کمیک استریپ، گونه‌ای از ادبیات تعلیمی

مهر/ به نقل از اداره کل روابط عمومي و امور بين‌الملل کانون پرورش فکري، شصت و يکمين نشست ترويج خواندن عصر روز ۲۵ ارديبهشت به موضوع پي‌نما (کميک استريپ) پرداخت. سخنرانان اين نشست سپيده تفضلي و سعيد رزاقي بودند که با طرح مسايل تئوري اين هنر به شيوه‌هاي خلق اين نوع آثار اشاره کردند. در اين نشست که با عنوان پي‌نما (کميک استريپ) و ترويج خواندن برگزار شد سعيد رزاقي ضروري دانست به دلايل جايگزيني واژه‌ي کميک استريپ با واژه‌اي فارسي بپردازد. اين تصويرگر و مولف با توضيح اين مطلب که از واژه‌اي جايگزين براي کميک استريپ در کشورهاي فرانسه زبان، ژاپن و روسيه استفاده مي‌شود و هر کدام از اين کشورها به فراخور فرهنگ خود انواع کميک‌ها را خلق مي‌کنند، واژه‌ي پي‌نما را جايگزين مناسب آن در ايران خواند، چرا که در ايران نيز اين هنر دستخوش تغييرات و بومي‌سازي شده است. وي به معناي لغوي اين واژه پرداخت: «همان‌طور که مشخص است پي به معناي «پي» در پي و توالي تصوير اشاره دارد. «نما» نيز همان تصوير است. از سوي ديگر پي‌نما همان سينما را در ذهن‌ها يادآوري مي‌کند.» شصت و يکمين نشست ترويج خواندن در حالي برگزار شد که مربيان کانون و کارشناسان و علاقه‌مندان حوزه‌ي مطرح شده در آن حضور داشتند. تفضلي که دانشجوي ارشد زبان و ادبيات انگليسي است پيش از اين پژوهش‌هايي را با عنوان «کميک استريپ» ارايه کرده است. وي در اين نشست به بيان تاريخچه‌اي از اين هنر پرداخت: «اولين کميک‌ها در سال ۱۹۳۰ به‌وجود آمدند. اين آثار شامل تصاويري خنده‌دار بودند. با گذشت سال‌ها روايت‌گري‌هاي متفاوتي در اين آثار رخ داد اما نام کميک بر آن باقي ماند و کتاب‌هاي متنوع که در برگيرنده‌ي مسايل مهمي بودند در اين زمينه به چاپ رسيد.» وي در ادامه‌ي سخنانش به تاثيرهاي اين سبک آثار بر کودکان و نوجوانان اشاره داشت: «اين روزها علاقه‌ي کودکان و نوجوانان به ادبيات کم شده است. دليل اصلي آن را مي‌توان تلويزيون و فضاهاي مجازي دانست که در سطحي گسترده از زندگي ما حضور دارند. امروزه بچه‌ها پذيرنده شده‌اند و نگاه سازندگان برنامه‌ها به آن‌ها انتقال داده مي‌شود. از آنجا که ۷۴ درصد يادگيري از طريق بصري است ضروري است که آموزش‌هاي ما نيز از اين شيوه استقبال کنند چرا که ادبيات به تنهايي نتوانسته است جايگزين اين مشکل مهم شود. از آنجا که کميک استريپ‌ها در قالب کتاب مصور قابل تعريف‌اند، نه کتاب تصويري مي‌توانند جنبه‌ي تعليمي داشته باشند و با استفاده از آن‌ها به مخاطبان خود آموزش دهيم.» اين کارشناس دليل موفقيت اين آثار در سطح جهان را همذات‌پنداري خواننده با شخصيت‌هاي اصلي آثار خواند و گفت: «همدردي خواننده با شخصيت، غيرقابل پيش‌بيني بودن وقايعي که شخصيت‌ها با آن مواجه مي‌شوند؛ جهان‌شمولي زيبايي و فاني بودن شخصيت‌ها دلايل ترغيب خوانندگان به دنبال کردن ماجراست. رزاقي که پيش از اين ۱۴ عنوان کتاب را در حوزه‌ي پي‌نما منتشر کرده است با ارايه‌ي تصاويري به شرح شيوه‌ي خلق اين نوع آثار پرداخت و ادامه‌ي بحث را بر عهده گرفت. وي گفت: «مهم‌ترين اصل در خلق يک پي‌نما داستان خوب است. داستان‌نويس بايد بتواند اثري نزديک به اثر يک فيلمنامه‌نويس را خلق کند و داستان را تحويل تصويرگر بدهد.» وي با برشمردن مراحل خلق تصاوير به تفصيل درباره‌ي طراحي شخصيت و رنگ‌گذاري نيز سخن گفت و فضاسازي و زاويه‌بندي در اين تصاوير را پراهميت عنوان کرد. رزاقي به موضوع‌هاي اصلي پي‌نما در ايران اشاره داشت: «موضوع‌هاي تاريخي، دفاع مقدس، داستان طنز، ضرب‌المثل‌ها عمده سرفصل‌هايي هستند که در ايران به آن‌ها پرداخته مي‌شود اما چرا هنوز جاي خود را در ميان مردم باز نکرده‌اند؟ پاسخ آن شفاف است، همان‌طور که اشاره شد داستان بسيار مهم است. اگر مخاطب صرفاً از تصوير لذت ببرد آرام ارام انگيزه‌ي خود را براي دنبال کردن اين نوع آثار از دست مي‌دهد. متاسفانه اين هنر در کشور ما به صورت سفارشي باب شده است و قطعا مخاطبان به آن جذب نمي‌شوند.» اين هنرمند با تاکيد بر تاثيرهاي کميک بر هنر سينماي جهان به فيلم‌هايي همچون مردآهني، اسپايدرمن، مرد عنکبوتي، ‌ بت من و... اشاره کرد و اهميت به تخيل را مهم عنوان کرد. اتفاقي که در ايران اهميتي به آن داده نمي‌شود. نشست «پي‌نما (کميک استريپ) و ترويج خواندن» با سوال‌هاي مخاطبان و پاسخ‌هايي از سوي کارشناسان همراه بود. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد