منصوره اتحادیه: برای اصلاح مسائل زنان به تغییرات ساختاری نیاز داریم

جمهوری اسلامی ایران از بدو تأسیس، رویکرد متفاوتی در موضوع زنان داشته که هرچند در مواردی مورد انتقاد بوده اما در عین حال زنان کشور در دهه گذشته، موفقیت‌های پرشماری نیز در عرصه‌های مختلف علمی، اجتماعی، هنری، اقتصادی و.. داشته‌اند. با این وجود همچنان زنان مطالبات برآورده نشده‌ای دارند که کم‌توجهی به آنها از یک سو سبب نارضایتی جامعه زنان و از سوی دیگر بهانه تخطئه نظام از سوی رسانه‌های مخالف و خارج‌نشینان می‌شود.

در این شرایط، نقد و بررسی وضعیت زنان ایرانی و آسیب‌شناسی مدیریت مسائل زنان، از نگاه خود آنها که در میدان‌های واقعی و مبارزه با مشکلات حضور دارند، برداشتی منطقی به دست می‌دهد و از مسئولان سطوح مختلف نظام هم انتظار می‌رود به این مطالبات و راه‌حل‌ها توجه کرده و آنها را در دستور کار خود قرار دهند.
در این راستا، به گفت‌وگو با نخبگان زن و زنان موفق پرداخته و به تبیین روایت واقعی از زنان ایران، بیان مطالبات آنان و تجارب آنها در رویارویی با مشکلات می‌پردازد.

پیش از این، گفت‌وگو با دکتر الهه کولایی عضو هیات علمی گروه سیاسی دانشگاه تهران و دکتر طاهره چنگیز رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان منتشر شده و اکنون گفت‌وگو با دکتر «منصوره اتحادیه» استاد بازنشسته گروه تاریخ دانشگاه تهران و مدیر نشر تاریخ ایران پیش روی شماست.

اتحادیه، به روایت واقعی از زبان زنان اشاره می‌کند و معتقد است: روایت واقعی بسیار قابل بحث و گفت‌وگوست زیرا هر فردی مشاهدات مخصوص به خود را دارد. پس اینکه روایت واقعی چیست و از زبان چه کسی بیان می‌شود، خود جای بحث دارد. 
وقتی می‌خواهیم روایت واقعی از زبان زنان داشته باشیم، باید به این مساله توجه کنیم که هر فردی روایت خود را بیان می‌کند و این روایت از زبان آن فرد است و به شخصیت، سن، تحصیلات و ... بستگی دارد. بنابراین هر روایتی نوعی تفسیر شخصی است که از زبان هر فردی بیان می‌شود. پس من مسائل و مشکلات زنان را از زبان خودم بیان می‌کنم.

باید نصف یا یک‌سوم از نمایندگان مجلس کشور زنان باشند
مدیر نشر تاریخ ایران تاکید دارد، اگر یک دموکراسی واقعی برقرار باشد که در کمتر کشوری هم وجود دارد، باید نصف یا یک‌سوم از نمایندگان مجلس کشور زنان باشند.
از نظر او، اگر ما می‌خواهیم نظرخواهی کنیم و ببینیم که زنان واقعاً چه نظر و ایده‌ای دارند، باید این اتفاق بیفتد. در صورتی که نه تنها در کشور ما بلکه در کمتر کشور این اتفاق افتاده است. به جز چند کشور حوزه اسکاندیناوری که یک حد نصابی میان زنان و مردان در مجلس وجود دارد.

وی ادامه می‌دهد: وقتی از زنان صحبت می‌کنیم و می‌خواهیم مسائل و مشکلات آنها را بررسی کنیم، باید به این نکته توجه داشته باشیم که آنها شبیه هم نیستند، بلکه با زنانی از طبقه‌های مختلف، با سن‌های متفاوت، خواسته و طرز تفکرهای متفاوت و ... مواجه‌ایم. پس نمی‌توانیم یک عده اندک را نماینده زنان بدانیم. بنابراین اگر می‌خواهیم صدای زنان شنیده شود، باید به همه این مسائل توجه کنیم.

