کتاب‌شناسی عادل فردوسی‌پور!

عادل فردوسي پور به عنوان يکي از محبوب ترين چهره هاي تاريخ تلويزيون، علاوه بر فعاليت در تلويزيون و تدريس در دانشگاه، چهار کتاب ترجمه کرده و به تازگي ۲ تاي آنها را با صداي خودش تبديل به کتاب صوتي کرده است. کتاب‌هاي عادل فردوسي‌پور در ژانرهاي مختلف هستند اما در يک نکته مشترکند؛ مترجم در حوزه‌هايي قدم گذاشته که در آن‌ها تخصص داشته است. او در ۱۳۸۸ خورشيدي  نخستين کتابش را ترجمه کرد که در حوزه‌ فوتبال بود. در اين گزارش ضمن معرفي کوتاه عادل فردوسي پور و به بهانه تولد ۴۶ سالگي اش، به اين بخش از زندگي فردوسي پور و معرفي کتاب هايي که ترجمه کرده پرداخته شده است.

فردوسي‌پور يازدهم مهر ۱۳۵۳ خورشيدي در يزد متولد شد اما اصليت خانواده‌اش به کرمان باز مي گردد. او فارغ‌التحصيل رشته‌ مهندسي صنايع از دانشگاه صنعتي شريف است و دکتري مديريت رسانه از دانشگاه تهران دارد. علاقه‌ فردوسي پور  به فوتبال به قدري بود که حتي پايان‌نامه‌ کارشناسي ارشدش را هم با موضوع فوتبال نوشت.

او همچنن از ۱۳۷۲ خورشيدي با کار در نشريه‌  «ابرار ورزشي» به طور جدي روزنامه‌نگاري ورزشي را تجربه کرد. مسؤوليت او در بخش ترجمه‌ فوتبال خارجي بود. بعدتر در آزمون گزارشگري صدا و سيما شرکت کرد و قبول شد. اواسط دهه‌ ۷۰ خورشيدي تکرار منتخب بازي‌هاي آرشيوي را گزارش مي‌کرد اما کم‌کم پيشرفت کرد و بازي‌هاي مهم به او سپرده شد تا جايي که تبديل به بهترين گزارشگر فوتبال تلويزيون شد. او همچنين براي مجله معتبر فوتبالي ورلد ساکر چند يادداشت نوشته‌است. (۱)

فوتبال عليه دشمن

«فوتبال عليه دشمن» به نويسندگي سايمون کوپر نخستين کتابي است که فردوسي پور به ترجمه آن پرداخته است. اين کتاب به بررسي رشته‌هاي پيوند فوتبال با مسائل سياسي و اجتماعي در کشورهاي مختلف جهان پرداخته و زواياي پنهان اين پيوند را براي مخاطبان بازگو کرده است. کتاب فوتبال عليه دشمن خصوصا براي اشخاصي که خواهان آگاهي از پشت پرده‌هاي سياسي فوتبال هستند، بسيار جالب‌توجه است چراکه نويسنده مثال‌هاي روشني از علت علاقه‌مندي سياسيون به فوتبال و دخالت آن‌ها در اين بازي مهيج را بيان کرده است. طنز تلخ ماجرا در اينجاست که عادل فردوسي پور - که علاقه‌مندي خود را به ورزشي که تا حد جنون به آن عشق مي‌ورزد، در ترجمه روان و شيواي اين کتاب منعکس کرده است.

فردوسي پور در مقدمه کتاب نوشته است: «زندگي و ديگر هيچ» بخشي از عنوان کتاب مشهور اوريانا فالاچي است. معادل واژه‌ زندگي در اين نام زيبا، براي من فوتبال است. فوتبال يعني زندگي. روزي که يک اتفاق فوتبالي نيفتد، معناي يک روز نافرجام را دارد. انگار خورشيد مثل هميشه غروب نمي‌کند!»(۲)

نام و سابقه نويسنده ممکن است، اين تفکر را تداعي کند که با کتابي کاملا ورزشي روبه‌رو هستيم که فوتبال را دست‌مايه‌اي براي نوشتن قرار داده است. اما بايد گفت به هيچ وجه اين‌گونه نيست؛ اين کتاب را بيشتر مي‌توان سياسي ورزشي تلقي کرد تا ورزشيِ صِرف. حتي مي‌توان آن را در دستۀ کتاب‌هاي جامعه‌شناختي هم قرار داد. اهميت اين کتاب از آنجايي بيشتر ديده مي‌شود که تحليل‌هاي نويسنده براساس سفرهاي او به کشورهاي مختلف دنياست. او با اين سفرها کوشيده است، تأثير فوتبال بر جوامع مختلف را از نزديک ببيند.

ترجمه اين کتاب با ويراستاري هوشنگ گلمکاني در بيست و سومين نمايشگاه بين‌المللي کتاب تهران رونمايي شد و ازقضا پرفروش نيز شد. فروش بالاي کتاب در ايران را به نام مترجم نسبت مي‌دهند، اما فردوسي‌پور معتقد است که کتاب بدون ترجمهٔ او نيز پرفروش مي‌شد. اين کتاب در حال حاضر به وسيله نشر چشمه به صورت صوتي نيز قابل عرضه است.

 هنر شفاف انديشيدن

کتاب هنر شفاف انديشيدن در ۱۳۹۴ خورشيدي به وسيله عادل فردوسي‌پور و همچنين بهزاد توکلي و علي شهروزي (دانشجويان صنعتي‌شريف)، ترجمه شد و نشر چشمه آن را در ۳۲۵ صفحه منتشر کرد.  کار ترجمه اين کتاب از بهمن ۱۳۹۳ خورشيدي آغاز و در فروردين ۱۳۹۴ خورشيدي به اتمام رسيد. عادل فردوسي پور در ديپاچه کتاب نوشته‌است: «تصور کنيد در زمين فوتبال هيچ خطايي اتفاق نمي‌افتاد. آن وقت واژه‌اي به نام پنالتي، اخطار و اخراج هم معنا نداشت. اشک‌ها و لبخندها محو مي‌شدند و زيبايي فوتبال هم رنگ مي‌باخت. آدم‌ها شبيه ربات‌هاي برنامه‌ريزي شده‌اي بودند که وظيفه‌شان بردن بدون کوچک‌ترين اشتباه بود. حالا تصور کنيد در اين جهان پهناور که هزاران زمين فوتبال را در خود جاي داده، قرار مي‌شد، هيچ انساني دچار خطا و اشتباه نشود؛ آيا جهان بهتري داشتيم؟ جنگ‌افروزي‌ها به پايان مي‌رسيد؟ جرم و جنايت از صفحه روزگار محو مي‌شد؟ انسان‌ها با همديگر روابط بهتري برقرار مي‌کردند؟ پاسخ به اين پرسش‌ها و پيش‌بيني جهاني که هرگز تجربه‌اش نکرده‌ايم، کار دشواري است؛ اما آنچه قابل پيش‌بيني است، آن است که هر چه بيشتر خطاهاي خود را بشناسيم، رويکرد بهتري به زندگي خود خواهيم داشت. از آنجا که خطاهاي بشري در طول حياتش از الگوهاي مشابهي پيروي مي‌کنند، امکان شناختن آن‌ها نيز امري ممکن است. (۳)

جان کلام و خلاصه کلام رولف دوبلي در کتاب هنر شفاف انديشيدن اين است که خطاهاي ذهن خود را کنار بزن تا انديشه شفاف مجال جلوه گري پيدا کند و زندگي تو را متحول کند. درواقع از ديدگاه اين نويسنده و کارآفرين مطرح جهان، شفاف انديشيدن مديون شناخت موشکافانه خطاهاي ذهن است و اين در حالي است که اغلب مردم از شناسايي خطاهاي ذهن خود شانه خالي مي‌کنند و ترجيح مي‌دهند، خطاهاي ذهن خود را ناديده بگيرند يا اين خطاها را به چيزي بيرون از ذهن ربط دهند. نتيجه چنين رفتارهايي دور شدن از شفاف انديشي و گرفتار شدن از چرخه‌اي بي‌پايان از اشتباهات تکراري است. عادل فردوسي پور و مترجمان همکار وي در ترجمه اين کتاب به نثر ساده و شيواي نويسنده وفادار بوده‌اند و تلاش آن‌ها براي انتقال مفاهيم کتاب، رضايت مخاطبان فارسي‌زبان را جلب کرده است چنان‌که اين کتاب نيز در بازار نشر ازجمله کتاب‌هاي پرفروش محسوب مي‌شود.

 هنر خوب زندگي کردن

اين کتاب از اين جهت اهميت زيادي دارد که  پرمخاطب‌ترين کتاب ترجمه‌شده به وسيله فردوسي پور است و عبور اين کتاب از چاپ سي و سوم نشان از شناخت درست وي از نيازها و پرسش‌هاي کتاب‌خوانان ايراني دارد. خوب زندگي کردن، مفهومي است که کمتر فردي براي آن تلاش نکند و به دنبال آگاهي‌ها و مهارت‌هايي براي نيل به اين مقصود نباشد.

 رولف دوبلي در اين کتاب مي‌کوشد، هنر خوب زندگي کردن ذهنيت ما را درباره زندگي متحول کند و اين کار را با روايت مثال‌هايي زنده و عيني از باورهاي نادرست و ناکارآمد و لزوم تغيير آن‌ها براي رسيدن به زندگي توام با آرامش و موفقيت، انجام مي‌دهد. به باور دوبلي، ما براي خوب زندگي کردن به ابزارهاي ذهني کارآمدي نياز داريم که در هنگام لزوم و در موقعيت‌هاي مختلف و پيچيده زندگي، تصميم‌گيري و عملکرد ما را هدايت کنند. وي اين ابزارها را در کتاب هنر خوب زندگي کردن در ۵۲ سرفصل به خواننده مي‌شناساند، گرچه اذعان مي‌کند که تعداد اين ابزارها بسيار فراتر از ۵۲ ابزاري است که در اين کتاب معرفي‌شده‌اند. عادل فردوسي پور نيز به همراه بهزاد توکلي و علي شهروز در ترجمه اين کتاب نثر ساده و روان نويسنده را به‌خوبي به کتاب‌خوانان ايراني منتقل کرده و مجموعه‌اي از مطالب مفيد و کاربردي به همراه ترجمه مطلوب، به موفقيت اين کتاب و استقبال مخاطبان از آن انجاميده است.  

در بخشي از کتاب مي خوانيم: بگذاريد تعريف کاملا متفاوتي از موفقيت به شما ارائه دهم، تعريفي که دست‌کم دو هزار سال قدمت دارد. موفقيت براساس تعريف خود، نه به ميزان منزلت و اعتباري که جامعه به فرد مي‌دهد، وابسته است و نه به قرار گرفتن در فهرست‌هاي مبتذل. تعريفش اين است: موفقيت حقيقي، موفقيت دروني است. همين! (ص ۲۶۶)(۴)

کتاب جامع فوتبال

کتاب جامع فوتبال نوشته‌ ديويد گلدبلت و دومين کتاب ترجمه شده به وسيله عادل فردوسي پور است که در ۱۳۹۱ خورشيدي به وسيله نشر بهشت منتشر شد. اين کتاب در حقيقت يک دايره‌المعارف فوتبالي است. گلدبلت گزارشگر و نويسنده و روزنامه‌نگار حوزه‌ فوتبال است.

«کتاب جامع فوتبال» اطلاعات فوتبال جهان را دربرمي‌گيرد و درباره‌ فوتبال در همه‌ کشورها اطلاعاتي را عرضه مي‌کند که مي‌تواند به کار فوتبال‌دوستان بيايد. اين کتاب شامل ۶  فصل است که عبارتند از: بازي جهاني، فوتبال چگونه بازي مي‌شود؟، يک بازي گروهي، مهارت‌هاي فردي، سياره‌ي فوتبال و مسابقات و رکوردها.

منبع:

۱.شادماني، مهدي، «عقد قرارداد براي ترجمهٔ کتاب پرفروش سايمون کوپر؛ مترجم: عادل فردوسي‌پور»، ص۱۹(۳ مرداد ۱۳۸۸)

۲. سايمون کوپر، فوتبال عليه دشمن، مترجم عادل فردوسي‌پور از نشر چشمه.

۳.رولف دوبلي، هنر شفاف انديشيدن، مترجمان: بهزاد توکلي،  عادل فردوسي‌پور ،  علي شهروز ستوده، نشرچشمه

۴.رولف دوبلي، هنر خوب زندگي کردن، مترجمان: بهزاد توکلي،  عادل فردوسي‌پور ،  علي شهروز ستوده، نشرچشمه