پایان روزهای خوش ترامپ در توییتر
همشهري/متن پيش رو در همشهري منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
سمانه معظمي/ توييتر در طول 4سال حضور دونالد ترامپ در کاخ سفيد مهمترين وسيله ارتباطي او با مردم و طرفدارانش بوده و رئيسجمهور آمريکا از اين شبکه اجتماعي براي اعلام هر واکنشي از انتقاد، توهين، اعلام جنگ و تقدير تا صدور فرمان، سياستگذاري و حتي عزل و نصب مقامات استفاده کرده است. توييتهاي ترامپ بهويژه بعد از انتخابات امسال رنگ و بوي جديدي گرفت و روزي نبوده که او ادعايي درباره تقلب در رأيگيري مطرح نکند؛ ادعاهايي که بهدليل جايگاه سياسي او با واکنش نرمي از سوي توييتر همراه بوده و تنها به خوردن برچسب هشدار محدود شده است. اما با نزديکشدن به پايان دوره رياستجمهوري ترامپ، ارتباط او با شبکه اجتماعي محبوبش وارد مسير پيچيدهاي ميشود.
طبق سياستهاي توييتر اگر کاربران، قوانين اين شرکت مانند ممنوعيت آزار و توهين را نقض کنند، يا بايد توييت خود را حذف کنند يا حسابشان موقتا مسدود ميشود. اما سياست توييتر مبني بر مصون بودن «رهبران جهان، نامزدها و مقامات» باعث شده که تاکنون اين شبکه واکنش شديدي به توييتهاي ترامپ نداشته باشد. با اين حال جک دورسي، مديرعامل توييتر اخيرا اعلام کرد که اين سياست در مورد «مقامات پيشين» صدق نميکند و اگر صاحب يک حساب کاربري ديگر مقام رسمي نداشته باشد، از اين امتياز برخوردار نخواهد بود. بنابراين حالا ترامپ کمتر از 2ماه فرصت دارد تا از مصونيتي که بهدليل رئيسجمهوربودن دارد، استفاده کند. از روزي که کاخ سفيد را ترک ميکند، اگر توييتي برخلاف قوانين منتشر کند، يا پستش حذف ميشود يا حتي ممکن است حساب کاربرياش معلق شود.
اما اين همه امتيازي نيست که ترامپ از دست ميدهد؛ توييتر اعلام کرد که دسترسي حساب رسمي رئيسجمهور آمريکا (POTUS@) را روز معارفه رئيسجمهور منتخب يعني 20ژانويه (اول بهمن) به جو بايدن واگذار ميکند. البته اين حساب جدا از حساب شخصي ترامپ است که 88.9ميليون دنبالکننده دارد. او معمولا از حساب رسمي رياستجمهوري که 32.8ميليون دنبالکننده دارد، براي بازنشر پيامهايش استفاده ميکند.
آغاز رويارويي توييتر با ترامپ
اوج فعاليتهاي رئيسجمهور آمريکا در توييتر، طي يکسال گذشته بوده است. به نوشته مجله آتلانتيک، ترامپ طي 10ماه گذشته حدود 5300توييت پست کرده است. نخستين واکنش توييتر به توييتهاي بحثبرانگيز ترامپ بهار امسال بود که زير توييتي که اطلاعات بيپايه و اساسي درباره کرونا مطرح کرده بود، برچسب هشدار زد. در طول تابستان و پاييز نيز توييتهاي ترامپ درباره رأيگيري پستي و تقلب در انتخابات، برچسب قابل تأييد نبودن خورد و لينک اطلاعات معتبر زير آن به نمايش گذاشته شد. از 14آبان يعني روز بعد از انتخابات، يکسوم توييتهاي رئيسجمهور آمريکا برچسب هشدار دريافت کرده است.
کارشناسان معتقدند توييتر اين روزها در شرايط سختي قرار دارد و نميداند چه سياستي را در قبال رئيسجمهور آمريکا در پيش بگيرد. بستن حساب ترامپ بعد از رفتن او از کاخ سفيد ميتواند بهعنوان يک اقدام سياسي تند از سوي راستگراها تعبير شود و ممکن است ترامپ و دنبالکنندههايش را به پلتفرمهاي ديگري سوق دهد که نظارت سختگيرانهاي بر مطالب منتشرشده وجود ندارد. اگر هم به او اجازه دهد مثل قبل به فعاليت خود ادامه دهد، برخلاف سياستهاست و براي وجهه اين شرکت خوب نيست. نگاهي به موارد مشابه نشان ميدهد که توييتر براي اينکه متهم به سانسورکردن نشود، تاکنون در مورد بستن حساب افراد مشهور کاملا محتاطانه رفتار کرده است. براي مثال در مورد الکس جونز، يکي از چهرههاي رسانهاي گروههاي راست افراطي در آمريکا، ابتدا مدتي در برابر محدودکردن حساب او مقاومت کرد، اما در نهايت صفحه جونز را مسدود کرد. بر همين اساس، برخي معتقدند که توييتر شمارش معکوس را براي بستن حساب ترامپ شروع کرده و قطعا اين کار را انجام ميدهد.
خط قرمز توييتر
بهنظر ميرسد ترويج خشونت، ميتواند خط قرمز توييتر باشد. برايان اوت، استاد ارتباطات دانشگاه دولتي ميزوري ميگويد: «ترامپ تاکنون بارها تمايل خود به مشروع جلوه دادن خشونت را نشان داده و حتما اين کار را در آينده هم انجام خواهد داد.» به اعتقاد او ترامپ در آخر مجبور ميشود توييتر را ترک کند. حتي طرفداران آزادي بيان نيز معتقدند دسترسي ترامپ به توييتر در صورت ترويج خشونت بايد محدود شود. به اعتقاد آنها، وقتي صحبت از آزادي بيان ميشود، استثناهايي وجود دارد که خشونتطلبي ازجمله آنهاست و توييتر حتما اين مورد را در نظر ميگيرد. توييتر تاکنون بارها قوانين خود را بهروز کرده، اما مشخص نيست اگر ترامپ فورا اعلام کند که براي انتخابات رياستجمهوري2024 نامزد ميشود، ممکن است دوباره در فهرست مصونيت اين شرکت قرار بگيرد يا خير. از سوي ديگر برخي معتقدند تصميمي که توييتر ميگيرد چندان اهميتي ندارد. زيرا ترامپ در حال حاضر چنان شخصيت پرنفوذي است که بهراحتي قابل حذفشدن نيست. تاکنون هيچکدام از شخصيتهايي که توييتر حسابشان را محدود کرده به اندازه ترامپ شناختهشده نبودهاند. بنابراين مشخص نيست که محدودکردن حساب او چه عواقبي ميتواند داشته باشد. اگر رئيسجمهور آمريکا در توييتر بماند، قدرت و نفوذ او بعد از رفتن از کاخ سفيد کمرنگ نميشود. ترامپ در طول 4سال رياستجمهوري 60ميليون دنبالکننده بهدست آورده و فقط از روز انتخابات تاکنون 1.5ميليون دنبالکننده جديد داشته است. او قطعا بعد از خداحافظي با رياستجمهوري نيز از اين انبوه مخاطب نهايت استفاده را براي پيش بردن اهدافش ميکند.
کوچ به فيسبوک؟
يکي از احتمالاتي که در صورت خروج ترامپ از توييتر مطرح ميشود، فعالشدن او در فيسبوک است. به نوشته نيويورکتايمز، فيسبوک برعکس توييتر گفته که اين شبکه اجتماعي سياست خود را در قبال ترامپ بعد از رفتن از کاخ سفيد تغيير نميدهد. در طول هفتههاي اخير و بعد از انتخابات رياستجمهوري، فيسبوک تعداد کمي از پستهاي ترامپ را برچسبگذاري کرده و اصولا در اين زمينه ديدگاه محتاطانهتري داشته است. فيسبوک اصولا پستهاي مقامات را صحتسنجي نميکند، اما سخنگوي اين شرکت گفته که ممکن است اين کار را در مورد ترامپ بعد از پايان رياستجمهوري انجام دهد.
11سال حضور ترامپ در توييتر
ترامپ حساب توييتر خود را 11سال پيش يعني 4مي2009 برابر با 14ارديبهشت1388 باز کرد و از آن زمان تاکنون حدود 59هزار توييت منتشر کرده است. اما فعاليت سياسي او در اين شبکه از سال2011 آغاز شد. 15تير1390، باراک اوباما براي نخستينبار در جهان، در مصاحبه زنده يک رئيسجمهور در توييتر شرکت کرد و در گفتوگو با جک دورسي به پرسشهاي توييتري مردم پاسخ داد. در آن روزها اوباما و اطرافيانش تازه متوجه تغيير ذائقه رسانهاي مردم شده و تلاش خود را براي جديگرفتن شبکههاي اجتماعي آغاز کرده بودند. 2هفته پيش از اين مصاحبه نيز رئيسجمهور پيشين آمريکا نخستين توييت خود را از حساب کاخ سفيد منتشر کرده بود. اين مصاحبه توييتري که پوشش رسانهاي گستردهاي گرفت براي ترامپ يک پيام ويژه داشت: «اگر توييت کني، مردم تو را ميبينند.» کارشناسان معتقدند که ترامپ در واقع نخستينبار در آن روز فعاليت سياسي خود را در توييتر آغاز کرد. بيشتر پستهاي ترامپ تا پيش از آن روز درباره برنامه تلويزيوني و تجارت شخصياش بود، اما از آن به بعد با انتقاد به سياستهاي اوباما، چاشني سياسي پيدا کرد.