تهیهکننده «خداحافظ رفیق»: گفتند با حذف اپیزود چهارم جنایت کردم!
مهر/ سيدسعيد سيدزاده تهيهکننده فيلم سينمايي «خداحافظ رفيق» به کارگرداني بهزاد بهزادپور با اشاره به اينکه اين فيلم يکي از آثار ماندگار حوزه دفاع مقدس است، گفت: با توجه به اينک مردم ما عاشورايي و انقلابي هستند و هشت سال بار دفاع مقدس را به دوش کشيدند و سختيهاي جنگ را تحمل کردند قاعدتاً وقتي در اين بستر برايشان فيلمي ساخته و با آنها حرف زده ميشود، تمايل پيدا ميکنند که با تماشاي آن، خاطرات خود را زنده کنند شايد يکي از دلايل اينکه «خداحافظ رفيق» در ذهنها مانده است، همين باشد.
وي افزود: خاطرم هست که بعد از ساخت اين فيلم دوستان زيادي با من تماس ميگرفتند و بابت ساخت «خداحافظ رفيق» براي ما دعاي خير داشتند، البته من همه دعاهاي خير و توجهات را به سمت کارگردان اثر يعني بهزاد بهزادپور هدايت ميکردم. چون معتقدم او با تمام وجودش نسبت به ساخت «خداحافظ رفيق» اهتمام ورزيد. ايشان سالهاي سال تجربه اندوخته و خيلي سال بود که اين فيلمنامه را نوشته بود، درواقع دلش ميخواست که اين فيلم را بسازد اما موفق نميشد.
سيدزاده ادامه داد: در آن دورهاي که من در معاونت سينمايي حوزه هنري مسئوليت داشتم، خدا توفيق داد و توانستيم کمک کنيم «خداحافظ رفيق» ساخته شود. شايد اگر در آن دوران شرايط بهتر بود، فيلم به صورت بهتري هم ساخته ميشد، اما آنچه که از دست ما بر ميآمد همان بود.
ماجراي حذف اپيزود چهارم و رفع يک شائبه
تهيهکننده «خداحافظ رفيق» در ادامه با اشاره به يکي از مهمترين حواشي درباره اين فيلم توضيح داد: فيلم از ابتدا ۳ اپيزود داشت، بعدها آقاي بهزادپور يک اپيزود ديگر به آن اضافه کردند که در متن خيلي زيبا بود و به دل مينشست، ولي واقعيت اين است که وقتي آن اپيزود ساخته شد، چندان خوب از آب درنيامد. اين فيلم دشواريهايي داشت و تيم سازنده سختيهايي را متحمل شده بود، شايد به همين دليل آن اپيزود آنطور که بايد و آنطور که نيت اوليه آقاي بهزادپور بود، تماشايي در نيامد. به همين دليل آنچنان نميتوانست هم سنگ با اپيزودهاي ديگر باشد و مخاطب را با خود همراه کند از همين رو تصميم گرفتيم اپيزود چهارم کنار گذاشته شود.
«خداحافظ رفيق» با همان چهار اپيزود در جشنواره فيلم فجر به نمايش گذاشته شد و ما براساس بازخوردهايي که گرفتيم تصميم به حذف اپيزود چهارم گرفتيم. ولي اگر آقاي بهزادپور همين امروز هم تصور ميکند که اين فيلم با چهار اپيزود بهتر ميشود باز با ايشان همراهي ميکنم تا اپيزود چهارم به فيلم ملحق شود سيدزاده تأکيد کرد: حذف اين اپيزود به تصميم شخص من و آقاي بهزادپور بهعنوان تهيهکننده و کارگردان بود و بدون هيچ دخالتي از بيرون، ما مثل دو برادر نشستيم و دربارهاش حرف زديم، آقاي بهزادپور به من گفت نظرت درباره اين اپيزود چهارم چيست، من گفتم احساس ميکنم به کار نميچسبد و مخاطب نميتواند آن را هضم کند. اين جنس حذفيات در همه فيلمها طبيعي است بنابراين هيچ قدرت بالادستي براي حذف آن اپيزود وجود نداشت. فيلم يک مجموعه است و بايد همه سکانسهاي آن با هم ديده شود. ممکن است سکانسهاي مختلف تک به تک به دل بنشينند اما وقتي در کنار هم قرار ميگيرند بايد با همديگر ديده شوند و به دل بنشينند که اين اتفاق با آن اپيزود چهارم رخ نميداد.
وي افزود: من بارها شنيدهام که گفتهاند سيدزاده مثل يک جنايتکار عمل کرده و گفته است اين اپيزود بايد حذف شود! اما خدا خودش شاهد است براي اينکه اين فيلم ساخته شود چه سختيهايي متحمل شدم. بهزادپور براي من يک عزيز غيرقابل تکرار و فردي است که خيلي دوستش دارم، قاعدتاً فيلم ايشان نسبت به فيلمهاي ديگر براي من عزيزتر است، لذا اصلاً و ابداً براي اينکه اين فيلم با ۴ اپيزود پخش بشود و به دل بنشيند يک سر سوزن کم نميگذاشتم. ضمن اينکه «خداحافظ رفيق» با همان چهار اپيزود در جشنواره فيلم فجر به نمايش گذاشته شد و ما براساس بازخوردهايي که گرفتيم تصميم به حذف اپيزود چهارم گرفتيم. ولي اگر آقاي بهزادپور همين امروز هم تصور ميکند که اين فيلم با چهار اپيزود بهتر ميشود باز با ايشان همراهي ميکنم تا اپيزود چهارم به فيلم ملحق شود يعني حاضر ميشوم فيلم دوباره تدوين شود.اگر چنين فکري ميکنند با من تماس بگيرند و من به سرعت اين کار را ميکنم اما من و ايشان با هم به اين نتيجه رسيديم که اپيزود چهارم حذف شود. هيچ دست بالايي، هيچ امر سياسي و نظامي در حذف اين اپيزود دخيل نبود.
اين تهيهکننده سينما افزود: با اين وجود شخصاً معتقدم اين اپيزود چه باشد چه نباشد، هيچ چيزي از ارزشهاي فيلم کم نميشود چون بهزادپور يک فرد دلسوز و سختي کشيده از جريان انقلاب است. او زجرهاي انقلاب را به دوش کشيده و در صنعت سينما پيشينه متعالي دارد. اميدوارم بتوانيم فيلمهاي بيشتري از آقاي بهزادپور ببينيم، ولي فعلاً شرايطش پيش نيامده است. اگر چنين شرايطي پيش بيايد کارهاي ارزشمندي از او ميبينيم، من هم لذت ميبرم و اشک شوق از چشمانم جاري ميشود.
تهيهکننده «شب بخير فرمانده» در بخش ديگري از صحبتهاي خود با بيان اينکه «خداحافظ رفيق» جزو فيلمهاي معناگراي موفق است، توضيح داد: اگر سازنده درباره هر مفهوم و موضوعي شناخت، درک و بصيرت و شعور کافي داشته باشد مطمئن باشيد اثري که ارائه ميشود، تأثيرگذار خواهد بود. آقاي بهزادپور به دليل شناخت، درک درست و شعور بالايي که از دفاع مقدس داشت، وقتي «خداحافظ رفيق» را دست گرفت، يک اثر خوب ارائه داد، هرچند من معتقدم اگر همه عناصر دست به دست هم ميدادند بهزادپور بهتر از اين هم فيلمش را ميساخت با اين وجود فيلم در همين قد و قواره هم تأثير خود را ميگذارد چون سازنده آن داراي شعور و بصيرت کافي است.
ما در حال حاضر به عنوان فيلمساز فکر ميکنيم خيلي ميفهميم، به خودمان ميگوئيم ما انساني بزرگ با شعور بالا هستيم که ميخواهيم يک فيلم بزرگ بسازيم، در صورتي که اگر شعور داشته باشيم نميگوييم ما خيلي ميفهميم بلکه اول فهم خودمان را بالا ميبريم، بعد فيلممان را ميسازيم تا ديگران بگويند ما چه آدم فهيمي هستيم سينما را تکنيک نميسازد، درک و شعور درست ميسازد
وي توضيح داد: هرچند در اين سالها به لحاظ تجهيزات سينمايي پيشرفت زيادي کردهايم اما سينما را تکنيک نميسازد بلکه شعور و درک درست از موضوع ميسازد. فيلم خوب را تکنيک و پول زياد نميسازد فيلم خوب شعور، درک درست و انساني با احساس بالا ميسازد به همين دليل است که در اين سالها حوزه فيلمهاي دفاع مقدسي موفق نميشويم. ما در حال حاضر به عنوان فيلمساز فکر ميکنيم خيلي ميفهميم، به خودمان ميگوئيم ما انساني بزرگ با شعور بالا هستيم که ميخواهيم يک فيلم بزرگ بسازيم در صورتي که اگر شعور داشته باشيم نميگوييم ما خيلي ميفهميم بلکه اول فهم خودمان را بالا ميبريم، بعد فيلممان را ميسازيم تا ديگران بگويند ما چه آدم فهيمي هستيم.
