، موفقيت در آزمون ملي شايستگي تخصصي رتبه استادمعلم و دارا بودن رتبه دانشيارمعلم بود. اما آنچه اجرا شد از رتبه‌بندي معلمان کاملا متفاوت از نظام رتبه‌بندي مطرح شده در ابتدا بود و شايد يک دليل آن، کمبود اعتبار بود. در زمان وزارت علي‌اصغر فاني وزير اسبق آموزش و پرورش، گام اول رتبه‌بندي معلمان اجرا شد و قرار بود که آيين‌نامه آن تهيه شود؛ از سوي ديگر بر اساس قانون برنامه ششم توسعه بايد دولت لايحه رتبه‌بندي معلمان را تهيه و تدوين مي‌کرد و به مجلس براي تصويب ارائه مي‌شود اما در نهايت در دوره وزارت محسن حاجي‌ميرزايي وزير فعلي آموزش و پرورش، يعني در آذر سال ۹۸ دولت آيين‌نامه رتبه‌بندي معلمان را تصويب و اجرا کرد و البته همان زمان تعدادي از نمايندگان مجلس نسبت به عدم ارائه لايحه رتبه‌بندي معلمان به مجلس معترض شدند. در هر حال در شيوه‌نامه رتبه‌بندي معلمان که سال گذشته در دولت تصويب شد 5 رتبه وجود دارد؛ شرايط اخذ رتبه (۱) شامل داشتن حداقل ۲ سال تجربه و گذراندن ۱۲۰ ساعت دوره آموزشي ضمن خدمت و تخصصي، کسب ميانگين امتياز ارزيابي عملکرد به ميزان حداقل ۷۵ درصد در طول دو سال منتهي به نتايج ارزيابي. (امتياز هر سال نبايد کمتر از ۷۰ باشد) و کسب حداقل ۶۰ درصد امتيازات شاخص‌هاي صلاحيت‌هاي معلمي (امتياز هر يک صلاحيت‌هاي عمومي، تخصصي و حرفه‌اي نبايد کمتر از ۵۰ درصد باشد) است. شرايط اخذ رتبه (۲) شامل داشتن حداقل ۶ سال تجربه و حداقل ۴ سال توقف در رتبه (۱)، گذراندن ۱۸۰ ساعت دوره آموزشي ضمن خدمت و تخصصي در طول دوره علاوه بر دوره‌هاي آموزشي مربوط به رتبه (۱)، کسب ميانگين امتياز ارزيابي عملکرد به ميزان حداقل ۸۰ درصد در طول سه سال متوالي منتهي به رتبه‌ بعدي (امتياز هر سال نبايد کمتر از ۷۵ باشد) و کسب حداقل ۶۵ درصد امتيازات شاخص‌هاي صلاحيت‌هاي معلمي (امتياز هر يک از صلاحيت‌هاي عمومي تخصصي و حرفه‌اي نبايد کمتر از ۵۵ درصد باشد) است. شرايط اخذ رتبه (۳) شامل داشتن حداقل ۱۲ سال تجربه و حداقل ۳ سال توقف در رتبه (۲)، گذراندن ۱۵۰ ساعت دوره آموزشي ضمن خدمت و تخصصي در طول دوره بين دو رتبه، کسب ميانگين امتياز ارزيابي عملکرد به ميزان حداقل ۸۵ درصد در طول دوره بين دو مرتبه (امتياز هر سال نبايد کمتر از ۸۰ امتياز باشد) و کسب حداقل ۷۰ درصد امتيازات شاخص‌هاي صلاحيت‌هاي معلمي (امتياز هر يک از صلاحيت‌هاي عمومي، تخصصي و حرفه‌اي نبايد کمتر از ۶۵ درصد باشد) است. شرايط اخذ رتبه (۴) شامل داشتن حداقل ۱۸ سال تجربه و حداقل ۳ سال توقف در رتبه (۳)، گذراندن ۱۲۰ ساعت دوره آموزشي ضمن خدمت و تخصصي در طول دوره بين دو رتبه، کسب ميانگين امتياز ارزيابي عملکرد به ميزان حداقل ۹۰ درصد در طول دوره بين دو مرتبه (امتياز هر سال نبايد کمتر از ۸۵ باشد) و کسب حداقل ۷۵ درصد امتيازات شاخص‌هاي صلاحيت‌هاي معلمي (امتياز هر يک از صلاحيت‌هاي عمومي، تخصصي و حرفه‌اي نبايد کمتر از ۷۰ درصد باشد) است. شرايط اخذ رتبه (۵) شامل داشتن حداقل ۲۴ سال تجربه و حداقل ۳ سال توقف در رتبه (۴)، گذراندن ۱۰۰ ساعت دوره آموزشي ضمن خدمت و تخصصي در طول دوره بين دو رتبه، کسب ميانگين امتياز ارزيابي عملکرد به ميزان حداقل ۹۰ درصد در طول دوره بين دو رتبه (امتياز هر سال نبايد کمتر از ۸۰ باشد) و کسب حداقل ۸۵ درصد از امتيازات شاخص‌هاي صلاحيت‌هاي معلمي (امتياز هر يک از صلاحيت‌هاي عمومي، تخصصي و حرفه‌اي نبايد کمتر از ۸۰ درصد باشد) است. همانطور که مشاهده مي‌شود اين رتبه‌بندي با رتبه‌بندي که در روزهاي اول مطرح بود فاصله بسيار زيادي دارد اما همين رتبه‌بندي هم تا اسفند دوام داشت و در اسفند با اجراي بخشنامه «افزايش تا سقف 50 درصدي امتيازات فصل دهم قانون مديريت خدمات کشوري»، عملا بي‌اثر شد. اين موضوع گلايه فرهنگيان را به همراه داشت و محمد باقر نوبخت رئيس سازمان برنامه و بودجه در فروردين براي رسيدگي به اين گلايه معلمان، جلساتي را با نمايندگان تشکل‌هاي معلمان و وزارت آموزش و پرورش برگزار کرد و بر اين اساس مقرر شد که رتبه‌بندي معلمان ترميم شود. رئيس سازمان برنامه و بودجه، دوم ارديبهشت در پايان جلسه با تشکل‌هاي فرهنگيان در خصوص تعيين تکليف نظام رتبه بندي گفت: «بر اساس ماده ۶۳ قانون برنامه ششم توسعه، اجراي نظام رتبه بندي را براي فرهنگيان پيش بيني کرد. اين نظام در سال ۹۸ اجرايي شد و از مهر سال قبل همکاران در قالب رتبه‌هاي ۵ گانه از مزاياي مربوطه بهره‌مند شدند اما اجراي همزمان نظام رتبه‌بندي و افزايش امتيازات فصل دهم قانون مديريت خدمات کشوري در اسفند اشکالاتي را به وجود آورد که اين موضوع خرسندي فرهنگيان را به همراه نداشت و براي اجراي وظايف قانوني سازمان برنامه و بودجه از وزارت آموزش و پرورش، نمايندگان تشکل‌هاي فرهنگيان و سازمان اداري و استخدامي دعوت کرد تا اشکالات مربوطه بررسي شود تا اگر قرار است اصلاحي انجام شود در چارچوب قانون باشد». وي افزود: «با نکاتي که نمايندگان فرهنگيان گفتند، شرايطي را فراهم خواهيم کرد که قانون از اول فروردين ۹۹ با ترميم و اصلاح در قالب نظام رتبه‌بندي انجام شود البته آنچه آموزش و پرورش انجام داد اجراي قانون بود، اما انتقاداتي که از سوي فرهنگيان مطرح شد قابل پذيرش بود به همين دليل اصلاحيه صورت گرفت و نظام رتبه‌بندي فرهنگيان با مرمت و اصلاحي که در چارچوب قانون صورت گرفت از اول فروردين ۹۹ لازم الاجراست و تمام معلمان در ۵ رتبه پايه، مقدماتي، ارشد، خبره و عالي از آن بهره مي‌برند. تصميماتي در راستاي قانون براي ترميم رتبه بندي فرهنگيان انجام شد و وزارت آموزش و پروش تا هفته گراميداشت مقام معلم آن را اجرا مي‌کند». ترميم رتبه‌بندي معلمان به هفته معلم نرسيد و باز هم گلايه فرهنگيان مطرح شد و در نهايت ۳۱ ارديبهشت ۹۹ وزير آموزش و پرورش گفت: «امروز در هيأت وزيران تصويب شد که احکام رتبه بندي معلمان اصلاح و ترميم شود و زمان انجام آن از اول فروردين 99 خواهد بود» و در نهايت هم در خرداد اجرا شد اما اين اجرا هم با لايحه رتبه‌بندي معلمان متفاوت است. اما آيا لايحه رتبه‌بندي معلمان تصويب مي‌شود؟ علي کريمي‌ فيروزجايي دبيرکل جامعه اسلامي فرهنگيان و نماينده مجلس ارديبهشت با اشاره به بررسي موضوع رتبه‌بندي معلمان در جلسات نمايندگان تشکل‌ها، اظهار کرد: «در اين جلسات، پيش‌نويس لايحه نظام رتبه‌بندي ‌براي ارائه مجلس تهيه مي‌شود؛ تهيه لايحه رتبه‌بندي معلمان، مصوبه قانوني است که بر عهده دولت است و بر اساس قانون برنامه ششم توسعه بايد اين لايحه را تهيه و تدوين مي‌کرد و به مجلس مي‌داد که به هر دليلي انجام نداده است». کريمي فيروزجايي افزود: «يک بخش کوچک از قانون نظام جامع رتبه‌بندي معلمان، حقوق و مزاياست و معلمي که خلاق‌تر و به‌روزتر است، نوآفريني داشته و مدرک تحصيلي بالاتر دارد، از امتياز بيشتري برخوردار مي‌شود». وي با تأکيد بر اينکه رتبه‌بندي صرفا براي معلمان است، گفت: «رتبه‌بندي به معلمان انگيزه بيشتر براي کار مي‌دهد و به ارتقاي کيفيت خدمات آموزشي مدارس مي‌انجامد».

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar