پرواز کالاهای اساسی از سفرههای مردم
ابتکار/متن پيش رو در ابتکار منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
اگر برجام حل نشود و تجارت خارجي و مراودات ماليمان سروسامان نگيرد متاسفانه در کوتاهمدت نميتوان به بهبود شرايط اقتصادي کشور خوشبين بود.
برخي از کالاهاي پر مصرف در سبد غذايي خانوارهاي ايراني در يکسال اخير دچار نوسانات قيمتي بسياري شدهاند و اين در حالي است که اخيرا بازهم هشدارهايي براي گران شدن دوباره برخي از کالاها داده ميشود. هشدار درخصوص گراني گوشت قرمز يکي از مسائلي است که در روزهاي اخير بر سر زبانها افتاده است. بر اساس پيشبينيها به نظر ميرسد در 6 ماهه دوم سال کشور با کمبود دام مواجه ميشود و از اين جهت ممکن است افزايش قيمت گوشت قرمز به زودي اتفاق بيفتد. مجتبي عالي، مديرعامل اتحاديه سراسري دامداران کشور در گفتوگويي با اشاره به کشتار گسترده برهها،گفته است: «بين سه تا ۶ ماه آينده با کمبود شديد در حوزه عرضه دام و گوشت مواجه ميشويم.» از سوي ديگر احتمال افزايش قيمت برنج در ماههاي آينده نيز از جمله موضوعاتي است که طي هفته اخير به آن اشاره شده است. بر اساس گزارشي از خبرآنلاين مهرداد جمالارونقي، معاون فني گمرک گفته بود: «با توجه به کاهش واردات برنج در ماههاي اخير مصوبه ممنوعيت واردات برنج باعث افزايش قيمت اين کالا طي چند ماه آينده خواهد شد. اين ترس وجود دارد که اگر بازنگري در ابلاغيه ممنوعيت فصلي برنج صورت نگيرد در آيندهاي نزديک با کمبود برنج و افزايش قيمت اين کالاي وارداتي مواجه شويم.»
البته تخممرغ نيز مجوز گراني را گرفته است. آنطور که گفته ميشود، طبق توضيحات رئيس هيئت مديره اتحاديه مرغ تخمگذار استان تهران، قيمت مصوب هر کيلو تخم مرغ در آذرماه سال ۱۳۹۹، ۱۴هزار تومان بود که حدود يک ماه پيش معاونت امور دام وزارت جهادکشاورزي و معاونت توسعه صنايع تبديلي و کسب و کارهاي کشاورزي با قيمت ۱۷ هزار و۳۰۰ تومان موافقت کردند ولي به دليل اينکه قرار است دولت عوض شود هنوز به صورت رسمي اعلام نشده است.
اين درحالي است که وضعيت بازار مرغ نيز آشفتگيهاي خود را داشته و خبري از کاهش قيمت براي اين کالاي پرمصرف خانوارها ديده نميشود. با توجه به بررسي وضعيت بازار کالاهاي اساسي حال اين پرسش مطرح ميشود که آيا راهکارهاي وجود دارد که بتوان در کوتاهمدت مانع از تورم در بازار کالاهاي اساسي شد يا خير؟ مرتضي افقه، اقتصاددان در پاسخ به اين پرسش به «ابتکار» گفت: من معتقدم راهکاري در کوتاهمدت وجود ندارد که بتواند مانع از افزايش قيمت در بازارهاي کالاي اساسي طي ماههاي آينده شود. در کوتاهمدت امکان تحولي اساسي درون کشور که بتواند پسرفتهاي اقتصادي را جبران کند وجود ندارد و نبايد اين انتظار را داشته باشيم. متاسفانه خوشبيني براي تغيير و تحولي اساسي در سياست خارجي و داخلي وجود ندارد بنابراين تنها راهي که در کوتاهمدت ميتواند کمي از شدت مشکلات اقتصادي که يکي از آنها پيشبينيها براي افزايش قيمت برخي از کالاهاي اساسي طي ماههاي آينده است را کم کند، اين است که برجام هرچه زودتر به نتيجه برسد.
اين اقتصاددان افزود: اگر برجام حل نشود، تجارت خارجي و مراودات ماليمان سروسامان نگيرد متاسفانه در کوتاهمدت نميتوان به بهبود شرايط اقتصادي کشور خوشبين بود. اين در حالي است که اگر پيشبينيها درخصوص افزايش قيمت کالاهاي اساسي به واقعيت بپيوندد متاسفانه احتمال بروز تنشهاي ديگر بالا ميرود.
ساختارهاي معيوب بلاي جان توليد
افقه در پاسخ به اين پرسش که چه دلايلي سبب شد تا اقتصاد با مشکلات کنوني روبهرو شود؟ گفت: من بارها گفتهام نگرش مسئولان در هر دوره به گونهاي بود که معيشت افراد در اولويت قرار نگرفت. بنابراين همين نگرشهاي ضد توليدي ساختارهاي معيوبي را به وجود آورد که هيچ کمکي به توليد نکرد.
اين اقتصاددان در ادامه صحبتهايش به پوشش مشکلات اقتصادي کشور توسط درآمدهاي نفتي اشاره کرد و در اين خصوص گفت: اگر در گذشته مشکلاتي اينچنين را در اقتصاد و يا بازارهاي مختلف نداشتهايم تنها به دليل دوپينگ نفتي بوده است. به بياني روشنتر در گذشته بيکفايتيها با درآمدهاي نفتي پوشش داده ميشد اما اکنون اينگونه نيست و نبود درآمدهاي نفتي باعث شده است که بيکفايتيها خود را در اقتصاد نشان بدهند.
رونق توليد، کليد حل مشکلات
وي در پاسخ به پرسش ديگري درخصوص اينکه آيا راهکاري در داخل وجود دارد که بتوان به واسطه آن مانع از تورم در بازار کالاهاي اساسي ش يا خير گفت: اگر همت و عزم جدي وجود داشته باشد تا واحدهاي توليدي رونق بگيرند شايد بتوان اميدوار بود که در کوتاهمدت شاهد تاثيرات مثبتي در مجموعه بازارهاي اقتصادي باشيم.
اين اقتصاددان ادامه داد: بخش قابل توجهاي از واحدهاي توليدي کشور به خصوص واحدهايي که در بخش صنعت قرار دارد زير ظرفيت خود کار ميکنند. اگر مشکلات بخشهايي که آنچنان وابسته به واردات و ارز خارجي نيستند به صورت ويژه مورد توجه قرار بگيرد شايد بدون برجام هم بشود در کوتاهمدت، قسمتي از مشکلات پيشبيني شده در بازار کالاهاي اساسي و حتي مجموعه اقتصاد را کاهش داد. وي در پايان گفت: متاسفانه تا کنون تمايلي براي توجه ويژه بر روي اين بخش از اقتصاد ديده نشده است و بايد بدانيم رويايي فکر کردن کمکي به حل مشکلات اقتصاد نميکند.