جام جم/ متن پيش رو در جام جم منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر الزاما به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
حدود دو هفته ديگر به شروع سال تحصيلي جديد دانشگاهها زمان باقي مانده است و در همين مدت، يکي از دغدغههاي اصلي بسياري از دانشجويان و خانوادههايشان، مساله چگونگي پرداخت شهريههاي سنگين دانشگاههاي پولي است، اما جالب است که انگار همين مساله شهريه، دغدغه اصلي مسئولان دانشگاههاي پولي هم هست؛ طوري که اين روزها دانشگاههاي پولي براي جذب دانشجوي بيشتر و درآمد بالاتر، رقابت تنگاتنگي با يکديگر دارند.
حتي جالبتر آنکه امسال در اتفاقي کم سابقه، ظرفيت پذيرش در پرديسهاي خودگردان دانشگاهها بيشتر از تعداد متقاضيان است.
در آزمون پرديسهاي خودگردان دانشگاهها در دو مقطع کارشناسي ارشد و دکتري که روز جمعه بيست و يکم شهريور برگزار ميشود، تعداد ظرفيت قبولي پرديسهاي پولي از تعداد ثبت نام کنندگان در مقطع کارشناسي ارشد، سبقت گرفته است.
آنگونه که مشاور عالي سازمان سنجش به مهر خبر داده است، با وجود 21 هزار و 339 نفر شرکت کننده در آزمون پذيرش پرديسهاي پولي، 21 هزار و 513 نفر ظرفيت پذيرش وجود دارد؛ يعني به گفته اين مقام مسئول، براي اولين بار در اين آزمونها، تعداد ثبت نام کنندگان کمتر از ظرفيت است.
شرايط پذيرش در اين پرديسهاي پولي طوري شده است که با وجود آنکه صدها هزار متقاضي مشتاق به تحصيل در دورههاي تکميلي، پشت کنکور ماندهاند، اما از آن طرف، ظرفيت اضافه براي پذيرش در اين پرديسها وجود دارد.
ناتواني مالي بسياري از متقاضيان ارشد و دکتري براي پرداخت شهريه سنگين پرديسها و همچنين تب پذيرش بيشتر دانشجوي پولي از سوي مسئولان پرديسها باعث شده است که اين واحدهاي پولي، بيشتر از شرکتکنندهها، ظرفيت ايجاد کنند.
جداي از آنکه اين واحدهاي پولي آموزش دانشجو به هر کاري دست ميزنند تا دانشجوي بيشتر و در نتيجه شهريه بيشتري بگيرند، اين واحدها امسال هم شهريههايشان را 20 درصد افزايش دادهاند.
نبايد فراموش کرد که شهريه پرديس دانشگاههاي دولتي (که گاه اين پرديسهاي پولي در برخي دانشگاههاي دولتي با عنوان واحد بينالملل هم خوانده ميشود) بسيار بالاست و در اين وضعيت، حتي افزايش يک درصدي آن هم رقم زيادي ميشود.
بهطور مثال، شهريه در دورههاي پرديس خودگردان دانشگاهها در مقطع دکتري 93 در رشتههاي تحصيلي گروه علوم انساني 54 ميليون تومان و در ديگر گروهها 66 ميليون تومان اعلام شده است که با توجه به اين شهريههاي بالا ميبينيم که افزايش 20 درصدي چنين شهريههاي سنگيني، رقم کمي براي دانشجويان به حساب نميآيد.
اين شهريههاي سنگين پرديسهاي پولي و افزايش سالانه آن، باعث شده که فقط دانشجوياني بتوانند در مقطع تحصيلات تکميلي اين دانشگاه تحصيل کنند که وضعيت اقتصادي خوبي دارند و به همين دليل، بسياري از دانشجويان با وضع اقتصادي متوسط، ترجيح ميدهند که شانسشان را براي قبولي در ظرفيتهاي پايين دانشگاههاي دولتي امتحان کنند.
کاري نکنيم که همه دانشگاهها، پولي شود
اين روزها دانشجو بودن با توانايي پرداخت شهريه دانشگاهها، ارتباط مستقيمي پيدا کرده است. با نگاهي به دفترچه کنکور 93، متوجه ميشويم که امسال حدود 82 درصد ظرفيت نظام آموزش عالي کشور را دانشگاههاي پولي پر کرده اند؛ دانشگاههايي که هر سال هم حدود 15 تا 25 درصد به شهريههاي دريافتيشان اضافه ميکنند.
اشتياق زياد دانشگاهها براي جذب دانشجوي پولي، باعث شده که خيلي از متقاضيان نتوانند از تحصيلات رايگان در مراکز آموزش عالي بهره ببرند.
اسفنديار اختياري، عضو کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس در گفتوگو با جامجم هشدار ميدهد نبايد سيستم آموزش عالي به سمتي برود که نخبگان و استعدادهاي ويژه کشور به دليل ناتواني در پرداخت شهريه در دانشگاه قبول نشوند.
به اعتقاد اين نماينده مجلس، نبايد افزايش شهريهها منجر به ترک تحصيل برخي دانشجويان شود و بايد براي جلوگيري از اين قضيه، سهم آموزشهاي رايگان در دانشگاهها را افزايش دهيم.
اختياري تاکيد ميکند که اگر دانشگاهها، شهريههايشان را افزايش ميدهند، حتما بايد کيفيت آموزش را هم ارتقا بدهند و اگر اين کار را انجام نميدهند افزايش شهريه دانشگاهها بي معني خواهد بود.
فرهاد بشيري، ديگر عضو کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس هم به جامجم ميگويد: افزايش شهريهها بايد تناسبي با سطح مالي خانوادههاي ايراني داشته باشد، اما هماکنون شهريههاي دانشگاهي گران است و افزايش آن هم تناسب منطقي با توان مالي دانشجويان ندارد.
همچنين نبايد از خاطر برد که هماکنون براساس آمارهاي رسمي، بيش از 250 هزار فارغالتحصيل دانشگاهي بيکار در کشور داريم که اغلب آنها نميتوانند با اتکا به آموختههاي دانشگاهيشان، شغلي مرتبط با رشته تحصيليشان دست و پا کنند. در واقع، بيانصافي نيست که اگر بگوييم مهارتي نبودن و کاربردي نبودن بسياري از آموزشهاي دانشگاهي در کشور، يکي از عوامل عمده بيکاري دانشگاهيان است و در چنين شرايطي، دستکم انتظار ميرود که دانشگاههاي پولي علاوه بر افزايش سالانه شهريه، فکري هم به حال ارتقاي کيفيت آموزشي در دانشگاهها بکنند تا دانشجو با وجود پرداخت شهريههاي ميليوني، بي مهارت از دانشگاه فارغالتحصيل نشود.
دورههاي شبانه و غيرانتفاعي؛ رکورددار بيشترين افزايش شهريه
تعيين ميزان افزايش شهريه دانشگاههاي پولي، چند ماهي است که در جلسات مختلف وزارت علوم مطرح ميشود و در نهايت، اين وزارتخانه براي همه دانشگاههاي پولي کشور، اين مجوز را صادر کرد که شهريه دانشجويان را براي سال تحصيلي 94 ـ 1393 افزايش دهند.
پيگيريهاي جامجم درباره افزايش شهريه دانشگاهها نشان ميدهد که امسال علاوه بر پرديسهاي خودگردان دانشگاهها، ساير دانشگاههاي پولي کشور نيز به طور متوسط 20 درصد شهريه تحصيل دانشجويان را افزايش دادهاند.
در اين بين، رکورد بيشترين افزايش شهريه دانشگاههاي پولي به دانشگاه غيرانتفاعي رسيده است. مديرکل دفتر آموزشهاي غيردولتي و غيرانتفاعي وزارت علوم، خبر داده است که دانشگاه غيرانتفاعي ميتواند شهريه دانشجويان را تا سقف 25 درصد افزايش دهد که اين افزايش شهريه هم شهريه ثابت و هم شهريه متغير را در برمي گيرد.
البته مسئولان دانشگاه غيرانتفاعي مدعياند که شهريه اين دانشگاه، همچنان حدود نصف شهريه دانشگاه آزاد است و اين افزايش شهريه را چندان جوابگوي هزينههاي دانشگاه نميدانند.
معاون آموزشي وزير علوم هم سقف افزايش شهريه براي دورههاي نوبت دوم دانشگاههاي دولتي (همان دورههاي شبانه) را 25 درصد اعلام کرده است؛ البته اين 25 درصد، سقف افزايش شهريه است، يعني دانشگاههاي دولتي نميتوانند بيشتر از 25 درصد، شهريه دورههاي شبانه را در سال تحصيلي جديد افزايش دهند، ولي ميتوانند کمتر از 25 درصد تعيين شده، شهريه را اضافه کنند.
مثلا براي سال تحصيلي جديد، شهريه دورههاي شبانه دانشگاه تهران، 20 درصد افزايش يافته است، در حالي که اين دانشگاه مجوز داشت تا سقف 25 درصد هم شهريه نوبت دومش را افزايش دهد.
پس از اين دانشگاهها، دانشگاه علمي - کاربردي و پرديسهاي خودگردان دانشگاههاي دولتي هم با افزايش20 درصدي، رتبه بعدي افزايش شهريه را کسب کردند.
پايينترين ميزان افزايش شهريه هم در اختيار دانشگاههاي پيام نور و دانشگاه آزاد است. معاون اداري مالي دانشگاه پيام نور، پيشتر از افزايش 15 درصدي شهريه اين دانشگاه در سال تحصيلي جديد خبر داده بود.
روابط عمومي دانشگاه آزاد اسلامي هم به جامجم خبر داد که افزايش شهريه اين دانشگاه در سال تحصيلي جديد، 15 درصد خواهد بود، البته نبايد فراموش کنيم که فرهاد دانشجو، رئيس پيشين دانشگاه آزاد مدعي بود که تا سال 93، شهريههاي اين دانشگاه را تا 20 درصد کاهش خواهد داد، اما حالا در سال 93 نه تنها شهريه اين دانشگاه کاهش پيدا نکرده است، بلکه دانشجويان دانشگاه آزاد بايد از مهر امسال، منتظر افزايش 15 درصدي شهريه بزرگترين مرکز آموزش عالي غيردولتي باشند.