سینمای جهان، آلن پارکر را هم از دست داد

ايران/ آلن پارکر، سينماگر برجسته انگليسي و خالق کارهاي تحسين شده اي مثل «قطار اکسپرس نيمه شب» محصول ۱۹۷۸ و «مي سي سي پي در آتش» محصول ۱۹۸۸ جمعه شب در جنوب لندن و در ۷۶ سالگي بر اثر کسالتي که هنوز چند و چون آن به درستي اعلام نشده، چشم از جهان فرو بست.

يکي از ويژه ترين استعدادهاي فيلمسازي ۵۰ سال اخير دنيا به واقع فقط دو کار عمده براي سينماي بريتانيا ساخت که «باگزي مالون» (۱۹۷۶) و نسخه تصويري آلبوم «ديوار» گروه موسيقي پينگ فلويد (۱۹۸۲) بودند و با وجود اين، به سبب شهرت فراوانش در آن سوي مرزها و همکاري هاي پرشمارش با هاليوود در سال ۱۹۹۸ به پست مهم رياست انستيتوي فيلم بريتانيا (BFI) منصوب شد و از هر فرصتي براي انتقاد شديد از سياستگذاري هاي سينمايي در کشور زادگاهش سود جست و اکثر فيلم هاي بريتانيايي را فاقد جذابيت هاي لازم و بدون کشش براي عوام توصيف مي کرد.

پارکر ژانرهاي مختلف سينمايي را تجربه کرد و فيلم مشهور و موزيکال وپر سروصداي «شهرت» محصول ۱۹۸۰ که پيرامون زندگي و برنامه هاي يک گروه جوان موسيقي در شهر نيويورک بود، از پيامدهاي بارز چنين رويکردي به حساب مي آيد. پارکر در سال ۱۹۸۴ «بردي» را رو کرد که براساس رماني از ويليام وارتون ساخته شد و درباره پسري بود که دائما به زندگي در کنار موجودات غيرمتعارف و حتي ماوراء الطبيعه فکر مي کرد. «قلب فرشته اي» در سال ۱۹۸۷ با بازي ميکي رورک و رابرت دونيرو در نقش هاي اصلي تمي جنايي داشت اما از روابطي غير عادي و خطرناک شکل مي گرفت که فقط در فيلم هاي پارکر مي شد آن را سراغ گرفت. به جبران آن، پارکر در سال ۱۹۸۸ «مي سي سي پي در آتش» را روانه بازار کرد که با بازي جين دواکمن در نقش اصلي، ستيزهاي خونبار تبعيض نژادي را در ايالات جنوبي امريکا به تصوير مي کشيد و کانديداي چندين جايزه اسکار شد و بسيار بيشتر از کارهاي قبلي او توانست عوام را جذب خود کند.

---

بازار

---

با اين مديران نمي شود کار کرد
کار در هاليوود طبعا پارکر را بيش از پيش به سوي فيلم هايي از اين قبيل سوق داد و موزيکال «اويتا» درباره زندگي اوا پرون همسر خوان پرون رئيس جمهوري نظامي پيشين آرژانتين در سال ۱۹۹۶ نيز پيامد چنين الزامي بود، هر چه بود تم هاي موزيکال جزئي تقريبا ثابت از فيلم هاي او بودند و حتي در «باگزي مالون» که مضمون گانگستري ملايم و مفرحي داشت، آواهاي پل ويليامز پرطرفدار بود که داستان را ديکته و ماجراها را تشريح مي کرد. پارکر که کارش را با ساخت فيلم هاي کوتاه تبليغاتي تلويزيوني شروع کرد و خودش هميشه مي گفت تنها راه ورودش به عرصه ساخت فيلم هاي بلند، تدوين و ارائه همين آثار کوتاه بوده، در عمل با پايمردي در اين زمينه راه نسل هاي بعدي سينماگران بريتانيايي را هم براي اوج گيري و کوچ به هاليوود هموار کرد و آدريان لين، هيو هاوسون و برادران اسکات (ريدلي و توني) از آن قبيل بودند که مثل پارکر ابتدا تيزرهاي بازرگاني کوتاه ساختند و سپس دستشان به مصاديق بزرگ تر و تشکيلات هاليوودي گره خورد، پارکر بيشتر از ۱۴ فيلم بلند نساخت زيرا معتقد بود قدرت مديران اجرايي استوديوها به حدي رسيده که آزادي عمل و حيطه اختيارات کارگردانان را بسيار کاهش داده و عصر کارگردان محوري بجز براي عده اي معدود مانند وودي آلن و استيون اسپيلبرگ پايان يافته است. فيلم هاي او کانديداي جوايز متعددي شدند و برخي را هم بردند اما اسکار و گلدن گلوب هرگز توسط خود او صيد نشدند و به اين بسنده کرد که جايزه خدمات تمام عمر را از اتحاديه کارگردانان بريتانيا در سال ۱۹۹۸ دريافت دارد و چهار سال بعد از آن نشان شواليه گري و عنوان «sir» را هم از دولت بريتانيا بگيرد.

جلوي رويت را به دقت ببين
پارکر در سال ۲۰۰۳ در يک جلسه عمومي انستيتوي فيلم بريتانيا که مبناي اصلي آن بحث درباره فيلم آخرش («زندگي ديويد گيل» با بازي کوين اسپيسي در نقش اصلي) بود، خطاب به حضار گفت: «اولين وظيفه يک کارگردان پيدا کردن جادو در روابط انسان ها و انتقال اين احساس به بيننده هاي آثارش از طرق مختلف است/ اشتباه ما کارگردان ها اين است که چنان اسير افکار خويش براي يافتن اين جادو هستيم که فراموش مي کنيم گاهي اشيا و چيزهايي روبه روي چشم مان از افکار داخل مغزمان رازگونه تر و جذاب تر است.» اين اتهام به پارکر بارها وارد شد که بسياري از مضامين فيلم هايش عامه پسند و قابل لمس نيستند اما او ذاتا نمي خواست که چنين باشد و جنجال هاي برخاسته از موضوعات غير متعارف برخي فيلم هايش منجمله «خاکستر آنجلا» محصول ۱۹۹۹ و پيرامون حقوق پايمال شده و آزادي هاي ناديده گرفته شده در سرزمين ايرلند بر شدت اين قضيه مي افزود. با اين حال پارکر فيلمسازي بود که بر عصر و زمانه خود تاثيري شگرف گذاشت و بي گمان نسل هاي بعدي هنر سينما و دوستداران وي نيز سال ها از اين انديشه ها تغذيه و ارتزاق خواهند کرد. پارکر در حالي وداعي ابدي با هنر دوستان داشت که پنج فرزند و ۷ نوه از خود به جا گذاشت که هيچيک به طور خاص در سينما ندرخشيده اند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar