اثر روانی خروج از اوپک بر بازار نفت
هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عباس ملکی، استاد گروه مهندسی انرژی دانشگاه شریف در گفتوگو با «هممیهن» تحولات در سال آینده میلادی را چندان محسوس نمیداند و معتقد است، به سبب کماثر بودن جنگهای اخیر بر بازار نفت، حتی پیشبینیهای قیمت بالای ۱۰۰ دلار نیز ازسوی شرکتهای بزرگی که بازار نفت را رصد میکنند، اصلاح شده است. او بر تداوم قدرت انرژیهای فسیلی در بازار در سال پیشرو تأکید دارد و معتقد است، هرچند سایر انرژیها افزایش نقش را در بازار انرژی تجربه میکنند، اما سوختهای فسیلی هنوز جایگاه خود را حفظ خواهند کرد. او خروج برخی از کشورها از اوپک را اثرگذار در تنظیم بازار نفت نمیداند، هرچند اثر روانی آن بر سایر تولیدکنندگان نفت را نادیده نمیگیرد.
در سال پیش روی میلادی، بازار نفت چه روندی را در پیش خواهد داشت؟
آژانس بینالمللی انرژی در گزارش ششماه قبل خود مصرف انرژیها را در سال 2024 با حدود شش درصد رشد پیشبینی کرده بود، ولی در هفته قبل تجدیدنظر کرده و به سه درصد تقلیل داد. نکته قابلتوجه اینکه گرچه بخش نفت هم مطابق نظر آژانس بینالمللی انرژی کمتر شده ولی کلاً مصرف نفت با افزایش روبهرو است و به نظر میرسد حدود 104 میلیون بشکه در روز تولید نفت در سال آینده باشد. برخی پیشبینیها روی افزایش قیمت نفت تمرکز دارند و برخی کارشناسان قیمت نفت را بالای 110 دلار پیشبینی کرده بودند، اما میشود گفت همه کارشناسان در هفتههای اخیر بعد از مسئله جنگ غزه و عدم اختلال در بازار نفت، قیمتها را بین 80 تا 90 دلار پیشبینی کردهاند. مسئله جدیدتر حملات حوثیها به برخی کشتیها و نفتکشها در دریای سرخ است که هنوز روی بازار نفت تأثیر چندانی نگذاشته، گرچه قیمت نفت 5 دلار نسبت به روز قبل بیشتر شده، اما در پیشبینیها هنوز چیزی منعکس نشده است.
تلاش برای جدایی از اوپک ازسوی برخی کشورها به سبب تمایل به افزایش تولید را چگونه ارزیابی میکنید؟
الان اوپک بازیگر اصلی در بازار نفت نیست و این اوپکپلاس است که ائتلافی از اوپک بهعلاوه روسیه، نروژ و مکزیک و برخی دیگر از کشورهاست که نقش محوری در بازار دارد. به نظر میرسد مسئله تنظیم بازار براساس مقدار معینی از تولید در دستور کار اوپکپلاس است و تاکنون بهصورت بسیار موفقیتآمیزی این کار را انجام داده است. کشورهایی مثل آنگولا و نیجریه تولید زیادی ندارند و بیرون رفتن و سرپیچیشان بازار را بهصورت کامل مورد خدشه قرار نمیدهد، البته از نظر روانی تأثیر منفی روی بازار دارد. اما از سال 1960 تابهحال بارها کشورهایی به اوپک وارد و خارج شدهاند. به نظرم به لحاظ روانی ممکن است مشکل ایجاد شود، اما در بلندمدت تاثیری ندارد.
در 2024 در حوزه گاز و سایر انرژیهای نوین تحولی رخ میدهد؟
گاز طبیعی با افزایش مصرف روبهرو است و رئیسجمهور فرانسه در مصاحبهای گفت، روی گاز طبیعی بیشتر توجه خواهیم کرد و از آن برای مصارف خانگی و تولید هیدروژن بهره میبریم. انرژیهای تجدیدپذیر و نو کلاً با رشد روبهرو خواهد شد، اما به دلیل افزایش مصرف انرژی در جهان، رشد انرژیهای تجدیدپذیر به همراه رشد انرژیهای فسیلی جلو میروند، یعنی حتی زغالسنگ، نفت و گاز طبیعی در سال آینده بیشتر از امسال تولید و مصرف خواهد شد.
سرنوشت فلزات نادر ازجمله لیتیوم را چگونه ارزیابی میکنید؟
فلزات نادر برای وسایل نقلیه برقی و استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر بسیار مورد استفاده قرار میگیرند؛ از جمله لیتیوماکسید، مس و فلزات دیگر. لیتیوم چون در تولید باتری به کار میرود از جمله اینها مهمتر است و همه خودروهای برقی نیاز به چندین باتری برای ذخیره انرژی دارند. بنابراین مسئله کمبود لیتیوم و افزایش تقاضای لیتیوم نکته اساسی است. مورد دیگر اینکه کشورهایی که دارای ذخیره لیتیومی هستند تعدادشان انگشتشمار است و سوم اینکه همه آنها از سالها قبل قراردادهای درازمدت با چین دارند. بههمین دلیل اکثر کمپانیهای خودروسازی در بخش باتری و سیستمهای برقی دچار مشکل هستند که قطعاً در سال آینده میلادی هم با همین چالش روبهرو خواهیم بود.