برگزیده

مادر خرج طالبان آزاد شد

فارس

بروزرسانی 1399/05/25 - 13:31

فارس/ مجله تايم در گزارشي با اشاره به آزادي پدر مالي طالبان نوشت: فشارهاي فزاينده ترامپ بر دولت افغانستان براي آزادي تمام ۵ هزار زنداني طالبان نشان مي‌دهد که رييس‌جمهور آمريکا چقدر براي خروج از باتلاق افغانستان عجله دارد.

مجله آمريکايي تايم روز پنجشنبه گذشته از قصد واشنگتن براي آزادي يکي از قاچاقچيان بزرگ مواد مخدر و مشهور به «پدر مالي طالبان» پرده برداشت.

تايم در گزارشي پيرامون آزادي اين فرد نوشت: در سال ۲۰۰۵، «حاجي بشير نورزي»، حامي مالي طالبان و قاچاقچي مواد مخدر افغانستان از دبي به شهر نيويورک پرواز کرد تا توافقي را با مقامات آمريکايي که به دنبال صلح با طالبان بودند سامان دهد. وي در نيويورک با مقامات «اداره مبارزه با مواد مخدر آمريکا» روبه‌رو شد و آن‌ها او را به دليل رهبري عمليات جهاني قاچاق هروئين افغانستان، که از پول آن سال‌ها بودجه ماشين جنگي طالبان را تامين، بازداشت کردند. نورزي در دادگاهي در «ناحيه جنوبي» نيويورک محاکمه و به حبس ابد در زندان فدرال ايالات متحده محکوم شد.

تايم در بخش ديگري از گزارش خود افزود: اين ماجرا، مربوط ۲۰۰۵ بود. پانزده سال گذشته و اکنون دولت ترامپ در نظر دارد نورزي را آزاد کند. دولت ترامپ در تلاش براي به موفقيت‌رساندن توافق‌نامه صلح ۲۹ فوريه خود با طالبان، درخواست اين گروه براي آزاد کردن نورزي ــ و هر طالبان ديگري که در زندان گوانتانامو به سر مي‌برد ــ را به منظور نشاندن حاکمان سابق افغانستان در ميز مذاکره با نخبگان فعلي حاکم در اين کشور، مد نظر گرفته است.

تلاش خليلزاد براي آزادي قاچاقچي بزرگ مواد مخدر
به نوشته تايم، يک مقام ارشد دولت ترامپ و يک مقام ارشد غربي مي‌گويند وقتي ملا برادر، يکي از بنيانگذاران طالبان، از مايک پامپئو، وزير امور خارجه آمريکا خواستار آزادي زندانيان در پايان ماه جولاي شد، زلمي خليل‌زاد، نماينده آمريکا براي مصالحه افغانستان، بي‌سروصدا به دولت آمريکا توصيه کرد نورزي را نيز آزاد کنند، هرچند که اين آزادي به معناي بازگرداندن يکي از پادشاهان مواد مخدر جهان به خيابان باشد. مقامات فعلي و سابق دولت آمريکا، افغانستان و مقامات غربي مي‌گويند که اين درخواست، بخشي از تلاش موفقيت‌آميز فرستاده آمريکا براي موافقت دولت افغانستان براي آزادکردن آخرين گروه ۴۰۰ نفري زندانيان طالبان از زندان‌هاي اين کشور و تحقق‌بخشيدن به يکي از شرايط طالبان در توافق‌نامه اين گروه با ايالات متحده است.

اين مجله آمريکايي در ادامه نوشت: حکومت افغانستان بيش از ۴۶۰۰ زنداني از ۵ هزار زنداني طالبان را که آزادي‌ آنها بخشي از توافق اين گروه با ايالات متحده است، آزاد کرده است. اشرف غني رييس‌جمهور افغانستان اوايل حاضر نبود گروه باقي‌مانده زندانيان طالبان را که برخي از آن‌ها حملات مرگباري را بر نيروهاي آمريکايي، ناتو و نيروهاي افغان و غيرنظاميان افغان انجام داده‌اند، آزاد کند. اما پس از تلاش‌هاي خليل‌زاد، غني سرانجام با گرفتن تأييد سران قبايلي افغانستان در ۹ آگوست، با آزادي آن‌ها موافقت کرد.

تايم ادامه داد: اين اقدامات نشان‌دهنده تمايل دولت ترامپ به آزادکردن بازيگران بالقوه خطرناک طالبان به منظور آغاز دور بعدي مذاکرات صلح و کاهش خشونت براي توجيه خروج ۴ تا ۵ هزار نيروي آمريکايي است که وي خروج آن‌ها را در مصاحبه اخير خود با وب‌گاه خبري «اکسيوس» اعلام کرد. سربازان باقي‌مانده آمريکا در افغانستان کوچک‌ترين گروه نيروهاي امريکايي در خاک اين کشور از زمان حمله ايالات متحده در سال ۲۰۰۱ است. اگر ترامپ بتواند اين نيروها را قبل از ۳ نوامبر از افغانستان خارج کند، در ميان راي‌دهندگان آمريکايي که خواهان خروج سربازان آمريکايي از «جنگ‌هاي طولاني و کثيف» کشورهاي ديگرند، محبوب خواهد شد. ترامپ موافقت خود را با خروج مشروط تمام نيروهاي آمريکايي از افغانستان تا ماه مي ۲۰۲۱، طبق توافق‌نامه ماه فوريه، اعلام کرده است.

همچنين مقامات فعلي و پيشين دولت افغانستان به تايم گفتند که بسياري از زندانياني که غني با آزادي آن‌ها موافقت کرده، قاتل و آدم‌کش هستند و برخي با القاعده ارتباط دارند؛ گروهي که ايالات متحده در اصل براي از بين‌بردن آن وارد جنگ در افغانستان شد. آزادکردن نورزي نيز مي‌تواند يک بازيگر کارکشته ديگر را به عرصه تجارت جهاني مواد مخدر بازگرداند، آن‌هم درحالي‌که افغانستان بزرگ‌ترين توليدکننده هروئين در جهان است؛ مخدري که درآمد آن به گفته‌ مقامات غربي بودجه طالبان را تأمين مي‌کند.

اقدامات عجيب ترامپ در افغانستان، صداي متحدان آمريکا را هم درآورد

به نوشته تايم، براي متحدان آمريکا، آزادي زندانيان طالبان آخرين اقدام از سري اقدامات عجيب و شگفتي‌هاي سياست خارجي دولت ترامپ است. «اسکات موريسون»، نخست‌وزير استراليا به خبرنگاران گفته که او از ترامپ خواسته است آزادي يک سرباز افغان را که به جرم حمله‌ خودي ــ که باعث کشته‌شدن سه سرباز استراليايي شده بود ــ زنداني است، لغو کند. اين سه سرباز و ساير نيروهاي ناتو فقط به اين دليل در افغانستان حضور داشتند که پس از يازده سپتامبر، ايالات متحده از ماده ۵ منشور ناتو استفاده کرد؛ بندي که براساس آن کشورهاي عضو اين سازمان بايد به کمک کشوري که عضويت ناتو را دارد بشتابند.

دو مقام بلندپايه اروپايي به شرط ناشناس‌ ماندن هويتشان به تايم گفتند که اکنون اعضاي ناتو مي‌ترسند که ترامپ خروج کامل و زودهنگام نيروهاي آمريکايي از افغانستان را اعلام کند، اقدامي که به گفته‌ آن‌ها مي‌تواند کشورهاي اروپايي و عضو ناتو را آسيب‌پذير کند. اين دو مقام از نوميدي و سرخوردگي خود از متحديني سخن مي‌گويند که به گفته‌ خودشان زماني يک متحد قابل‌اعتماد بود. يکي از اين مقامات مي‌گويد: «ما براي آن ها به جنگ رفتيم و بدون آن‌ها نمي‌توانيم در [افغانستان] بمانيم. اروپايي‌ها نگرانند که اگر افغانستان بار ديگر به پناهگاه امن تروريست‌ها تبديل شود، با خروج نيروهاي آمريکايي، اروپا در آينده هدف حملات تروريستي خواهد بود.»

اين مجله آمريکايي افزود: براي حکومت غني، تلاش براي آزادي زندانيان يکي ديگر از مواردي بوده است که مقامات افغان آن‌ را خواسته‌هاي زورگويانه دولت ترامپ مي‌خوانند، چيزي که به گفته‌ مقامات متعدد افغانستان، ناشي از جاه‌طلبي شخصي خليل‌زاد براي تقويت شهرت و ميراث خود از طريق تحقق وعده‌ ترامپ مبني بر «آوردن سربازان [امريکايي] به خانه» است. بسياري از مقامات افغانستان همانند مقامات اروپايي نگرانند که مبادا ترامپ به طور ناگهاني نيروهاي امريکايي را در ماه‌هاي آينده از افغانستان خارج کند، اين کشور را به طالبان واگذار کند يا طبق شرايط توافق‌نامه ۲۹ فوريه سربازان خود را تا ماه مي ۲۰۲۱ صرف‌نظر از وضعيت مذاکرات بين‌الافغاني از افغانستان خارج کند.

چشم اميد افغان‌ها به پيروزي بايدن در انتخابات آمريکا

به نوشته تايم، آن‌ها چشم اميد به پيروزي «جو بايدن» در انتخابات رياست‌جمهوري امريکا دوخته‌اند. آن‌ها معتقدند که بايدن براي حفظ نيروي ضدتروريسم کوچک امريکايي در افغانستان کار خواهد کرد. مقامات فعلي و سابق حکومت افغانستان مي‌گويند که با نزديک‌شدن انتخابات آمريکا، غني پيشرفت هر مرحله از روند را با کندي مواجه کرده است.

با توجه به درخواست آزادي نورزي و زندانيان طالبان از گوانتانامو، به نظر مي‌رسد که طالبان نيز سعي مي‌کنند آخرين امتيازات را از دولت ترامپ که ممکن است تا ماه ژانويه از کاخ سفيد بيرون شود، به دست بياورند. يک مقام ارشد پيشين وزارت دفاع آمريکا به شرط پنهان‌ماندن هويتش به تايم مي‌گويد: «ايالات متحده براي تحقق اين امر بايد شرايط دشواري را پشت سر بگذارد.» اما وي مي‌گويد که بازگرداندن يک مرد به صحنه مواد مخدر نمي‌تواند تأثير زيادي بر تجارت مواد مخدر کشوري بگذارد که از هم‌اکنون در توليد هروئين جهان پيشگام است. وي مي‌گويد: «اين يک نمايش قدرت از جانب طالبان است. آن‌ها فقط سعي مي‌کنند رفتن به ميز را تا حد امکان دشوار کنند.»

به گفته وي، طالبان ممکن است از اين اقدام خود در صورت پيروزي بايدن پشيمان شوند: «طالبان بايد بدانند که بايدن در ۲۰۰۹ معتقد بود رويکرد درست مبارزه با تروريسم است. فکر نمي‌کنم اين تغيير کرده باشد.» اين مقام مي‌گويد که اگر طالبان در مذاکرات طبق توافق فعلي پيش نروند، «يک نتيجه احتمالي حضور طولاني‌مدت نيروي کوچک مبارزه با تروريسم ايالات متحده [در افغانستان] است» که ممکن يک دهه يا بيشتر باقي بمانند.

عجله آمريکا براي خروج از افغانستان

«مارک اسپر»، وزير دفاع آمريکا چندي پيش اعلام کرد که ارتش اين کشور آماده است حضور خود در افغانستان را به زير ۵ هزار سرباز برساند. دو مقام بلندپايه افغانستان به تايم مي‌گويند که هم ژنرال «اسکات ميلر»، فرمانده نيروهاي آمريکايي در افغانستان و هم سازمان سيا به حکومت افغانستان اطمينان داده‌اند که ۴۵۰۰ سرباز آمريکايي در افغانستان براي ادامه شکار القاعده و داعش و حمايت از نيروهاي امنيتي افغانستان براي مقاومت در برابر طالبان و ساير شبه‌نظاميان، با ترکيبي از پشتيباني هوايي، هواپيماهاي بدون سرنشين و اکتشافي و ماموران ويژه و افسران اطلاعاتي آمريکا کافي خواهد بود. اين در حالي است که سازمان سيا از اظهارنظر در اين مورد خودداري کرده است.

فشار فزاينده ترامپ به دولت غني براي آزادي زندانيان طالبان

بر اساس گزارش تايم، فشارهاي فزاينده دولت ترامپ بر حکومت افغانستان براي آزادي تمام ۵ هزار زنداني طالبان نشان مي‌دهد که رييس‌جمهور آمريکا چقدر براي خروج از افغانستان جدي است. مقامات افغان مي‌گويند که وعده‌ آزادي اين زندانيان در توافق‌نامه طالبان و آمريکا داده شده، اما مقامات افغان قبل از امضاي اين توافق‌نامه، هرگز در جريان اين مسأله قرار نگرفته بودند و نه هم با آن موافقت داشتند. اين امر در اوايل باعث ايجاد اختلاف و حساسيت‌هايي شد، اما تا اواسط ماه مارس، پس از اين‌که مقامات افغان پرونده‌هاي اين زندانيان را بررسي کردند، غني با بي‌ميلي موافقت کرد که «تا ۵ هزار زنداني» را در دسته‌هاي ۱۰۰ نفري آزاد کند. تاکنون ۴۶۰۰ تن آزاد شده‌اند. طالبان ادعا مي‌کند که در ازاي رهايي اعضايش از زندان‌هاي دولت افغانستان، يک هزار پرسنل امنيتي افغان را که در بازداشت اين گروه به سر مي‌بردند، آزاد کرده است.

تايم نوشت: با گذشت ماه‌ها از توافق‌ آمريکا و طالبان، و بعد از اين‌که آزادي آخرين گروه از زندانيان طالبان مرحله بعدي مذاکرات صلح را به بن‌بست کشاند، «رابرت اوبرايان»، مشاور امنيت ملي دولت ترامپ، در ۱۷ جولاي با غني تلفني صحبت کرد. سه مقام ارشد افغان و يک مقام ارشد غربي به تايم گفتند که اوبرايان پس از شنيدن نگراني‌هاي غني گفت که وي مجبور نيست آن‌ها را آزاد کند. يک مقام ارشد دولت ترامپ نيز تماس اوبرايان با غني را تأييد مي‌کند، اما حاضر نيست در مورد مسأله زندانيان طالبان اظهارنظر کند. اما بعدا در همان ماه وقتي خليل‌زاد پس از ملاقات با هيئت طالبان در دوحه، به کابل سفر کرد و به گفته يک مقام ارشد حکومت افغانستان به غني توضيح داد که طالبان هنوز بر آزادي آخرين گروه از زندانيان خود اصرار دارند و در غير اين‌صورت شبه‌نظاميان «خشونت را شدت مي‌بخشند.»

به گفته سه مقام حکومت افغانستان، در جريان اين ملاقات خليل‌زاد به غني گفته که اگر با آزادي آخرين گروه از زندانيان طالبان موافقت کند، طالبان پذيرفته‌اند که بلافاصله گفت‌وگوي بين‌الافغاني را که براي پايان‌دادن به نبرد بين طالبان و حکومت افغانستان طراحي شده است، در دوحه آغاز کنند. دو تن از اين مقامات افغان مي‌گويند که پامپئو در تماس تلفني که بعد از ملاقات خليل‌زاد با غني، برقرار شد، درخواست خليل‌زاد را تکرار کرد. آن‌ها مي‌گويند که اندکي پس از ملاقات خليل‌زاد و تماس پامپئو با غني بود که رييس‌جمهور افغانستان لويه جرگه متشکل از سران افغان را براي رايزني در مورد آزادي ۴۰۰ زنداني طالبان برگزار کرد.

لويه جرگه يک پوشش سياسي براي سرباز زدن غني از تصميم درباره زندانيان طالبان

به باور تايم، اين جرگه يک روند مبهم بود که به غني پوشش سياسي داد. شرکت‌کنندگان اين جرگه شکايت مي‌کردند که آن‌ها حتي فهرست کساني را که قرار بود براي آزادي‌شان اعضاي جرگه رايزني کنند، نديده‌اند. صديق صديقي، سخنگوي غني به رسانه‌ها گفت که هيچ زنداني خارجي در بين زندانيان طالبان که قرار است آزاد شوند، وجود ندارد، اما حکومت فهرست اسامي اين زندانيان را منتشر نکرده است. صديقي به درخواست تايم براي اظهارنظر در اين مورد پاسخ نداد. يکي از مقامات ارشد افغان مي‌گويد که زندانيان «ظرف چند روز» آينده آزاد خواهند شد، اما حکومت تا زماني‌که طالبان در مورد محل نگهداري حدود ۲۰ سرباز مفقود نيروهاي افغان که عمدتا کماندو هستند، گزارش ندهد. اين مي‌تواند به معناي تأخير بيشتر در برگزاري مذاکراتي باشد که قرار بود اواسط ماه آگوست آغاز شود.

اين در حالي است که سخنگوي طالبان توصيف مقامات افغان از ۴۰۰ زنداني طالبان به عنوان افراد خطرناک براي نيروهاي ائتلاف را رد کرد و گفت «اين چيزي است که تخريب‌کنندگان توافق‌نامه صلح مي‌گويند و اين ادعا را براي ايجاد موانع فراروي راه‌حل صلح‌آميز براي مسأله افغانستان، مطرح مي‌کنند. شاهين در مورد نورزي گفت که «ملا برادر خواستار آزادي وي و همچنين زندانيان طالبان از زندان گوانتانامو شده است.»

تايم گزارش داد که خليل‌زاد از پاسخ به اين پرسش که آيا وي به دولت ترامپ توصيه کرده که اين دلال مواد مخدر را از زندان آزاد کند، يا خير، خودداري کرد. نورزي کسي است که پس از يازده سپتامبر به سازمان سيا وعده داده بود که کمک مي‌کند اسامه بن لادن را رديابي کنند، اما به جاي اين کار برگشت تا امپراتوري مواد مخدر خود را اداره کند. يک مأمور ارشد اداره مبارزه با مواد مخدر آمريکا که در دستگيري نورزي دخيل بوده، با آزادي او موافق است و مي‌گويد که خليل‌زاد در ۲۰۱۸ نيز آزادي يکي ديگر از بزرگترين قاچاقچيان مواد مخدر طالبان به نام حاجي جمعه‌خان را براي کمک به کشاندن طالبان به ميز مذاکره به دست آورده بود. وي، نورزي را «بزرگ‌ترين قاچاقچي هروئين در جهان و يکي از بنيان‌گذاران شوراي طالبان در افغانستان» خواند.