ماموریت «رابرت مالی» در دولت بایدن
دنياي اقتصاد/متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
نيلوفر منصوريان/ انتخاب احتمالي «رابرت مالي» بهعنوان نماينده ويژه امور ايران در دولت جديد آمريکا، موجي از نگراني را ميان مخالفان برجام و رژيم صهيونيستي ايجاد کرده است. به باور کارشناسان در صورت تاييد «مالي»، ميتوان از آن بهعنوان پيامي مبنيبر آمادگي آمريکا براي بازگشت به برجام ياد کرد. موضوعي که برخي از جمهوريخواهان آمريکا از جمله «تام کاتن» آن را خوششانسي براي ايران تلقي ميکنند. از آنسو حسامالدين آشنا، مشاور حسن روحاني نيز اين انتخاب را پيامي روشن براي حل سريع و موثر مناقشه توصيف کرده است.
با تاييد پيروزي جو بايدن رئيسجمهوري آمريکا در سنا، آخرين اميدهاي اسرائيل و همپيمانانش براي ادامه سياستهاي جنگطلبانه در قبال ايران هم رنگ باخت. اگر بارقه اميدي هم براي آنها باقي مانده بود تاييد احتمالي رابرت مالي بهعنوان نماينده جو بايدن در امور ايران ميتواند خط بطلاني بر تمام آرزوهاي آنها براي ادامه راه ۴ سال گذشتهشان بکشد. آنچه رژيم صهيونيستي را به شدت نگران کرده است آينده برجام و نحوه عملکرد دولت جديد آمريکا با ايران است. مقامات رژيم صهيونيستي از تيم سياست خارجي بايدن که پر از افرادي است که در مذاکره با ايران نقش داشتند بيم دارند و نگران امضاي مجدد قراردادي با ايران ازسوي دولت جديد آمريکا هستند. البته اين تنها مقامات اين رژيم نيستند که نگران نحوه چينش کابينه بايدن و استفاده از افرادي که بهنوعي در به سرانجام رسيدن برجام نقش ايفا کردند، هستند. حالا بسياري از مخالفان ديگر برجام هم نگران تيم جديد سياست خارجي جو بايدن هستند.
رابرت مالي حقوقدان و پژوهشگر علوم سياسي که در دولتهاي بيل کلينتون و باراک اوباما در ارتباط با مسائل خاورميانه فعاليت داشته است يکي از افرادي است که انتخابش از حالا با اعتراض برخي از جمهوريخواهان آمريکا از جمله تام کاتن و سياستمداران و فعالان افراطي ضدايراني در آمريکا روبهرو شده است. به گفته تام کاتن، رابرت مالي پيشينه طولاني در همدلي با ايران و دشمني با اسرائيل دارد. به گزارش «ايرنا» کاتن در صفحه خود در توييتر با اين ادعا که «اگر مالي بيايد مقامات ايراني احساس خوششانسي ميکنند»، ميگويد: مالي از نيروهاي امنيتي دولت باراک اوباما است و دو سال پيش هم با ظريف در نيويورک ديدار کرده است.
شايد دليل بيان چنين نظري انتقاد مالي از ترور شهيد محسن فخريزاده و پيش از آن ديدار با محمدجواد ظريف، وزير امورخارجه در سال ۲۰۱۹ در جريان جلسهاي در سازمان ملل و همچنين انتقاد از پيششرطهاي ۱۲گانه دولت دونالد ترامپ براي توافق با ايران باشد. او در سال ۹۷ در گفتوگويي با «ايرنا» تصميمات ترامپ در قبال ايران را مورد نقد قرار داده و درباره نقش رژيم صهيونيستي و سعودي در خروج ترامپ از برجام گفته بود: «بايد گفت که پشتيباني قوي متحدان منطقهاي ايالاتمتحده از خروج از برجام، هرچند منشأ تصميم ترامپ براي اين کار نبود، اما آن را تسهيل کرد.» آن سوتر نيز احتمال مذاکره آمريکا با ايران بر سر برجام بهعنوان سياست جديد دولت آمريکا به يک جدال داخلي در رژيم صهيونيستي منجر شده است تا آنجا که بني گانتز، وزير دفاع اسرائيل، روز جمعه، سوم بهمن، در سخناني خطاب به بنيامين نتانياهو، نخستوزير اين رژيم گفته است که جازه نخواهد داد نتانياهو در تصميمات مرتبط با ايران، وزارت دفاع و نهادهاي امنيتي را دور بزند. به گزارش خبرگزاري فارس، اظهارات بني گانتز در شرايطي منتشر شده که ماه گذشته منابع صهيونيستي از جدالهاي شديد در سطوح بالاي کابينه رژيم صهيونيستي بر سر تلاشهاي نتانياهو براي به دست گرفتن کنترل کامل سياستها در قبال ايران خبر داده بودند. به باور کارشناسان نتانياهو و گانتز هر دو بر سر سياست راهبردي جلوگيري از بازگشت آمريکا به برجام اتفاق نظر دارند، اما ميان آنها درخصوص تاکتيکهاي محقق کردن اين سياست راهبردي اختلاف نظر وجود دارد. رژيم صهيونيستي که مشوق بزرگ دونالد ترامپ در خروج از برجام بود، در روزهاي گذشته تاکيد کرده است که در وهله نخست بايد مانع از هر نوع نرمش در تحريمهاي ايران شد. از همين رو انتخاب افرادي نظير آنتوني بلينکن، جيک ساليوان و رابرت مالي ميتواند آنها را از انتظاراتشان از دولت جو بايدن در قبال ايران دور کند.
نگراني از گزينههاي بايدن
اما نام رابرت مالي، نامي آشنا در سياست خارجي آمريکا است. او در سال ۲۰۰۰، زماني که بيل کلينتون زمينههاي برگزاري کمپديويد را فراهم ميکرد، يکي از اعضاي تيم او به شمار ميآمد. او در دوره باراک اوباما نيز بهعنوان مسوول خاورميانه شوراي امنيت ملي آمريکا فعاليت ميکرد. مالي همچنين در مذاکرات هستهاي منتهي به برجام که در سال ۱۳۹۴ به امضا رسيد، عضو هيات مذاکراتي آمريکا بود و پس از آن هم بهعنوان مدير گروه بحران، فعاليتهاي متعددي در حوزه خليجفارس و موضوعات ايران داشته است. مالي همچنين به تمايل خود براي مذاکره با ايران و ساير دولتهاي درگير با آمريکا همچون سوريه شناخته ميشود و انتصابش را بسياري نشانه آشکار ديگري از خواست بايدن براي مذاکره با ايران ميدانند. به گفته کارشناسان حضور او در دولت بايدن بهدليل ديدگاههايش احتمالا با انتقادهاي بسياري مواجه خواهد شد، اما در عين حال ميتواند پيامي به منطقه مبنيبر عزم دولت بايدن در تغيير سياست آمريکا نسبت به خاورميانه باشد. آنطور که آرون ديويد ميلر، يکي از مسوولان پيشين وزارت امور خارجه آمريکا و دوست نزديک رابرت مالي که در حال حاضر عضو ارشد بنياد کارنگي براي صلح بينالمللي است، به «جوئيش اينسايدر» رسانه يهوديان آمريکا گفته است او چون عضو تيم مذاکرهکننده هستهاي با ايران بوده، نقاط قوت و محدوديتهاي برجام را ميشناسد و مهمتر از همه آنکه او به آنتوني بلينکن، وزير امور خارجه و جيک ساليوان، مشاور امنيت ملي در دولت بايدن نزديک است. به گزارش «ايرنا» ايلان گلدنبرگ، مدير اجرايي مرکز امنيت آمريکاي جديد هم درباره اين انتصاب احتمالي معتقد است: رابرت مالي يکي از بهترين متفکران و سياستگذاران سياست خارجي آمريکا است که ما داريم. او يکي از بهترينها در اجراي تعهد رئيسجمهوري بايدن براي بازگشت به برجام و بازسازي آن خواهد بود. ما خوششانس خواهيم بود که او را در اين مسووليت داشته باشيم.
وي افزود: به همين دليل است که مالي مورد حمله برخي از کساني است که هرگز از ديپلماسي با ايران حمايت نکردهاند و براي چهار سال سياست فشار حداکثري را دنبال کردند که بهطور قابل ملاحظهاي خطر درگيري بين ايران و آمريکا را افزايش داد. اشاره گلدنبرگ به عصبانيت تام کاتن سناتور جمهوريخواه و ضد ايراني است که انتصاب مالي را شانس بزرگي براي مقامات ايران دانسته است. سناتور «برني سندرز» هم از انتصاب احتمالي «رابرت مالي» استقبال کرده است و ميگويد: رابرت مالي يک متخصص بسيار آگاه و باتجربه براي ارتقاي امنيت آمريکا از طريق ديپلماسي به جاي جنگ است. او ميتواند گزينهاي عالي براي نقش نماينده در امور ايران باشد.
البته اين تنها رابرت مالي نيست که انتخابش درکنار موافقتها با مخالفت آشکار مخالفان ايران و برجام مواجه شده است. انتخاب آنتوني بلينکن گزينه پيشنهادي جو بايدن براي وزارت امور خارجه و جيک ساليوان گزينه او براي پست مشاور امنيت ملي کاخ سفيد، نيز بهدليل نزديکي به تيمي که موجب به سرانجام رسيدن توافق هستهاي در سال ۲۰۱۵ شد هم موجب نگراني مخالفان شده است، اين در حالي است که هنوز گزينههاي پيشنهادي جو بايدن براي وزارت امور خارجه و پست مشاور امنيت ملي کاخ سفيد نيز به تاييد سنا نرسيدهاند و در صورت تاييد بلينکن احتمال تاييد مالي در سنا نيز بسيار بالا خواهد بود.
به هر حال در صورت تاييد رابرت مالي او جايگزين ويليام آبرامز و برايان هوک دو ديپلماتي که در دولت ترامپ عهدهدار رياست ميز ايران در وزارت خارجه آمريکا بودند خواهد شد. به باور کارشناسان در صورت تاييد اين چهره سياست خارجي آمريکا، ميتوان از اين انتخاب بهعنوان پيامي مبني بر آمادگي آمريکا براي بازگشت به توافق هستهاي برداشت کرد. اين همان موضوعي است که روز جمعه حسامالدين آشنا، مشاور ارشد رئيسجمهوري نيز بر آن تاکيد کرد و در واکنش به انتخاب رابرت مالي بهعنوان نماينده ويژه دولت آمريکا در امور ايران در توييتي نوشت: انتخاب احتمالي رابرت مالي حامل پيامي روشن در مورد يک رويکرد کارآمد براي حل سريع و موثر مناقشه است.