چرا سامانه‌های بورس هنگ می‌کنند؟

کارشناسان معتقدند سرورهاي اين کارگزاري‌ها براي اين حجم از معاملات طراحي نشده و به دوراني تعلق دارند که تعداد سهامداران بسيار کم بودند اما امروز که تعداد دارندگان کدبورسي به بيشترين حد رسيده است و غالب سهامداران با پنل‌هاي معاملاتي فعاليت مي‌کنند سرورهاي آنان بايد به روزرساني و تقويت شود. در مقابل اما کارگزاري‌ها با خونسردي توجهي به اعتراض کاربران ندارند و هيچ تلاشي هم براي تقويت سرورهاي خود نمي‌‌کنند؛ گويي اتفاقي نيفتاده و به وضع موجود راضي‌اند. متناسب نبودن هزينه و درآمد شرکت‌هاي زيرساخت‌هاي معاملاتي شرکت داده پردازان تدبير سرمايه (داتکس) و رايان هم‌افزار دو شرکتي هستند که به کارگزاري‌ها سامانه معاملات برخط (OMS) ارائه مي‌دهند. حجت‌الله فرهنگيان مديرعامل شرکت داده‌پردازان تدبير سرمايه (داتکس)، از اينکه بسياري از فعالان بورس، اختلال ۳ کارگزاري مفيد، آگاه و فارابي را معادل اختلال کل بازار مي‌گيرند گلايه مي‌کند و به «دنياي‌اقتصاد» مي‌گويد: اختلال اين سه کارگزاري را نبايد معادل اختلال کل بازار تلقي کرد. متاسفانه وقتي اين سه کارگزاري با اختلال مواجه مي‌شوند رسانه‌ها تيتر مي‌زنند «اختلال سنگين در تمام سامانه‌هاي معاملاتي»! در حالي که پاسارگاد درست کار مي‌کند با اينکه حجم و فشار بالايي روي آنان هست.» او توضيح مي‌دهد: «پاسارگاد در سال گذشته روزانه ۲هزار و ۵۰۰ کاربر براي معاملات داشت اما در ماه‌هاي اخير اين رقم زير ۱۰ هزار معامله نيست. الان هم موجي راه افتاده که فعالان بازار از شرکت‌هايي مثل مفيد و آگاه به کارگزاري‌هاي ديگر مهاجرت کنند. بنابراين اختلال اين سه کارگزاري را نبايد اختلال کل بازار بدانيم.» فرهنگيان در همين حال اين نکته را از قلم نمي‌اندازد که حجم معاملات سه سامانه بزرگ معاملات آنلاين بورس قابل مقايسه با کارگزاري‌هاي ديگر نيست. به گفته او بيشتر بازار را سامانه‌هاي معاملات سه کارگزاري مفيد، آگاه و فارابي پوشش مي‌دهند. او در توضيح وضعيت سرورهاي شرکت‌هاي فعال در بازار سرمايه مي‌گويد: «برخي کارگزاري‌ها مانند آگاه، مفيد و فارابي از oms خود جدا نمي‌شوند. يعني oms و سيستم عاملي که به آنها سرويس مي‌دهد متعلق به خودشان است. در مقابل نيز برخي کارگزاري‌ها از دو شرکت رايان هم‌افزار و داتکس به‌عنوان دو شرکت بزرگ ارائه‌دهنده سامانه معاملات برخط سرويس مي‌گيرند. به گفته او شرکت داتکس، OMS چند کارگزاري را که مهم‌ترين آنان پاسارگاد است تامين مي‌کند.» مديرعامل داتکس تاکيد دارد شرکت‌هاي خصوصي در حوزه زيرساخت‌هاي معاملاتي با سيلي صورت خود را سرخ نگه مي‌دارند و درآمد آنان هيچ تناسبي با هزينه‌هايشان ندارد. اختلال سيستم‌‌هاي معاملاتي به دليل بي‌توجهي کارگزاري‌ها به IT او با بيان اين مطلب که مشکل اختلال در سيستم‌هاي معاملاتي را به دليل بي‌توجهي مديران کارگزار‌ي‌ها به بخش IT مي‌داند توضيح مي‌دهد: «کارگزاري‌ها تفکر IT ندارند. فکر مي‌کنند مسوول IT صبح به صبح مي‌آيد دکمه را مي‌زند، سرور را روشن مي‌کند و به آنان نشان نمي‌دهد که چه مي‌کند تا پول بگيرد البته اخيرا که آگاه و فارابي دچار اختلال شده‌اند کمي ترسيده و براي هزينه در بخش IT دست به جيب شده‌اند.» فرهنگيان نگاه کارگزاري‌ها و شرکت‌هاي بورسي به IT را نگاه ارباب-رعيتي توصيف مي‌کند و مي‌گويد: «ما براي آنان در حکم پيمانکار هستيم. در حالي که حوزه IT دستور و خواهش برنمي‌دارد و بايد در زمان مناسب هزينه کرد تا بعد از يکي، دو سال نتيجه هزينه مشخص و مشکل حل شود.» مديرعامل داتکس درباره دليل ديگر تمايل نداشتن مديران کارگزاري براي هزينه در بخش IT مي‌گويد: «کارگزاري‌ها نيروي انساني خود را با نيروهاي IT مقايسه مي‌کنند. در حالي که اين مقايسه غلط است. نيروهاي کارگزاري بيشتر اپراتور هستند و متوسط حقوقشان پايين است اما کارگزاري‌ها تسهيلاتي براي آنان قائلند و دست آنان را باز مي‌گذارند که از کنار تريد درآمد داشته باشند اما نيروي IT نمي‌تواند اين‌طور کسب درآمد کند. براي همين هم مي‌بينيم که نيروهاي متخصص در اين حوزه گاه پاسپورت به دست آماده مهاجرت هستند.»‌ افزايش ميزان عرضه اوليه و داستان ‌ادامه‌دار اختلال سيستم معاملاتي کارگزاري‌ها در قبال ارائه خدمات به سهامداران مبلغي به‌عنوان کارمزد دريافت مي‌کنند؛ هرچند مبلغ اين کارمزد به تازگي اندکي کاهش يافته اما هجوم مردم براي دريافت کدبورسي و ثبت‌نام در کارگزاري‌ها براي ساخت پنل معاملاتي، اين کاهش کارمزد را جبران مي‌کند و عملا ميزان درآمد آنان در چند ماه اخير افزايش چشم‌گيري داشته است. با اين حال مديران برخي کارگزاري‌ها نه‌تنها هيچ تلاشي براي به‌روزرساني سيستم‌هاي معاملاتي خود و جلوگيري از به وجود آمدن اختلال در جريان معاملات نمي‌کنند، بلکه توپ را در زمين سازمان بورس مي‌اندازند و مشکل را از هسته معاملاتي اعلام مي‌کنند. کارگزاري‌ها در حالي اختلالات ايجاد شده را به کندي هسته معاملاتي بورس نسبت مي‌دهند که سازمان بورس پيش از اين پاسخ اين شبهات را داده است. روح‌الله دهقان، مديرعامل شرکت مديريت فناوري بورس پيش از اين در واکنش به اين شبهه گفته بود: «اگر هسته مرکزي بورس دچار اختلال شود تمام معاملات با مشکل برخورد مي‌کند.» دهقان کندي هسته بورس را کتمان نکرده اما ميزان آن را به قدري ندانسته بود که اين‌گونه موجب نارضايتي سهامداران شود. او گفته بود: «اگر هسته مرکزي بورس مشکل داشته باشد کل کارگزاري‌ها با مشکل رو‌به‌رو مي‌شوند و اگر زماني کارگزاري (الف) با مشکل برخورد کند و همان زمان کارگزاري (ب) عملکرد خوبي داشته باشد قطعا مشکل ايجاد شده به زيرساخت‌هاي خود کارگزاري مربوط مي‌شود.» تکرار اختلال سيستم معاملاتي سه غول کارگزاري‌هاي بورس در حالي صداي سهامداران را درآورده و آنان را مجبور به کوچ به کارگزاري‌هاي ديگر کرده که بسياري از آنان مي‌پرسند درآمد هنگفت کارگزاري‌ها از کارمزدي که دريافت مي‌کنند، در کجا خرج مي‌شود و چرا بخشي از اين درآمد صرف به‌روز‌رساني سيستم‌هاي معاملاتي آنان نمي‌شود؟ بنابر آنچه دولت اعلام کرده در هفته‌هاي آينده ميزان عرضه‌هاي اوليه به پنج روز در هفته افزايش مي‌يابد. بايد ديد با اين اوصاف مديران کارگزاري‌ها سرکيسه را شل مي‌کنند و بخشي از درآمد خود را براي به روز‌رساني سيستم معاملاتي کنار مي‌گذارند يا سهامداران آنان بايد همچنان چوب بي‌توجهي آنان به حوزه IT‌ را بخورند؟

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar

---

بازار

---