سيدزاده تأکيد کرد: مشکل عمده ما اين است که از نظر ابزار و تکنيک رشد کردهايم ولي از نظر فکري پيشرفتي نداشتهايم. فيلمساز امروز بايد اول رشد فکري داشته باشد و بعد تجهيزات و سرمايه را به کار بگيرد. بهزادپور کسي است که اين چيزها را خوب ميفهمد اما زماني که ايشان «خداحافظ رفيق» را ساخت ما امکانات کمي داشتيم. اگر امروز ايشان بخواهند چنين فيلمي بسازند با شعور و درکي که از او سراغ دارم مطمئناً ميتواند فيلم بسيار تأثيرگذاري بسازد.
تهيهکننده «زيباتر از زندگي» با بيان اينکه موسيقي «خداحافظ رفيق» هم ماندگار شد و به کرات از راديو و تلويزيون پخش شده و ميشود، عنوان کرد: موسيقي اين فيلم را سعيد شعبانينژاد ساخت ولي اين امر با هدايت مستقيم بهزاد بهزادپور صورت گرفت، خاطرم است که نت به نت توسط آقاي بهزادپور پيش ميرفت. ايشان نه فقط يک نويسنده و کارگردان خوب است بلکه موسيقي را هم به خوبي ميشناسد و هوش موسيقايي خوبي دارد با توجه به اينکه موسيقي اين فيلم هم از همان حس دروني بهزاد بهزادپور ميآمد، ماندگار شد.
مديران ديگر در قدوقواره ساخت فيلم دفاع مقدسي بزرگ نيستند!
سيدزاده اظهار کرد: شرايط اجتماعي موجود به سمتي هدايت شده است که عملاً حمايتي از فيلمسازي در حوزه دفاع مقدس نميشود من از سال ۹۱ فيلمنامهاي با عنوان «به کودکان شليک نکنيد» دارم که سفرهاي تحقيقاتي، مطالعات ميداني و کتابخانهاي براي آن انجام داديم و در سال ۹۴ براي آن پروانه ساخت گرفتيم در اين مدت مدام هم بازنويسي شده است، ارگانهاي مختلف هم براي ساخت «به کودکان شليک نکنيد» اعلام آمادگي کردند اما آنطور که بايد و شايد پاي کار نيامدند چون در حال حاضر شرايط به گونهاي است که حتي مديران فرهنگي هم در قد و قواره ساخت فيلمهاي دفاع مقدسي بزرگ نيستند! يعني درک و بصيرت درستي از فيلم دفاع مقدسي ندارند، فکر ميکنند فيلم دفاع مقدسي فقط تير و ترقه در کردن است در صورتي که چيزي که بايد از اين آثار براي مخاطب حاصل شود سبک زندگي است؛ سبک زندگياي که ما را به سبک زندگي امام علي برساند جامعه فرهنگي ما الان دنبال اشاعه سبک زندگي امير مؤمنان (ع) نيست چون فهم درستي از او نداريم.
اين تهيهکننده سينما در ادامه گفت: من از سال ۹۱ تاکنون براي «به کودکان شليک نکنيد» دويدهام اما به نتيجه نرسيدهام يک روز زمين ننشستهام، تقريباً يک دهه است که تلاش ميکنم اما هنوز نتيجه نداده است. کسي براي ساخت اين فيلم به ما سفارش نداده اما اين جزو مطالبات حضرت آقا بوده است که در حوزه مقاومت فيلمسازي کنيم، چون فرهنگ مقاومت بايد گسترش پيدا کند.
سيدزاده ادامه داد: از همين رو ما خواستيم اين فيلم را بسازيم با بسياري هم گفتگو کرديم اما مشکل ما تصميمگيران و حمايت گران هستند چون از آثار هجو و سخيف حمايت ميکنند. وقتي حتي به وزير ميگوئيم وضعيت سينما و تئاتر خوب نيست، در جواب تنها به گردش مالي آن اشاره ميکند، اين نشان ميدهد فهم درستي از فرهنگ وجود ندارد.
وي در پايان گفت: اميدوارم شرايطي پيش بيايد که پيروان ولي امر در عرصه سياست، فرهنگ، اقتصاد و… قرار بگيرند تا دغدغه ايشان را داشته باشند در اين شرايط فيلمهاي خوبي در عرصه دفاع مقدس ساخته خواهد شد. من مطمئنم آن زمان يکي از کساني که در رأس اين امور قرار ميگيرد بهزاد بهزادپور خواهد بود.