انتخاب/ حسني محلي در الميادين نوشت: در لحظاتي که رجب طيب اردوغان، از تدابير اعلام شده خود براي مقابله با ويروس کرونا سخن مي گفت، محمد بن زايد آل نهيان، وليعهد امارات متحده عربي با يک توئيت همه را غافلگير کرد و در آن نوشت: «در يک گفتگوي تلفني با بشار اسد رئيس جمهور سوريه پيامدهاي انتشار ويروس کرونا را مورد بحث قرار داده و بر حمايت دولت امارات از ملت برادر، سوريه و کمک به آن در اين شرايط استثنايي، تاکيد کردم. همبستگي انساني در زمان سختي، از هر چيزي فراتر است و سوريه در اين شرايط سخت، تنها نخواهد ماند.»
به گزارش سرويس بين الملل «انتخاب»؛ در ادامه اين مطلب آمده است: تمام کلمات اين توئيت، معاني مهمي داشت، همانطور که زمان بندي آن که مصادف شد با سخنراني اردغان نيز داراي اهميت است. هر دو اينها، احساسات غير دوستانهاي را در قبال بکديگر ابراز کردند.
اين تماس بن زايد، در چارچوب تحرکات جديد که توسط عباس کامل، رئيس دستگاه اطلاعاتي مصر در سفر به دمشق در دوم ماه مارس جاري کليد خورد، قرار ميگيرد. در اين راستا و همراه آن، شاهد اعلام همبستگي رسانههاي مصري با سوريه و بشار اسد در جنگ با تروريسمِ مورد حمايت اردوغان بوديم.
اين در حالي است که رسانههاي حامي اردوغان، محمد بن زايد و محمد بن سلمان را دو دشمن سرسخت ترکيه ميدانند؛ همانطور که در مورد عبدالفتاح السيسي چنين نظري دارند. محمد مرسي که توسط کودتاي السيسي سرنگون و از قدرت برکنار شد، آخرين هم پيمان استراتژيک اردوغان در طرح اخواني عربي و جهاني اش بود، که شکست سختي خورد.
به نظر ميرسد اسد اکنون در محاسبات داخلي، منطقهاي و بين المللي خود و بويژه در مقابله با دشمن لجوجش، اردوغان که تنها يک سلاح در دست دارد، قدرتمندترين فرد است؛ اما تنها سلاح اردوغان، نيروهاي مسلح جبهه النصره و هم پيمانان آن در ادلب هستند، که برخي عناصر موسوم به ارتش ملي، که بازوي سوريهاي ارتش ترکيه هستند نيز به آن کمک ميکنند و مسلح سازي و تامين مالي اين نيروها را بر عهده دارند. اين در حالي است که نوار ممتد بين تل ابيض و راس العين در شرق فرات، همگي تحت حمايت جنگندههاي روسيه هستند که به جنگندههاي ترکيه اجازه نفوذ به آسمان سوريه را نميدهند و اين امر، پس از تماس بن زايد با اسد، بيشتر و بيشتر ميشود.
اين تماس، حامل پيامهاي بسيار مهمي بود که از جمله آنها، چراغ سبز عربستان سعودي براي بازگشت سوريه به جامعه عربي و همبستگي عملي مصر با سوريه است که براساس آن به زودي رئيس جمهور الجزاير و حتي رئيس جمهور تونس، قصد سفر به اين کشور را دارند و پيش از اين، همبستگي خود با سوريه در جنگ عليه تروريسم را اعلام کرده اند. اين مهم، ميتواند معادلات منطقه را تا حد زيادي تغيير دهد؛ بويژه پس از آنکه اردوغان الجزاير و تونس را که اميد زيادي براي رابطه با آنها داشت، از دست داد؛ در واقع، اردوغان اميدوار بود که بتواند از اين دو دولت عليه ائتلاف مصري-سعودي-اماراتي، که مورد حمايت غير مستقيم رئيس جمهور روسيه است، کمک بگيرد.
همه ميدانند که تزار روس، نقشي اساسي در مصالحه بين امارات و سوريه ايفا کرد. پيش از اين نيز ولاديمير پوتين در جريان مذاکرات اخير مسکو، توانست بر اردوغان در خصوص شرايط ادلب، پيروز شود؛ تا انجا که رئيس جمهور ترکيه سه بار در صحبتهاي خود اعلام کرد که به اتحاد مردم سوريه و حق حاکميت آن، ملتزم است و از تهديداتش عليه ارتش سوريه، در صورت عدم خروج از ادلب، عقب نشيني کرد.
مشخص است که تماس تلفني بن زايد با اسد، که چهار روز پس از تماس مشابه اردوغان با امير قطر انجام شد، با هدف رساندن پيامهاي مهمي به ترکيه، در راستاي اقناع يا اجبار آن براي عقب نشيني از سوريه و سپس از ليبي است. اين مسالهاي است که مستلزم تحرکات بيشتر از سوي دولتهاي عربي است، که از آن ميان ميتواند سفر ناگهاني احتمالي بن زايد به دمشق، قبل يا بعد از سفر عبدالفتاح السيسي به اين کشور عربي باشد.
شکي نيست که در صورت اعلام رسمي عربي در همبستگي عملي با سوريه، اردوغان خود را در وضعيت دشواري مييابد. همچنانکه امارات پيش از ديگر دولتهاي عربي، سفارت خود در دمشق را بازگشايي کرد و اين اتفاق، ۱۰ روز بعد از سفر غافلگير کننده رئيس جمهور سودان به سوريه و ديدار با بشار اسد بود.
به نظر ميرسد در روزهاي اينده، شاهد حوادث غافلگير کننده اي، حتي قبل از برگزاري نشست عربي در ماه ژوئن باشيم، که پيش بيني ميشود به دليل کرونا به تاخير بيفتد. در اين ميان، اردوغان هيچ دوستي در بين دولتهاي عربي براي خود نمييابد؛ جز قطر، حماس، احزاب و قواي اسلامي که برخي از آنها مسلح هستند و بعضي ديگر، سياسي.
در اين شرايط، يک سوال باقي ميماند: آيا رئيس جمهور آمريکا، دونالد ترامپ، که در حال حاضر تنها دغدغه او مبارزه با کروناست، به هم پيمانان خود در خليج فارس اجازه ميدهد با اسدي دوستي کنند که خطري براي محاسبات شخصي او در شرق فرات محسوب ميشود؟ بويژه آنکه نيروهاي نظامي آمريکايي هنوز براي حمايت از يگانهاي کردي، در سوريه حاضرند و آنکارا اين نيروهاي کرد را بزرگترين خطر براي خود ميداند. اين در حالي است که ترامپ از امضاي توافق صلحي بين ترکيه و نيروهاي کرد، صحبت کرده و طبق اطلاعات به دست آمده، مصر و امارات، در حال وساطت بين دمشق و اين يگانهاي کرد هستند؛ که البته در اين ميان، نقش اسرائيل و ايران نيز ناديده گرفته نميشود.
بنابراين، ويروس کرونا هم نميتواند مانع از ايجاد حالت جديدي در منطقه شود که به نفع اردوغان -که حاشيه مانور تنگي براي آن باقي مانده- نيست.
بازار