رسم تاج‌ گذاری زنان در مراسم‌ عروسی ترکمن ‌ها

خراسان/  در بين ترکمن ‌ها، مراسم پاتختي با عنوان «باش سالماق» به معناي گذاشتن تاج زنانه بر سر عروس برگزار مي‌شود. در اين مراسم زنان شرکت ‌کننده به دو گروه تقسيم مي شوند و با همديگر کشتي مي‌گيرند و هر فردي برنده شود، قوپه‌ تخيه مخصوص   عروس را تصاحب مي‌کند. قوپه‌ تخيه، کلاه ابريشمي دخترانه است که تمام سطح آن با الياف رنگي ابريشم سوزن ‌دوزي شده و استفاده از زيورآلات و تزيينات بسيار زيبا و متنوع، جذابيت آن را صدچندان کرده است. طرح و نقوش در کلاه دختران بسيار ظريف و زيباست و زيورآلات آن قپه و شلپه است که زيورهايي دست‌ساز از جنس نقره يا فلزات ديگر است که قوپه روي کلاه را مي‌پوشاند و شلپه به صورت رشته‌اي زنجيره اي در جلوي پيشاني به لبه کلاه متصل مي‌شود. اين قبه‌ها گاهي از جنس نقره هستند که با دوختن سکه ‌هاي قديمي در اطراف‌شان تزيين مي‌شوند.
 
   هديه عروس به پدرشوهر
دختران قوپه ‌تخيه را در جشن‌ها، مهماني‌ها و عروسي‌ها تا قبل از ازدواج بر سر مي‌گذارند. در گذشته رسم بر آن بود که دختران ترکمن تا قبل از ازدواج اين کلاه را بر سر مي گذاشتند و هنگام ازدواج در همين مراسم به جاي کلاه مخصوص دخترانه تاج زنانه(که مخصوص عروسان است) بر سرشان مي‌گذارند که در زبان ترکمني به آن بوريک يا توپبي مي‌گويند. شنيده‌ ها حاکي از آن است  که اين مراسم زنانه با صرف چاي و شيريني به پايان مي‌رسد و سپس هر فردي به خانه خود برمي گردد. به دنبال خلوت شدن خانه عروس، خانم ‌ها خلعت ‌هاي ويژه‌اي را که از خانه پدر آورده اند به تمام اعضاي خانواده داماد اهدا مي‌کنند و به خصوص آن کلاه مردانه که «تخيه» نام دارد و بسيار ظريف سوزن‌ دوزي شده است به پدر شوهر هديه مي دهند که نشان ‌دهنده هنر عروس خانم است. کلاه تخيه هنري وصف‌ناپذير از اقوام ترکمن، نوعي ظريف‌ دوزي و به عبارتي سوزن دوزي است.
   ويژگي ‌هاي اين کلاه
دختران و زنان هنرمند ترکمن با استفاده از سوزن و نخ ‌هاي رنگي، نقوش و نگاره‌هاي زيبا، طرحي چشم‌ نواز پديد مي‌آورند که سراسر پارچه، مملو از رنگ و نقش مي‌شود. ويژگي اين کلاه ظرافت، سبکي وزن، نرمي، لطافت، زيبايي و دو سه لايه بودن آن است که سبب مي‌شود نور آفتاب و سرما از آن عبور نکند. رنگ اصلي و غالب کلاه تخيه ترکمني قرمز، آبي و نارنجي، مشکي، سفيد و سبز براي جوانان و رنگ ‌هاي تيره هم براي افراد مسن است. طرح، نقش و نگاره‌هاي تخيه و رنگ‌هاي آن زبان گويايي از گذشته ‌هاي دور، آداب و رسوم، باورها و اعتقادات و بيانگر حالات روحي اقوام ترکمن است که شوربختانه امروزه از آن استقبال چنداني نمي‌شود و به ندرت مي‌توان اين پوشش را بر سر زنان و دختران در مراسم عروسي و شادي ديد.

---

بازار

---

نويسنده : مهديس مراديان | روزنامه ‌نگار

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar