برگزیده

«گاندو» چرا «هوا» شد

اعتماد

بروزرسانی 1400/01/15 - 13:05

اعتماد/متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست

اصولگرايان توقف پخش «گاندو 2» را نتيجه «فشار دولت» خواندند دولت اعلام کرد که «سريال ناقص در کنداکتور پخش قرار گرفته بود»
گذر زمان تاثيري بر معناي واژه‌ها نخواهد گذاشت، مگر آنکه عوامل بيروني با سلسله حوادث موجبات اين تغيير را در معنا و مفهوم واژه‌ها فراهم آورند. وقتي در چارچوب ادبيات سياسي با واژگان طرفيم، يکي از اين عوامل بيروني بدون شک موضوعات و مسائل سياسي است. کليدواژه «گاندو» هم اگرچه در معناي نخست، ارتباطي به سياست ندارد اما در چارچوب ادبيات سياسي، از آن دست واژگان است که معنايش در گذر زمان ميان افکار عمومي با تغيير و تحولاتي مواجه شد. تا پيش از خرداد 98، گاندو تنها و تنها يادآور تمساح پوزه کوتاه بومي ايراني بود که زيستگاهش سيستان و بلوچستان است و گاه و بي‌گاه اخباري نه چندان خوشايند درباره‌اش منتشر مي‌شود ولي از آن تاريخ به بعد، «گاندو» شد اسم رمز حمله به دولت تحت مديريت حسن روحاني. 15 خرداد 98 نخستين قسمت سريال «گاندو» که ازسوي موافقان و حاميانش به عنوان «امنيتي‌ترين سريال ايراني» توصيف مي‌شود، از شبکه سوم صداوسيماي جمهوري اسلامي پخش شد و اتهاماتي جدي را به دولت دوازدهم وارد کرد. اتهاماتي که دولتي‌ها يک‌صدا آن را «دروغ» خواندند ولي صداوسيما و مخالفان دولت قصد کوتاه آمدن نداشتند و با پخش سري دوم اين سريال، آن‌ هم در تعطيلات نوروز، اختلافات «جام‌جم» و «پاستور» را به اوج خود رساندند؛ اختلافاتي که سرانجام سيزدهم فروردين‌ماه با توقف پخش اين سريال، حداقل تا پس از انتخابات رياست‌جمهوري، به‌ظاهر فروکش کرده است.
«گاندو» نيمه‌تمام
جمعه شب و درست در لحظاتي که مخاطبان سريال تلويزيوني «گاندو» سرگرم تماشاي آن بودند، ناگهان پخش آن متوقف شد. توقفي که 15 دقيقه به طول انجاميد و سرانجام دقايق پاياني آن از صداوسيما پخش شد اما اين آخرين قسمت اين سريال لقب گرفت. مهدي آذرپندار، مدير گروه فيلم و سريال شبکه سوم سيما در همين راستا به خبرگزاري اصولگراي فارس گفت که «با ورود کاراکتر شارلوت که از ابتداي سريال مخاطب با شخصيت او آشنا شده به ايران براي جاسوسي انگليس، فصل دوم گاندو ويژه نوروز در شب پاياني تعطيلات موقتا به پايان مي‌رسد. ان‌شاالله ادامه سريال بعد از انتخابات روي آنتن خواهد رفت و اميدواريم که مورد پسند مردم قرار گيرد.» تقريبا همزمان با اين اظهارات، مشاور مدير شبکه 3 از «فشارهاي گسترده به صداوسيما» بابت پخش سريال «گاندو 2» خبر داد اما نگفت اين فشارها از سوي کدام فرد و نهاد است. نوع اظهارات و رفتار مسوولان صداوسيما اما به گونه‌اي بود که عامل «فشارها» در ذهن مخاطب، دولت دوازدهم برداشت مي‌شد و احتمالا به همين دليل بود که فعالان سياسي و رسانه‌اي اصولگرا يکي پس از ديگري انگشت اتهام را به سمت دولتي‌ها و شخص حسن روحاني به عنوان رييس‌جمهوري نشانه رفته و در شرايطي آنان را متهم به «سانسور» منتقدان خود کردند که حداقل در طول 8 سال حضور روحاني در کاخ رياست‌جمهوري، حاميان او بيشتر طعم احضار و زندان را چشيدند تا منتقدان و مخالفانش.
پرسش‌هاي آشناي يک مشاور
به رسم حدود 8 سال گذشته، هربار که مخالفان دولت به شکل سازمان‌يافته به انتقاد از پاستور و رييس‌جمهوري مي‌پردازند، خبري از دفاع دولتي‌ها از خود و دولت تحت مديريت‌شان نيست. حسام‌الدين آشنا، مشاور رييس‌جمهوري در اين ميان بيشتر اوقات تنها فردي است که با اظهارات مملو از کنايه و به دور از صراحت و نيز طرح پرسش‌هاي پيچيده به دفاع از دولتي‌ها مي‌پردازد. او شب گذشته نيز در مقابل حملات به دولتي‌ها سکوت نکرد و با چند پرسش تلاش کرد افکار عمومي را متوجه پشت پرده سريال «گاندو» کند. آشنا نوشت: «صريح باشيد و بازي نکنيد؛ بگوييد چه کسي؛ از کجا و چه زماني؛ درباره سانسور يا ممانعت از پخش کدام بخش از کدام سريال بر چه قسمتي از صدا و سيما فشار آورده است.» مهم‌ترين پرسش او اما به تهيه‌کنندگان پشت پرده اين سريال اختصاص دارد. آشنا در شرايطي پرسيد که «آيا صداوسيما اساسا نقشي در توليد يا پخش اين سريال داشته ‌است؟» که پيش از اين بسياري از ناظران از نقش يک نهاد در تهيه اين سريال که محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه آن را سراسر دروغ مي‌خواند، سخن گفته‌اند. اظهاراتي که البته هرگز به صورت رسمي تکذيب نشد. نکته قابل‌توجه آنکه بسياري از ناظران دليل توقف پخش «گاندو» را نه فشارها، بلکه سناريوي از پيش طراحي شده توسط مخالفان دولت مي‌دانند. سناريويي که در نتيجه آن دولت در آستانه انتخابات به ديکتاتوري و حذف منتقدان متهم خواهد شد و بازهم «جام‌جم» پيروز جدال رسانه‌اي با «پاستور» خواهد بود. سوي ديگر ميدان اما چهره‌هايي چون عبدالرضا داوري، مشاور روزهاي نه چندان دور محمود احمدي‌نژاد، رييس‌جمهوري پيشين ايران که اين روزها از قرار معلوم مشغول اعلام برائت از اوست، توقف پخش «گاندو2» را به افزايش احتمال بازگشت امريکا به برجام ارتباط مي‌دهند. او در توييتي نوشته است: «توقف پخش سريال گاندو را بايد در بستر آغاز مذاکرات برجام در وين و پيوستن هيات امريکا به اين مذاکرات تحليل کرد. معادلات انتخابات 1400 در حال تغيير است.»
«اعتبارزدايي» يا «بغض» فروخفته؟
اينکه توقف پخش اين سريال را چطور بايد توصيف و تحليل کرد، موضوعي است نيازمند بحث و بررسي مفصل اما نکته قابل‌تامل در اين ميان علاقه تهيه‌کننده اين سريال به خط و نشان کشيدن براي مسوولان دولتي است. او پس از پخش قسمت پاياني اين سريال در اينستاگرام خود «گاندو2» را نتيجه «اسناد و مدارک» و اقدامات «پژوهشي» خواند اما نگفت چطور اين اسناد که به‌گفته ظاهر بايد محرمانه باشند، در اختيار او قرار گرفته است، در عوض به تندي به ظريف تاخت و نوشت: «دروغ، تضمين امضاي جان کري بود. دروغ، وعده‌هاي امريکا و انگليس براي برداشته شدن همه تحريم‌ها بود. دروغ، وعده‌هاي رونق اقتصادي است که نتيجه آن کوچک شدن سفره مردم بوده است.» سوي ديگر ميدان عليرضا معزي، معاون ارتباطات دفتر رييس‌جمهوري اما تهيه سريال «گاندو» را به «جنون اعتبارزدايي» از مسوولان دولتي ارتباط داد و نوشت: «کاش مي‌فهميدند اعتبارزدايي، بر شاخه نشستن و از بن بريدن است. وقتي هرصبح عليه ديپلماسي، تيتر درشت مي‌زنند و شب‌ها عليه ديپلمات‌ها، دروغ را با نام مستعار گاندو بر آنتن مي‌برند، شگفت‌آور نيست که صداي دستگاه سياست خارجي در هياهوي ادعاهاي شاخ‌داري چون دفن زباله‌هاي هسته‌اي چين در کوير ايران! گم شود. ميراث اعتبارزدايي، زمين سوخته است؛ وطن را زمين سوخته نکنيد.»
يک خبر، يک تکذيب
ميان همه اين اظهارات و زد وخوردهاي لفظي بود که برخي کانال‌هاي تلگرامي نزديک به اصولگرايان از جدال لفظي حسن روحاني با رييس سازمان صداوسيما در جلسه چهارشنبه دولت خبر دادند. آنها «گاندو2» را علت اصلي اين جدال لفظي اعلام کرده و به نقل از منابع آگاه خود، مدعي بحثي تند و دوطرفه ميان رييس‌جمهوري و عبدالعلي علي‌عسگري در جلسه دولت شدند. بحثي که براساس نوشته اين کانال‌هاي تلگرامي، با وساطت ساير مديران حاضر در جلسه دولت خاتمه يافته است. انتشار اين خبر عملا موضوع توقف پخش «گاندو» با فشار دولتي‌ها را تاييد مي‌کرد تا اينکه سرانجام قوه مجريه با تکذيبيه‌اي، اخبار منتشر شده را از اساس دروغ خواند و نوشت: «نه رييس‌جمهوري و نه هيچ‌يک از اعضاي دولت، نه در جلسه چهارشنبه کابينه و نه در هيچ جلسه‌ يا تماسي، نه قبل از پخش و نه در زمان پخش گاندو نه با رييس نه با ساير مسوولان صداوسيما و نه حتي با متنفذين نظام، گفت‌وگويي درباره پخش يا عدم پخش اين سريال نداشته‌اند، چه رسد به مباحثه ومجادله!» جالب آنکه دولت دوازدهم نيز در بيانيه خود سناريوسازي صداوسيما و مخالفانش را به نوعي تاييد کرده و آورده «آقايان لطف کنند به‌جاي شايعه‌سازي و انحراف افکار عمومي به يک سوال مهم پاسخ دهند: پخش گاندو ناتمام ماند يا سريال نيمه‌کاره در کنداکتور قرار گرفت؟ اگر سريال نيمه‌کاره بود، چه انگيزه‌اي سبب شد که گاندو اينچنين با سراسيمگي و عجله بر آنتن برود؟»؛ آن‌هم در شرايطي که به خوبي مي‌داند با افزايش احتمال بازگشت امريکا به برجام از يک‌سو و نزديکي به انتخابات رياست‌جمهوري از سوي ديگر، شاهد تخريب‌هاي دوچندان از سوي مخالفان پرقدرتش خواهد بود.