لغو تحریم‌ها فعلا به محاق رفت

خبرآنلاين/متن پيش رو در خبرآنلاين منتشر شده و بازنشرش در آخرين خبر به معناي تاييد آن نيست

با وجود آنکه در ابتدا تصور مي شد برگزاري گفتگوهاي وين مي تواند موجب احياي دوباره توافق هسته اي شود، اما حالا اوضاع بسيار پيچيده به نظر مي رسد.

---

بازار

---

مهسا مژدهي/ کمتر کسي فکرش را مي کرد که باوجود اينکه بايدن در رقابت هاي انتخاباتي اش بازگشت به برجام را بخشي از برنامه خود در سياست خارجي اش اعلام مي کرد، کار بازگشت به توافق هسته اي و لغو تحريم هاي ظالمانه ترامپ عليه کشورمان تا اين اندازه پيچيده شود.با شروع مذاکرات وين به نظر مي رسيد که رسيدن به نتيجه درشرايطي که هر دو طرف به ضرورت بازگشت به توافق هسته اي، معتقدند کار سختي نباشد.اما بعد از گذشت از پنجمين دوره از گفتگوها اميدها براي رسيدن به يک توافق ميان تهران و واشنگتن که بر اساس آن ايالات متحده به تعهداتش بازگردد سخت تر به نظر رسيد. تا جايي که بعد از برگزاري ششمين دوره عملا دوره بعد گفتگوها ابتدا متوقف و بعد به بعد از انتقال قدرت در ايران موکول شد. اما چرا لغو تحريم ها عليه کشورمان به تعويق افتاده است؟

ايالات متحده توپ را به زمين ايران مي اندازد
ايالات متحده ميل دارد تا بخشي از تحريم هاي ايران به ويژه آن دسته که مرتبط با تحريم هاي نفتي و برخي مقامات و نهادها هستند را بردارد. اما در فهرست باقي مانده تحريم ها به گفته کاظم غريب آبادي، نماينده ايران در سازمان هاي بين المللي، 500 مورد ديگر باقي مانده که واشنگتن حاضر نيست قيد آنها را بزند. کارشناسان معتقدند که حتي اگر دولت بايدن مايل باشد تا دست به چنين اقدامي بزند و همه تحريم ها را لغو کند، در سنا به مشکل خواهد خورد و سناتورها چنين رفتاري را نخواهند پذيرفت. از سوي ديگر متحدان منطقه اي ايالات متحده هم تن به قبول چنين موضوعي نخواهند داد. عربستان هر چند حالا مواضع ملايم تري از دوران ترامپ دارد اما سرسختانه از حفظ تحريم ها عليه کشورمان دفاع مي کند و تلاويو هم تمام تلاش خود را بر آن گذاشته تا نه تحريمي لغو شود و نه ايالات متحده به برجام برگردد. در چنين شرايطي ديپلمات هاي دولت بايدن، به دنبال راه حلي بوده اند تا دل همه طرف را به دست بياورند. اتفاقي که تا امروز نيافتاده است.

در يک هفته گذشته دو مقام در ايالات متحده در لابه لاي حرف هاي خود به موضوع توافق هسته اي پرداختند و تلاش کردند تا براي ايران منگنه اي را ايجاد کنند. ابتدا بلينکن وزير خارجه دولت بايدن، توپ را به زمين تهران انداخت و گفت که روند گفت‌وگوها با ايران بر سر برجام نمي‌تواند به طور «نامحدود» ادامه پيدا کند و اکنون زمان تصميم‌گيري ايران است. او از حسن نيت و تمايل واشنگتن براي ادامه گفتگوها سخن گفت. اين درحالي است که پيش از اين، کاظم غريب ابادي به موضوع پانصد تحريمي اشاره کرده بود که ايالات متحده حاضر نيست تا از آنها کوتاه بيايد و گفت که امريکا بر موضع عنادآميزش اصرار ميکند. با اين حال برخي از کارشناسان معتقدند گام هايي که امريکا تا امروز با لغو برخي از تحريم هاي ايران برداشته به معناي قدمي است که واشنگتن براي بازگشت به جلو برداشته است. معاون سخنگوي کاخ سفيد هم کمي بعد از گفته هاي بلينکن ادعاهاي وزيرخارجه کشورش را تاييد کرد و با اشاره به آمادگي و تمايل ايالات متحده براي تحقق بازگشت متقابل به پيروي از برجام، مدعي شد که اين پيشنهاد به صورت نامحدود روي ميز نخواهد ماند.

ژان پيير در اين گفتگو البته در مورد زمان بازگشت به گفتگوها اشاره اي نکرد اما گفت که ما بارها نشان داده‌ايم که آماده‌ايم در راه تحقق بازگشت متقابل به پيروي کامل از برجام گام برداريم. وقتي ايران روند انتقالي رياست جمهوري خود را پشت سر گذاشت، ما آماده‌ايم براي بازگشت‌مان به وين براي ادامه گفت‌وگوهايمان برنامه‌ريزي کنيم.

سنگي که مجلس جلوي پاي مذاکره کنندگان انداخت
اذرماه سال گذشته مجلس شوراي اسلامي دولت را ملزم کرد تا تنها در صورتي به تعهداتش در توافق هسته اي بازگردد، که ايالات متحده همه تحريم ها عليه تهران را لغو کند. اين تحريم ها محدود به مواردي که ترامپ با خروج از برجام باعث و باني اش بود نمي شد بلکه همه تحريم هاي چهاردهه گذشته را مد نظر داشت. در دولت مخالفت هاي زيادي با اين طرح صورت گرفت اما سرانجام خواسته مجلس به کرسي نشست. حسن روحاني در سخنراني هاي خود بارها اعلام کرده که چطور اين مصوبه مانع به ثمر رسيدن گفتگوها در اسفندماه شده بود. مدتي قبل علي ربيعي سخنگوي دولت هم گفت که حتي پيش نويس يک توافق آماده شد اما به دليل مخالفت مجلس و مصوبه اش چنين اتفاقي رخ نداد چرا که طبق آن گفتگوها تنها تحريم ها مرتبط با برجام لغو مي شدند. اما مجلس مي گويد به اين ميزان راضي نيست. نمايندگان معتقدند که چنين مصوبه اي باعث مي شود تا دست ايران براي گفتگوها در وين پر باشد. اما عملا در ماه هاي گذشته اوضاع نشان داده که اين درخواست بدون توجه به اينکه گفتگوها در وين تنها در حوزه توافق هسته اي بوده، باعث شد تا اين مذاکرات راه به جايي نبرند و در معرض فرسايشي شدن قرار بگيرند. به اعتقاد بسياري از کارشناسان اين تنها دولت حسن روحاني نيست که از مصوبه مجلس اسيب ديده است. در شرايط فعلي که تحريم ها و کرونا اقتصاد کشور را هدف قرار داده، پافشاري مجلس بر مصوبه اش باعث شده تا گفتگوها در وين به گره اي کور مبدل شود. مذاکره کنندگان کشورمان اجازه گفتگو در مورد مسائل ديگري به غير از برجام را ندارند اما توقع مجلس آن است که بدون مذاکره مسائل چهل ساله بين تهران و غرب حل و فصل شده و امريکا تمام تحريم ها را لغو کند. در چنين شرايطي دولت بعدي هم با مشکلات عديده اي رو به رو خواهد شد. واشنگتن حاضر به پذيرش اين شرط نيست و تهران هم نمي تواند چانه زني بيشتر و گسترده تري در مورد تحريم ها داشته باشد و اين موضوع گفتگوها را با ابهام زيادي رو به رو مي کند.

انتقال قدرت گفتگوها را به تعويق انداخته
انتقال قدرت در ايران بعد از انتخابات رياست جمهوري، باعث لغو موقت گفتگوها در وين شده است. تيم فعلي وزارت خارجه عملا گفته است که گفتگوها را به تيم دولت سيزدهم واگذار مي کند و به نظر مي رسد که از زمان تحليف ابراهيم رييسي تا بازگشت ديپلمات ها بر سر ميز مذاکره زمان ببرد. براي ديپلمات هاي امريکايي اينده گفتگوها در وين مبهم است. آنها سال ها با ديپلمات هاي فعلي ايراني کار کرده اند و از اين به بعد و با دولت جديد بايد منتظر چهره هاي جديدي باشند که احتمالا درمورد گفتگوهاي هسته اي و برجام، پيش از اين کار نکرده اند.ازسوي ديگر هرچند که رييسي پيش از انتخابات از برجام دفاع کرده بود اما تعداد زيادي از کارشناسان پيش بيني مي کنند که بعيد است دولت بعدي در تهران، مانند دولت دوازدهم پيگير مذاکرات وين باشد و اين تحليل ها هم به فضاي مبهم بين تهران و واشنگتن افزوده است.

مجموع عوامل باعث شده تا بازگشت به برجام و لغو تحريم ها در هاله اي از ابهام باقي بماند. از زمان اغاز گفتگوهاي وين تا به امروز، مذاکرات با چنين ابهامي رو به رو نبوده است. اما با پيش رفتن در مذاکرات مشخص شده که راه از انچه که در ابتدا تصور مي شد سخت تر است. به ويژه اينکه سد مهمي در تهران به نام مصوبه مجلس ايجاد شده که انتظاراتش با آنچه که از دست يک توافق بين المللي بر مي آيد مطابقت ندارد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar