زوميت/ شيوع کوويد ۱۹ يا ويروس کروناي جديد، بر کل دنيا بهويژه صنعت تلفن هوشمند تأثير گذاشته است و نقل و انتقالات و توليد آن را با مشکل مواجه کرده است.
در زمان نگارش اين مقاله، بيش از نيم ميليون نفر مورد مبتلا به ويروس کرونا در سراسر جهان گزارش شده است. با اينکه در اولين هفتهها اغلب مبتلايان از کشور چين بودند، کوويد ۱۹ با سرعتي باورنکردني به ديگر مناطق دنيا هم شيوع پيدا کرده ، بهطوريکه اکنون کشورهاي اروپايي نظير ايتاليا و اسپانيا بيشازپيش درگير شده و آمارهاي ارائه شده از ايالات متحدهي آمريکا نيز بسيار نگرانکننده است. کرونا تا امروز به مرگ تقريبا ۲۴ هزار نفر انجاميده است. شيوع کرونا در کشورهاي کرهي جنوبي، ايران و ايتاليا به طرز چشمگيري افزايش يافته است. رفتوآمد به کشورهاي اروپايي در ابعاد متفاوت محدود شده است. از طرفي آمار ايالات متحده هم رو به افزايش است.
هنوز پرسشهاي بيپاسخ زيادي دربارهي کوويد ۱۹ وجود دارد. سازمان جهاني بهداشت، وضعيت دنياگيري را براي اين ويروس اعلام کرده است. دنياگيري، تأثير بالايي بر اقتصاد جهان بهويژه تأثيري پايدار و وسيع بر بازار تلفن هوشمند خواهد گذاشت.
اختلال در زنجيرهي تأمين، افزايش قيمت، تأخير در توليد، لغو عرضه، کاهش رويدادهاي بازاريابي و توقف کارها از جمله تهديدهاي بزرگ اقتصادي هستند. تمام اين مسائل از پيامدهاي شيوع کوويد ۱۹ و آثار آن بر صنايع تلفن هوشمند هستند که هفتهها، ماهها و حتي سالهاي پيش رو را تغيير خواهند داد.
اختلال در زنجيرهي تأمين
شيوع کوويد بهشدت به زنجيرههاي تأمين سراسري تلفن هوشمند و ديگر دستگاهها آسيب زده است. چين يکي از کشورهايي است که بيشترين خسارت را ديده است، زيرا بخش زيادي از قطعات الکترونيکي در اين کشور توليد ميشوند؛ اما خطوط توليد ديگر کشورها هم دچار بينظمي و اختلال شدهاند. اين صنعت بهشدت به شبکهي به هم پيوستهاي از خطوط توليد وابسته است؛ بنابراين هرگونه حادثه و اتفاق محلي ميتواند پيامدهاي غيرمنتظرهاي را داشته باشد.
چين تاکنون بيشترين آمار ابتلا به کوويد ۱۹ را به خود اختصاص داده است و دولت اين کشور با اقداماتي مثل قرنطينهي عمومي و استقرار افراد در خانهها و تعطيلي کل صنايع، اقدامات زيادي را براي کاهش سرعت شيوع ويروس انجام داده است.
Faxconn بهعنوان شناختهشدهترين مونتاژکنندهي تلفن همراه، در فوريهي ۲۰۲۰ به مدت چند هفته کارخانههاي خود در چين را تعطيل کرد و حالا مدعي است که دوباره توليد را در واحدهاي چيني از سر گرفته است. از طرفي هنوز مشخص نيست کارخانهها تا چه زماني به ظرفيت کامل خود برسند. گزارشهايي هم از تعطيلي موقتي کارخانههاي سامسونگ و الجي در چين منتشر شده است. سانگيتيکا سريواستاوا، تحليلگر پژوهشي ارشد رديابي دستگاه موبايل جهاني ميگويد:
کمبود در قطعات، تعطيلي کارخانهها، قرنطينه، قانونگذاريها و محدوديتهاي سفر همه از موانعي براي توليد و عرضهي تلفنهاي هوشمند هستند.
اما بايد ديد شيوع کوويد ۱۹ در نهايت چه تأثير بر زنجيرههاي توليد بهويژه خارج از مرزهاي چين ميگذارد. براي مثال، سامسونگ، الجي و موتورولا، توليد کارخانههاي برزيل را به دليل کمبود قطعات، متوقف کردهاند. اين سناريو ميتواند باز هم تکرار شود.
طبق پيشبيني سازمان پژوهشي Canalys، حتي در بهترين سناريو، نقل و انتقالات تلفن هوشمند بهاندازهي ۴/۳ درصد و تعداد کل ۱/۳ ميليارد واحد در سال ۲۰۲۰ کاهش خواهد يافت. نقل و انتقالات در بدترين سناريو بهاندازهي ۱۲/۶ درصد کاهش خواهد يافت.
در صورت دقيق بودن پيشبينيها، فروش تلفن هوشمند حداقل در کوتاهمدت کاهش مييابد. شرکت کاناليس همچنين پيشبيني کرده است که نقل و انتقالات تلفن همراه تا سهماههي سوم ۲۰۲۰ به شرايط عادي بازگردد.
از طرفي جاي اميدواري است که شرايط در کشور چين بهسرعت روبه بهبود است. با وجود محدود بودن بخشهاي زيادي در اين کشور، تعداد مبتلايان جديد به ويروس کوويد ۱۹ هر روز در حال کاهش است. کرهي جنوبي ديگر قطب توليدکنندهي تلفن هوشمند هم کنترل اوضاع را در دست گرفته است. با اينکه هيچ ضمانتي براي ادامهي روندهاي مثبت وجود ندارد، آيندهي دو کشور و همچنين صنايع الکترونيک آنها اميدوارکننده است.
افزايش قيمت يا تأخير در عرضه
در حال حاضر، مشکلات توليد بهشدت بر قيمت برخي تلفنهاي هوشمند تأثير گذاشتهاند. براي مثال به دليل شيوع کوويد ۱۹ و تأثير آن بر زنجيرهي توليد چين، قيمت شيائومي ردمي نوت ۸ در هند افزايش يافت. اين اتفاق ممکن است براي بسياري از تلفنهاي هوشمند در روزها و هفتههاي آتي رخ دهد.
در حال حاضر، اطلاعات کمي در رابطه با تأخير عرضهي تلفنهاي هوشمند شرکتهاي بزرگ به دليل شيوع کوويد ۱۹ وجود دارد. با اينکه اين اخبار رسما تأييد نشدهاند، طبق شايعات قرار بود موتورولا اولين مدل پرچمدار Edge را در نمايشگاه MWC عرضه کند؛ اما اين نمايشگاه لغو شد. با وجود اين هنوز اخباري مبني بر لغو عرضهي تلفن هوشمند موتورولا منتشر نشده است.
قرار بود شيائومي مي ۱۰ پرو در MWC بارسلونا رونمايي شود؛ اما اين رويداد تا ۲۷ مارس به تعويق افتاد. علاوه بر تلفنهاي هوشمند، شيوع کوويد ۱۹ بر عرضهي کنسول بازي TurboGrafX 16 Mini از شرکت کونامي هم تأثير گذاشته است. اين دستگاه قرار بود در تاريخ ۱۹ مارس عرضه شود.
از سوي ديگر، بهروزرسانيهاي نرمافزاري تلفنهاي هوشمند هم با تأخير روبهرو شدهاند. شيائومي اخيرا از تأخير بهروزرساني اندرويد ۱۰ براي تلفن Mi A3 خبر داد که قرار بود در اواسط فوريه منتشر شود. اين شرکت دليل اين تأخير را تعطيلي به دليل شيوع جهاني کوويد ۱۹ عنوان کرد. HMD Global هم به همين دليل، از تأخير در بهروزرسانيهاي اندرويد ۱۰ خبر داد. ديگر توليدکنندگان تلفن هوشمند هم دنياگيري کوويد ۱۹ را عامل اصلي کاهش روند توسعهي نرمافزاري عنوان ميکنند، زيرا تعداد زيادي از کارمندان اين شرکتها يا از راه دور کار ميکنند يا بهطور کامل به مرخصي رفتهاند.
شرکتهاي بيشتري توليد تلفن هوشمند را به خارج از چين منتقل ميکنند
کوويد ۱۹، پس از افزايش نيروي کار و فروکش کردن جنگ تجاري، معيار ديگري براي ارزيابي وابستگي شرکتهاي الکترونيکي به بخش توليد چين است. برخي شرکتها در حال حاضر بهدنبال کاهش وابستگي به صنايع چيني هستند. براي مثال گوگل، از کارخانههاي ويتنامي براي محصول Pixel 4a کمک ميگيرد و براي Pixel 5 هم همين هدف را دنبال خواهد کرد. براساس مقالهاي مشابه، گوگل همچنين از کارخانههاي تايلندي براي توليد دستگاههاي خانهي هوشمند کمک خواهد گرفت. الجي هم بخش توليد تلفن هوشمند خود را از چين به ويتنام منتقل کرده است.
به نقل از شرکت تحقيقاتي کرني، ممکن است تعداد بيشتري از شرکتها بخش توليد ماژول و کالاهاي نهايي را از چين خارج کنند. بااينحال انتقال کل زنجيرهي توليد قطعه از چين، کار دشوارتري است. قطعات معمولا انعطافپذيري کمتري دارند، زيرا از مواد اوليه در توليد ماژولها و مونتاژ کالاهاي نهايي به شمار ميروند شيوع کوويد ۱۹ ميتواند روند توليد تلفن هوشمند و بسياري از محصولات ديگر در خارج از چين را افزايش دهد.
لغو نمايشگاهها و رويدادهاي خبري
در اواسط ماه فوريه، انجمن جهاني ارتباطات سيار (GSMA)، نمايشگاه تجاري کنگرهي جهاني موبايل ۲۰۲۰ در بارسلونا را به دليل نگراني از شيوع کوويد ۱۹ لغو کرد. GSMA بهدنبال لغو MWC 2020، اولويتهايي مثل ادامهي خدمترساني به صنعت ارتباطات راه دور و فعالسازي 5G را لحاظ کرد. طبق بيانهي GSMA، تغييراتي در اين سازمان اعمال خواهد شد اما مشخصات آن هنوز آشکار نشدهاند.
نمايشگاههاي تجاري ديگر مثل همايش توسعهدهندگان بازي در سانسفرانسيسکو، نمايشگاه Auto Show، South Southwest، کنفرانس توسعهدهندگان Google I/O ۲۰۲۰، نمايشگاه تجاري بازيهاي ويدئويي E3، Microsoft Build و اخيرا WWDC اپل به تعويق افتادند يا لغو شدند. از بين رفتن مشاغل بر اثر لغو نمايشگاهها هم اجتنابناپذير است.
در بحران کوويد ۱۹، گوگل و مايکروسافت برخي خدمات خود را رايگان کردهاند
تعداد زيادي از شرکتهاي بزرگ از کارمندان خود خواستهاند به سفر نروند يا در خانه کار کنند. کل کارمندان گوگل در آمريکاي شمالي حالا مشغول دورکاري هستند. در صورتي که ويروس در ماههاي بهار بيشتر گسترش پيدا کند، شرکتهاي ديگر هم در کارهاي خود تجديدنظر خواهند کرد.
شرکتهاي تلفن هوشمند در دنياي پساکرونا و در طولاني مدت ميتوانند تغييراتي را در بازاريابي و روابط عمومي خود اعمال کنند. براي مثال بهجاي برگزاري رويدادهاي خبري بزرگ و پرهزينه ميتوانند براي عرضهي محصولات خود به رويدادهاي آنلاين روي بياورند. شرکتهايي مثل هواوي، سوني و شيائومي تاکنون رويدادهاي خبري مجازي را برگزار کردهاند. اگر رويدادهاي مجازي هم بهاندازهي همايشهاي بزرگ يا نمايشگاههاي تجاري موفق باشند، در ماهها و سالهاي پيش رو شاهد تعداد کمتري از رويدادهاي فيزيکي خواهيم بود.
چه افرادي از شيوع کوويد ۱۹ سود ميبرند؟
بسياري از شرکتهاي بزرگ فناوري مثل فيسبوک، مايکروسافت، گوگل، اپل و شرکتهاي ديگر از کارمندان خود خواستهاند در خانه کار کنند. شرکتها و سازمانهاي ديگر هم دنبالهروي اين دستورالعمل هستند و براي پيشرفت کارها از نرمافزارهاي مشارکت آنلاين استفاده ميکنند.
صرفنظر از اينکه هدف سازمانهاي نرمافزاري خيرخواهانه، ارتقاي خود يا ترکيبي از هردو باشد، اين شرکتها بهدنبال بهبود کار از راه دور و کمک به سازمانها دراينزمينه هستند. براي مثال گوگل دسترسي رايگان به امکانات پيشرفتهي سرويس Hangout Meets خود را تا تاريخ يکم ژوئيه امکانپذير ساخته است. معمولا هزينهي اين قابليتها براي هر کاربر، ماهانه ۱۳ دلار است. مايکروسافت هم بهدنبال ارائهي تست رايگان شش ماههي نرمافزار Teams است. اين اقدامات به ياد کسبوکارهاي آسيبديده ميمانند زيرا پس از پايان بحران ميتوانند مشتريان خود را برگردانند.
بهطور مشابه، افرادي که در خانه ميمانند هم اغلب اوقات ميتوانند از خدمات ارسال رايگان استفاده کنند. قابليت ارسال رايگان، هم يک چالش و هم فرصتي براي صنعت ارسال است. درواقع مشتريان Amazon Prime Now در برخي مناطق ايالات متحده، شاهد روند کند خدمات هستند. مشکلات مشابهي هم بر خدمات تحويل روزانهي والمارت تأثير ميگذارند؛ اما مردم نياز به دريافت کالاهاي ضروري و غذا دارند و اين بحران ميتواند استفاده از خدمات ارسال را افزايش دهد.
