راه و رسم دخالت والدین در یک آزار و اذیت اینترنتی
جام جم/ اکثر بچهها تا سنين پيش از مدرسه هر لحظه در حال حرفزدن هستند، هرچه کودکي بيشتر برونگرا باشد، بيشتر از وقايع و اتفاقات روزش و حتي درونياتش با والدين خود صحبت ميکند.
پس از ورود کودک به پيش دبستاني و دبستان و مستقلشدن نسبي از والدين، اين پدر و مادر هستند که بيشتر تمايل به شنيدن لحظاتي دارند که در آن حضور ندارند. بخشي اشتياق براي دانستن ماجراهايي است که فرزندشان بدون آنها تجربه کرده و بخش ديگري نگراني پنهاني است که هر والدي نسبت به سلامت روحي و جسمي فرزندش دارد.
ميل به مراقبت و ايجاد امنيت براي فرزندان از پايهايترين اميالي است که در والدين فعال ميشود، ما همواره مراقب جسم و جان فرزندانمان هستيم اما زماني ميرسد که نه او حرفي به ما ميزند و نه ما ميدانيم چه اتفاقي افتاده و چه کسي يا چه چيزي او را اينطور درهم شکسته.
نوجواني زماني است که فرزندان به سبب شرايط روحي و جسمي که با آن درگير هستند، بيشتر از ما فاصله ميگيرند اما نيازشان به حمايت هنوز پابرجاست. مخصوصا در شرايطي که با مزاحمت اينترنتي دست به گريبانند.
هوشيار باشيد
بسياري از نوجوانان به والدين خود درباره آزار و اذيت اينترنتي، حرفي نميزنند. دلايل مختلفي براي امتناع از گفتن وجود دارد.
يکي خجالت از بيان مساله به والدين است، ترس از اينکه او را ضعيف و ترسو قلمداد کنيد يا ممکن است نگران اين مساله باشند که واردشدن شما به مساله، شرايط را برايشان سختتر کند و مشکلي را حل نکند. يکي از دلايل ديگر ميتواند اين باشد که حتي خودشان هم از شرايط سختي که با آن مواجه هستند آگاهي ندارند. در واقع تحت فشار روحي و حتي جسمي قرار دارند که به دلايلي خود را مستحق آن ميدانند و راه فرار يا نجاتي براي خود قائل نيستند.
به همين علت اين مشکل را با کسي نيز در ميان نميگذارند. با اين حال اگر شما احساس کرديد يا احتمال داديد فرزندتان مورد آزار و اذيت اينترنتي قرار گرفته ، اين به معناي آن است که مساله به اندازه کافي مهم، بزرگ و مشکلساز بوده که شما نيز متوجه آن شدهايد.
من ميشنوم
اگر فرزندتان به طور کلي از گفتوگو امتناع ميکند موانع را شناسايي کنيد، آيا به شما اطمينان ندارد يا عامل بيروني او را ميترساند؟ آيا شرايط روحي خود را به خوبي درک کرده؟ وظيفه شما اين است که محيط روحي امني براي او فراهم کنيد.
به اين معني که بتواند در کمترين کشمکشي با شما احساسات و شرايط روحياش را بررسي کند و شما به عنوان والد به او اطمينان دهيد مساله تنبيه يا تجسس و حتي سرک کشيدن در زندگي شخصي او مطرح نيست و سلامت روحي و جسمي اوست که براي شما مهم است.
صميميت خود را با او بيشتر کنيد و از علاقهمنديها، فعاليتها و دوستانش بپرسيد، بدون آنکه حس کند سعي در سرک کشيدن در کارش را داريد.
از علاقهمنديهاي خود هم بگوييد. بهبود و عميق کردن روابط با نوجوان کليد حل بسياري از مشکلات است، به او نشان دهيد ميتوانيد بدون قضاوت و برانگيختگي احساسات، او را بشنويد و هر زمان که بخواهد او را حمايت کنيد.
گاهي يک برنامه دو نفره مانند پياده روي عصرگاهي، باعث ميشود سدهاي دروني او کمکم بشکند و به شما اعتماد کند و مساله را با شما در ميان بگذارد. تجسس و کارآگاهبازي را که به ناراحتي و عصبانيت او منجر شود، کنار بگذاريد. به او نشان دهيد براي حريم روابطش احترام قائل هستيد و ميدانيد او هم مانند هر بزرگسالي حريمي براي خود دارد اما خط قرمز و اولويت شما سلامت جسمي و روحي اوست. در شرايط حاد با مشاور امين و حاذقي مشورت کنيد.
گامبندي کنيد
اگر فرزند شما توسط شخصي که ميشناسد مورد آزار قرار گرفته و پس از مراحلي که طي کرديد به شما اعتماد کرده و شما را وارد ماجرا کرده است، بهتر است اين موضوع را رودررو با والدين آن نوجوان مطرح کنيد. تلاش براي شفافيت و حل کردن مسائل با گفتوگو و شفافکردن فضا در گام نخست فرهنگي را به فرزندتان آموزش ميدهد که ارزشمند است، اينکه بايد خوب شنيد و خوب گفتوگو کرد. اين مراحل ميتواند به شما کمک کند با هم اختلافات را حل کنيد.
يک قرارملاقات تنظيم کنيد: ما هميشه در شرايط ايدهآل قرار نداريم، همه افراد امکان، ظرفيت و مهارت گفتوگو را ندارند، پس در ابتدا افرادي را که در اين ماجرا سهيم هستند، شناسايي کنيد. در صورتيکه آزاردهنده از هممدرسهايهاي فرزندتان است، مسؤولين مدرسه را در جريان قرار دهيد.
پيش از جلسه خانوادگي با والدين آشنا شويد و مواضع خود را شفاف کنيد و اين نکته را در خاطر داشته باشيد لزوما شخص قلدر مجرم نيست و ميتواند خود او هم قرباني شرايطي مشابه باشد. به عنوان يک والد تنها مصلحت فرزند خود را در نظر نگيريد و با رافت بيشتري به دو نوجوان نگاه کنيد.
شما براي فرزندتان آنجا هستيد: توضيح دهيد که فرزند شما مسالهاي را مطرح کرده و شما براي شفاف شدن جوانب مساله و حل آن قدم پيش گذاشتهايد و اين درخواست را داريد که درباره شرايط فرزندانتان در جمع دو خانواده گفتوگو کنيد.
هدف خود را بيان کنيد: احساسات خود را شفاف بيان کنيد. بله، عصباني و آسيب ديدهايد اما هدف شما فراتر از سرزنش يا تنها بروز احساسات است. شما ميخواهيد مقابل چرخه قلدري بايستيد و از نوجوانان بخواهيد از رفتار مخرب دست بکشند.
بگذاريد والدين ديگر هم صحبت کنند: آنها را بشنويد، والدين نوجوان قلدر هم ممکن است اطلاعاتي داشتهباشند که شما از آنها اطلاع نداريد، همين خوب شنيدن نشاندهنده حسننيت شماست و باعث ميشود بهتر مساله حل و فصل شود. در هر حال در دادگاه هم سخنان دو طرف کامل و با ذهن باز شنيده ميشود، اگرچه اين جلسه را به چشم دادگاه نبايد ببينيد.
مدرک ارائه کنيد: در صورت نياز پيام، تصاوير و آنچه به عنوان مدرک قلدري موجود است را با حفظ احترام افراد و حريم و اجازه فرزند خود ارائه کنيد.
همکاري: تا آنجا که ممکن است، سعي کنيد والدين ديگر را به خدمت بگيريد تا بتوانيد به عنوان يک جبهه متحد کار کنيد. اين به معني جبههبندي نيست، والدين نياز به آگاهي دارند. لازم نيست فرد قلدر در مدرسه رسوا شود اما ميتوانيد با والدين ديگر براي آگاهيبخشي تماس بگيريد و بدون بردن نام نوجوانان، آنها را در جريان ماجرا قرار دهيد، انتقال تجربههاي مثبت ميان والدين يکي از راههاي کمک به فرزندان است.
گام بعدي را مشخص کنيد: برنامهاي در نظر بگيريد، با توجه به آرام يا اوجگرفتن اوضاع، ممکن است لازم باشد يک مهمان بيطرف به طور مثال يک معلم، مشاور را براي کنار آمدن با اين مشکل دعوت کنيد و به دو طرف براي حل مساله کمک کنيد. در نظر داشتهباشيد اگر تهديد جدي براي امنيت روحي و جسمي فرزندتان مشاهده کرديد سريع با مراجع قانوني تماس بگيريد.
زهرا صالحي نيا - کارشناس سوادرسانه / ضميمه چارديواري روزنامه جام جم