اگر همیشه دوست داشته‌اید مولانا را بشناسید این کتاب‌ها برای شماست

در احوال خداوندگار

زندگي مولانا براي اهل ادبيات هميشه مورد توجه بوده است و آثاري که درباره زندگي مولانا منتشر شده‌اند، پرتعداد هستند. در ماه‌هاي اخير هم نويسندگان بسياري درباره اين موضوع، قلم زده‌اند. يکي از آثار مهم در ماه‌هاي اخير کتاب مناقب مولوي در احوال خداوندگار مولانا جلال الدين مولوي است که بر اساس نسخه خطي از کتابخانه مسجد اياصوفيه، تهيه شده است.

زهير طبيب، مصحح کتاب، اين اثر را که متعلق به سال ۸۳۶ است و بخش‌هايي از آن در کتاب مناقب العارفين احمد افلاکي آمده، با دقت و بازخواني منتشر کرده است. اين کتاب زندگي شخصي مولانا و ادبيات روزمزه او را بازگو کرده است.

اين کتاب ۲۰۲ صفحه‌اي، توسط انتشارات تراث اسلامي (دارالتراث) منتشر شده است.

 کتاب ديگري که درباره زندگي مولانا منتشر شده، در مجموعه زندگي‌نامه و آثار مشاهير ايران زمين قرار دارد و شماره دوازدهم اين مجموعه است که براي نوجوانان گردآوري مي‌شود.

اين کتاب با عنوان مولوي، نوشته و گردآوري از علي حيدري در ۱۳۰ صفحه و شامل فصل‌هايي چون تولد و کودکي، آشنايي با برهان‌الدين ترمذي، آشنايي با شمس، غيبت شمس، مولوي پس از شمس، آشنايي با صلاح‌الدين زرکوب و حسام‌الدين چلبي، پايان زندگي مولوي و نگاهي به آثار اوست.

مجموعه زندگي‌نامه و آثار مشاهير ايران زمين را نشر اروانه به چاپ مي‌رساند.

در انديشه خاموش

انديشه عرفاني مولانا، چون بحر عميقي است که بسياري انديشمندان ايراني و غيرايراني از آن بهره گرفته‌اند، بازخواني اين تفکر، يکي از مهم‌ترين پژوهش‌هايي است که همواره جايگاه خود را در ادبيات فارسي حفظ کرده است. در همين روزها نيز، آثار قابل توجهي در اين زمينه منتشر شده که برخي از آنها را در ادامه مي ‌بينيد.

 صنعت پنهان: مولانا و انديشه‌ ملال، از زاويه تازه به انديشه و شعر مولانا نگاه مي‌کند. کاظم محمدي، در اين کتاب در ۷ فصل به تحليل مساله ملال که اين روزها، بحث داغ جامعه جهاني نيز بوده، پرداخته است.

فصل‌هاي اين کتاب شامل ملال چيست؟ در جست‌وجوي انسان، اسباب ملال، انواع ملال، انسان ملول و... است.

در معرفي اين کتاب آمده است: ملول شدن يکي از ويژگي‌هاي انحصاري انسان است که گاه نمايشگر حد ادراک اوست و گاه بيانگر سطحي يا عميق بودن است. ايمان و بي‌ايماني نيز در اين مورد کارگر مي‌افتد. طبيعتا زياده‌خواه بودن، تنوع‌خواه بودن از مواردي است که باعث ظهور ملالت در يک فرد مي‌شود. بايد دقت کرد که ما به عنوان يک انسان چه نسبتي با ملال داريم، آيا ملال براي ما نيز ايجاد اشکال مي‌کند و برايمان دشواري‌آور است يا نه، متوجه ملال نمي‌شويم و از کنار آن بمانند خيلي چيزها عبور مي‌کنيم. نويسنده در اين کتاب ردپاي اين موضوع مهم را از دل عرفان اصيل اسلامي و خواسته در انديشه‌هاي مولانا جلال‌الدين، بزرگ‌ترين معناکاو حوزه انديشه جست‌وجو مي‌کند.

 صنعت پنهان: مولانا و انديشه‌ ملال، نوشته کاظم محمدي در ۲۸۰ صفحه توسط انتشارات نجم کبري به چاپ رسيده است.

ديگر اثري که در سال ۹۹ درباره مولانا منتشر شده و کاري منحصر به فرد به شمار مي‌آيد، فرهنگ مردمي آثار مولوي: کلمه، تعبيرات، ترکيبات و افاده‌هاي زبان زنده گفت‌وگوي فارسي دري‌-‌تاجيکي مردم خراسان و ماوراءالنهر در آثار مولانا جلال‌الدين بلخي است.

اين کتاب دربرگيرنده مجموعه‌اي از ترکيبات زنده گفت‌وگوي فارسي دري ـ تاجيکي مردم خراسان و ماوراءالنهر در آثار مولانا جلال‌الدين بلخي است. نويسنده باور دارد بسياري از اين واژه‌ها و ترکيبات از اصطلاحات رايج در سمرقند است و خود در ديباچه، شرح مفصلي در اين‌باره مي‌دهد. بيش از هزار واژه در اين اثر گردآوري شده است که قريب به ۸۰ درصد آن‌ها پيش از اين در هيچ‌يک از فرهنگ‌هاي مشهور فارسي اعم از دهخدا، معين و ... ذکر نشده است.

نويسنده با بازخواني کلمات فارسي دري، اين نکته را مطرح مي‌کند که خوانش شارحان بدون در نظر گرفتن اين عبارات و معناي محلي آن، به بي‌راهه رفته است.

فرهنگ مردمي آثار مولوي، پيش از اينکه در ايران به چاپ برسد در تاجيکستان منتشر شده بود. اين کتاب در ۴۲۴ صفحه، نوشته حيات‌نعمت سمرقندي است و با ويراستاري صديقه فرزانه و مازيار نعيمي، توسط انتشارات لوح فکر منتشر شده است.

مولوي: کاشف ناشناخته‌هاي جهان درون، اثر ديگري است که حرف هاي تازه‌اي براي گفتن دارد. اين کتاب با تشريح جريان دائمي ذهن، مولوي را کاشف ناشناخته‌هاي جهان درون مي‌خواند و از اين زاويه به شعر او نگاه مي‌کند.

شعر مولانا دو دوره به خود ديده است. دوره شيدايي که در غزليات شمس تجلي مي‌يابد و دوره آرام و سرشار از حکمت که در مثنوي ديده مي‌شود. در هردوي اين کتاب‌ها مولانا در جست‌وجوي حقيقت است. در کليات شمس جوياي حقيقت را رقص‌کنان به عالم عرفاني و ديرياب مي‌برد و در مثنوي به دنياي واقع‌بينانه و به کلي دور از آن جهان آتشين مي‌نگرد.

اين کتاب مثنوي، غزليات و دو بيتي هاي مولوي را بررسي  و مساله روح و نفس و خود را در اين آثار جست‌وجو مي‌کند. مولوي: کاشف ناشناخته‌هاي جهان درون، در ۲۶۳ صفحه توسط فريدون جعفري‌ (تبريزلي) نوشته و توسط نشر شادگان، منتشر شده است.

در راه وصل

پيرامون مولانا جلال الدين محمد بلخي، رويدادهاي گوناگوني رخ داده که همواره انديشه او را متاثر کرده اند. خوانش اين رويدادها از سويي و نگاهي به دنياي او پس از درگذشتش، نکته‌هاي گويايي براي پژوهشگران دارد.

کتاب مقيم دل: حکايت‌هايي از زندگي مولانا براي انسان زمانه ما، نوشته غلامرضا خاکي است، اين اثر با نگاهي به زيست و ادبيات مولانا، به تحليل انديشه او و کاربرد ان براي انسان امروز مي‌پردازد.

مناقب‌العارفين شمس الدين محمد افلاکي قرن ۶۸۵ تا قرن۷۶۱ و مثنوي معنوي، اساسي‌ترين منابعي است که براي اين خوانش استفاده شده است. اين کتاب دو بخش دارد که بخش نخست تحليل روايت‌هاي افلاکي و بوده و بخش دوم حکايت‌هاي افلاکي را تحليل و داستان‌ها و پيام‌هاي سير و سلوکي استخراج شده از آن‌ها را بازگو مي کند. افلاکي با اين روايت‌ها مولانا را موجودي انساني، نه اسطوره‌اي معرفي مي‌کند که مي‌تواند الگويي براي انسان‌هاي روزگار ما باشد که تشنه يافتن معنايي معنوي براي زندگي خود هستند.

کتاب مقيم دل: حکايت‌هايي از زندگي مولانا براي انسان زمانه ما، نوشته غلامرضا خاکي، در ۲۹۶ صفحه توسط انتشارات معين، در دسترس مخاطبان قرار گرفته است.

غلامرضا خاکي کتاب ديگري نيز درباره مولانا نوشته که حاصل سير و سفر او به قونيه، مزار مولاناست که در قالب يک گزارش به مولاناشناسي تاريخي و انفسي مي‌پردازد.

کتاب خاتون خاطره در سه پرده نوشته شده که شامل انجماد در التهاب گفتن، گشايش از پي نو ديدن و خاموش به تمناي شنيدن است، خاکي معتقد است که مولانا، بخشي از نگاه اصلي او را به خود و جهان را ساخته و به همين دليل سفر به آرامگاه او تأملات خودکاوانه‌اي را در پي داشته است.

کتاب خاتونِ خاطره، نوشته غلامرضا خاکي در ۴۰۷ صفحه توسط انتشارات بنگاه نشر و ترجمه کتاب پارسه منتشر شده است.