حرکت زیگزاگی قالیباف روی خط برجام
شرق/متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
او که قول داده بود اگر به رياستجمهوري برسد از برجام پاسداري کند، حالا پيام ميدهد بازي يکطرفه تمام شده است. باقر قاليباف بعد از تصويب کليات طرح «اقدام راهبردي براي لغو تحريمها و صيانت از منافع ملت ايران» گفت: « مجلس اين پيغام را به دشمنان ايران اسلامي داد که بازي يکطرفه تمام شده است»؛ درحاليکه همين چند سال پيش و بعد از تصويب برجام گفته بود: «هر انسان منصفي موفقيت دستگاه ديپلماسي را پايه افتخار کشور ميداند». رئيس فعلي مجلس که براي 1400 خواب نشستن بر صندلي پاستور را ميبيند، اين روزها دولت و ديپلماسي را به بيعملي متهم ميکند. بسياري معتقدند مصوبه مجلس بيش از اينکه در مسير ريلگذاري آتي پرونده هستهاي باشد، با نگاه به انتخابات 1400، مينگذاري براي اصلاحطلبان و جريان اعتدالي بود تا امکان يا اميد هرگونه بازگشت آنها به قدرت را مسدود کند. سال 95 قاليباف علني و بهصراحت و برخلاف ديگر اصولگريان منتقد دولت و همسو در اجتماع بسيجيان شهرداري تهران که در محل باغموزه دفاع مقدس برگزار شد، گفته بود: «بنده با برجام موافق هستم، اما بايد باور داشته باشيم که مذاکره با دشمن نيز بهنوعي مبارزه است. بايد باور داشته باشيم که دشمن همواره دشمن ماست، اما شيوه امروز آن مذاکره با کشور ماست. ما بايد همواره به سمت امکانات، آسايش و رفاه اجتماعي حرکت کنيم».
آبان 94 در نشست همانديشي ديپلماسي شهري در مسير منافع ملي که با حضور سفرا و رؤساي نمايندگيهاي سياسي جمهوري اسلامي ايران در خارج از کشور در محل برج ميلاد برگزار شد، با بيان اينکه هر انسان منصفي موفقيت دستگاه ديپلماسي را پايه افتخار کشور ميداند، گفته بود: «بنده هم به سهم خودم هر جا فرصتي شد و دستي بر قلم بردم، سعي کردم قدرشناسي کنم. البته باور دارم که مذاکره محل دادوستد است و با توجه به شرايط بينالمللي امروز، مجموعه برجام در نگاهي کلي بدون شک موفقيت بزرگي است. مسيري در اين راه آنهم بهطور ويژه براي جمهوري اسلامي ايران باز شد که اين امر افتخار بزرگي است و وظيفه خود ميدانم بابت تلاش و زحمات اين عزيزان تشکر کنم». اين در حالي است که شهردار اسبق تهران چندي پيش از اين اظهارنظر در موضعگيري کاملا متفاوتي، در جمع تعدادي از دانشآموختگان دانشگاه تهران گفته بود: «متأسفانه رويکرد مديريتي دولت در دو سال گذشته شرايط را بهگونهاي رقم زده که جامعه حس ميکند انرژي مسئولان بهجاي حل مشکلات آنها، صرف مسئلهسازيهايي ميشود که هدف از آن وابستهکردن کشور به مذاکرات هستهاي و گريزناپذير نشاندادن توافق به هر قيمت است. گويي هدف دولت براي دستيابي به توافق، رفع تحريمها نيست، بلکه جلب آراي سياسي براي پيروزي در انتخابات آتي است...».
سال 98 نيز بهصراحت اذعان کرد که شروع مذاکرات برجام اصلا ربطي به دولت روحاني نداشته و مجوز آن در زمان احمدينژاد صادر شده بود. در جمعي از قاليباف سؤال شد که برجام باعث شد سپاه قدس در تنگنا قرار گرفت، پس چرا او در سال ۹۶ گفت از آن پاسداري ميکند، گفت: «بزرگترين دروغ، راست ناقص است. از من پرسيدند اگر شما به دولت برويد آيا برجام را پيگيري ميکنيد يا نه. من گفتم برجام را دنبال ميکنم. چرا گفتم برجام را دنبال ميکنم، چون برجام در دولت دهم در شوراي عالي امنيت ملي تصويب شده و به تأييد رهبر انقلاب رسيده بود و شده بود قانون و دولت بعد بايد آن را اجرا ميکرد. اين توضيح را هم بايد بدهم که مذاکرات هستهاي با تأييد رهبر انقلاب در دولت قبل و در دوران آقاي صالحي آغاز شد، اما دولت قبل مانع شد. دليلش هم اين بود که ميگفت اجازه دهيد مذاکرات در سطح وزراي خارجه نباشد، در سطح رؤساي جمهور باشد. ثانيا فقط درباره هستهاي نباشد و درباره مسائل منطقه و همه موضوعات ديگر هم با آمريکا مذاکره کنيم که حضرت آقا مخالف بودند و فرمودند اين موضوع بايد در دبيرخانه شوراي امنيت ملي دنبال شود و دوم اينکه سطحش فقط وزراي خارجه باشد و فقط موضوع هستهاي. بنابراين آغاز مذاکرات هستهاي به دليل انتخابات رياستجمهوري و رأيآوردن آقاي روحاني نبود». در کشاکش مناظرههاي انتخاباتي ۹۶، رقباي روحاني تأکيد داشتند برجام مورد تأييد نظام است که روحاني در واکنش از رقباي خود پرسيده بود «براي اجراي برجام اگر برجام توافقي است که مورد قبول است، پس چرا در خيابانهاي تهران بيلبورد زديد؟ چرا اين همه به آنهايي که در حين مذاکره بودند، فحاشي کرديد؟ خيلي مهم است که مردم ما به اين مسئله مهم توجه کنند افرادي که امروز کانديدا هستند، بايد بهطور صريح به مردم بگويند با برجام ميخواهند چه کار کنند و با دنيا چگونه ميخواهند تعامل کنند؟». گفته ميشود که آن روز رقباي روحاني اگرچه بهصراحت پاسخ ندادند و ترجيح دادند سکوت کنند، اما با مصوبه اخير مجلس، جواب قاليباف به سؤال روحاني نه در حرف، بلکه در عمل داده شد.
مناظره 8ساله
به نظر ميرسد مناظرههاي انتخاباتي بين روحاني و قاليباف دارد تاريخي هشتساله پيدا ميکند و هرچه به موعد 1400 نزديک ميشويم که احتمالا فقط يکي از اين دو نفر در آن انتخابات حضور خواهد داشت، شدت و تعداد گفتوگويهاي شبهمناظرهاي اين دو نفر بيشتر ميشود؛ مناظرهاي که حالت پيغاموپسغام پيدا کرده است. هر دو تا جايي که بتوانند از حضور در کنار هم احتراز ميکنند؛ مثلا روحاني بهجز روز نخست افتتاح مجلس که رئيس جلسه سني بود، ديگر پايش را در بهارستان نگذاشته است. هر دو از پشت تريبونها جواب هم را ميدهند و براي اينکه تعمدا ديگري و ديگران بفهمند که اين گفته پاسخ کدام سخن است، از کليدواژههاي اصلي سخنان يکديگر وام ميگيرند. مثلا پيشتر روحاني غيرمستقيم قاليباف را متهم کرده بود که به علت عدم رعايت پروتکلهاي کرونايي، به عقل معاش توجهي ندارد و قاليباف هم در پاسخي تلويحي گفته بود در عوض به عقل معاد توجه داريم! حالا هم بعد از تصويب مصوبه مربوط به تعهدات هستهاي ايران که دولت با آن مخالف است، روحاني گفته: «بگذاريد با حوصله، تحمل، خردورزي و آنهايي که تجربه بيستوچندساله در اين امر دارند و در ديپلماسي موفق بودند و در ديپلماسي بارها و بارها آمريکا را در سازمان ملل شکست دادند، کارشان را انجام بدهند... . عجله نکنيم، هول نشويم، اگر دولت موفقيتي به دست آورد، آن را به شما تقديم ميکنيم، پس هول نکنيد. دست همه را ميبوسيم؛ آنهايي که مردم و ملت را کمک ميکنند». قاليباف هم در پاسخ در مصاحبهاي تلويزيوني عمدا از واژه «هول» استفاده کرده تا حرفش را به آن کسي که ميخواهد برساند. او گفته است: «مصوبه اخير مجلس (قانون اقدام راهبردي براي لغو تحريمها و صيانت از منافع ملت ايران) اصلا دخالت در کار دولت نبود. عدهاي ميگويند مجلس هول شده، کسي هول نشده؛ همه ما هفت سال است منتظريم کاري انجام بدهيد و مردم آرزويشان اين است با دولت دوازدهم با خاطره خوش خداحافطي کند و رفع تحريمها در همين دولت انجام شود. اين قانون هم همين کار را انجام خواهد داد... . منظور ما اين نيست که مزاحم دولت شويم، ما به دنبال مچگيري از دولت نبوده و درصدد گرهگشايي از کار دولت هستيم... . درحالحاضر برخي از مديران با شجاعت تصميم نميگيرند و ترديد دارند».
تمجيدهاي قاليباف از برجام
۱۱ ارديبهشت ۹۶| قاليباف «در ايام انتخابات» در شبکه دو سيما: من هم از برجام پاسداري ميکنم؛ هر دولتي غير از اين دولت بود، همين مسير را ميرفت (ايسنا).
۵ مهر ۹۵| قاليباف: مذاکره با دشمن نيز بهنوعي مبارزه است! بنده با برجام موافق هستم (تسنيم).
۱۸ آبان ۹۴| قاليباف: برجام بهطورکلي و بدون شک، موفقيت بزرگي است! بنده هم به سهم خودم هر جا که فرصتي شد و دستي بر قلم بردم، سعي کردم از دستگاه ديپلماسي قدرشناسي کنم (فارس).
۲۴ تير ۹۴| قاليباف خطاب به ظريف: خداقوت دوست عزيز، وظيفه خود ميدانم از تلاشهاي مجاهدانه تيم مذاکرهکننده ايران و بهخصوص دوست عزيزم جناب آقاي دکتر ظريف تقدير کنم و به همه آنها خسته نباشيد بگويم.