افرادي که در خانه ماندهاند پس از انجام کارها نياز به استراحت دارند. آنها ميتوانند به تماشاي تلويزيون بپردازند و از سرويسهاي استريم تلويزيونها و تلفنهاي هوشمند خود استفاده کنند. درنتيجه تعداد مشترکين سرويسهايي مثل نتفليکس، آمازون پرايم ويدئو، هولو، ديزني پلاس، اپل تي وي پلاس و خدمات مشابه افزايش خواهد يافت.
خريد بازي ويدئويي براي تلفن همراه، کامپيوترهاي شخصي و کنسولها هم در صورت ادامهي قرنطينه افزايش خواهد يافت. در چنين بحراني استفاده از سرويسهاي استريم گيم مثل گوگل استاديا، Microsoft xCloud و Nvidia Geforce Now به شکل چشمگيري افزايش مييابد. با افزايش ساعتهاي ماندن در خانه يا قرنطينه به مدت طولاني، زمان بيشتري به اين خدمات اختصاص خواهد يافت.
بدترين سناريو: رکود اقتصادي جهاني
تاکنون به آثار مستقيم پاندمي کوويد ۱۹ بر صنعت تلفن هوشمند اشاره شد؛ اما بزرگترين اثر پاندمي و مخربترين آن، آثار غيرمستقيم ناشي از رکود احتمالي جهاني است. هنوز آثار اقتصادي نهايي شيوع کوويد ۱۹ بهطور دقيق مشخص نيست. اگر شدت بيماري در ماههاي بهار کاهش پيدا کند، تأثير نهايي ميتواند کمتر باشد يا شايد محدود به صنايعي شود که بهصورت مستقيم تحت تأثير کوويد ۱۹ قرار دارند.
اما اگر کوويد ۱۹ در بهار و تابستان دوام بياورد يا اگر دوباره در پاييز بازگردد، پيامدهاي اقتصادي وسيعتر و گستردهتري را بهدنبال خواهد داشت. حتي همين حالا هم اختلالهايي در صنعت گردشگري به وجود آمده است و آمار سفرهاي هوايي تا ۲۰ درصد کاهش يافته است. به نقل از انجمن بينالمللي هوايي ممکن است شرکتهاي مسافرتي هوايي در سال ۲۰۲۰، براساس ميزان گسترش ويروس تا سقف ۱۱۳ ميليارد دلار ضرر کنند. اين مسئله براي ديگر حوزهها مثل گردشگري، سرگرمي و ديگر خدمات هم صدق ميکند.
مسئله اينجا است که اقتصاد دنيا آمادگي پذيرش شوکهاي بزرگ را ندارد. يکي از دلايل اين آسيبپذيري، جنگ تجاري بين چين و ايالات متحده است که منجر به افزايش قيمت بسياري از کالاها شده است. بخش زيادي از اروپا هم حتي قبل از شيوع کوويد ۱۹، از رکود اقتصادي رنج ميبرد. اين مشکلات ميتوانند روي اقتصاد ايالات متحده هم تأثير بگذارند. حتي سال گذشته هم برخي کارشناسها رکود را پيشبيني کرده بودند.
اگر تعطيلي مدارس، کسبوکارها و تعداد زيادي از واحدها در ايالات متحده و ديگر نقاط دنيا ادامه پيدا کند، اقتصاد دنيا به سمت رکود خواهد رفت. اين رکود ميتواند منجر به کاهش تقاضاي تلفن هوشمند شود. درنتيجه بسياري از شرکتهاي آسيبديده دست به تعديل نيرو ميزنند يا خطوط توليد خود را تعطيل ميکنند. همچنين ادغام شرکتها قابل پيشبيني خواهد بود بهطوريکه شرکتهاي بزرگتر، شرکتهاي کوچک را ميخرند يا در غير اين صورت، شرکتهاي کوچکتر تعطيل خواهند شد. حتي پيش از شيوع کوويد ۱۹، بسياري از توليدکنندگان تلفن هوشمند، شاهد ضررهاي زيادي بودهاند.
تمام اين اتفاقها زماني رخ داده است که صنايع براي تطبيق 5G در تلفنها و شبکههاي بيسيم تلاش ميکنند. درنتيجه 5G، مثل قبل گزينهاي پرهزينه خواهد بود. رکود شديد، بدترين سناريوي شيوع کوويد ۱۹ براي صنعت تلفن هوشمند خواهد بود. با اين حال، چندان هم بعيد نيست. احتمال ساخت واکسن يا رسيدن به درمان کوويد ۱۹ در سال جاري وجود دارد. با اين حال، ممکن است ايالات متحده و کل دنيا با رکودي اقتصادي روبهرو شوند که براي جبران آن نياز به چندين سال زمان باشد. با وجود تمام نکات فوق نميتوان اتفاقات آينده را بهصورت دقيق پيشبيني کرد. پس بهتر است اميدوار باشيد که شيوع کوويد ۱۹ زودتر از اينها جبران شود. فعلا فقط بايد مراقب بود و در خانه ماند.
بازار