کلید حل مشکلات زنان، گفت‌وگو است
اتحادیه در خصوص حل مسائل و مشکلات زنان می‌گوید: در ابتدا ما زنان باید بتوانیم با هم گفت‌وگو داشته باشیم؛ یعنی در شرایطی به سر می‌بریم که زنان از هر طیف، شغل، طبقه و ... نمی‌توانند با هم صحبت کنند. اگر عده‌ای بی‌حجاب، عده‌ای با حجاب، عده‌ای متظاهر یا عده‌ای واقعی هستند؛ اما با همه اینها ما همه زن هستیم و مسائل و مشکلات همه ما یکی است، پس باید بتوانیم با هم گفت‌وگو کنیم اما این اتفاق عملی نشده است و برای همین هم ما زنان همدیگر را نمی‌فهمیم.
متاسفانه این گفت‌وگو از اول انقلاب تا به امروز شکل نگرفته و نوعی جبهه‌گیری سیاسی ایجاد شده است. اما هنوز می‌شود که این گفت‌وگو صورت گیرد زیرا زنان خواسته‌هایی دارند که مختص خودشان است؛ ایده‌آل آن است که علیه هم جبهه‌گیری نداشته باشند و این خواسته‌ها و مسائل را با همدیگر حل کنند.

استاد بازنشسته گروه تاریخ دانشگاه تهران به تجربه شخصی خود به عنوان یک استاد دانشگاه اشاره می‌کند و می‌گوید: در گروه تاریخ دانشگاه تهران که سال‌ها تدریس کردم به عنوان یک زن هیچ مشکلی نداشتم و در گروه تاریخ خیلی با احترام با ما چند نفر استاد زن برخورد می‌شد و هیچ تبیعضی به دلیل زن بودن، حس نکردم. 

وی در ادامه می‌افزاید: البته در سطح جامعه این اتفاق نمی‌افتد؛ ما باید ببینیم چند رئیس دانشگاه در ایران زن هستند، چطور زنان می‌توانند استاد باشند اما نمی‌توانند رئیس دانشگاه شوند. زنان در ادارات ایران پیشرفت نمی‌کنند؛ تا یک حدی پیشرفت دارند اما بالاتر از آن نمی‌توانند پیشرفت اداری داشته باشند. این آقایان هستند که عقیده دارند که زنان نمی‌توانند چنین کارهایی انجام دهند. اگر یک زن قابلیت تدریس در دانشگاه دارد، پس حتماً قابلیت برعهده داشتن ریاست دانشگاه هم دارد؛ بنابراین تبعیض در خصوص زنان اتفاق می‌افتد. من همیشه گفته‌ام در جامعه برای هر زنی که کار می‌کند، چند آقا در صف هستند که جایگاه او را اشغال کنند.

زنان باید حرفشان را آزادانه بزنند
اتحادیه، بهترین راه برای حل مسائل و مشکلات زنان در جامعه را ایجاد گفت‌وگو میان زنان و مردان می‌داند و می‌گوید: مردان باید بپذیرند که با زنان برای حل مسائل گفت‌وگو داشته باشند؛ اینکه آنها باید بخواهند که این مسائل حل شود. برای این کار هم ابتدا باید مساله را شناخت و بعد به دنبال حل آن رفت زیرا هیچ مساله‌ای نیست که قابل حل نباشد به شرط اینکه ما بخواهیم آن را حل کنیم.
البته باید زنان بتوانند آزادانه و بدون هیچ ملاحظه‌ای حرفشان را بزنند. فکر می‌کنم همیشه برای مشکلات راه‌حل وجود دارد و می‌شود آن را حل کرد. در شرایط کنونی، جامعه ما نیازمند آشتی عمومی است.

مدیر نشر تاریخ ایران معتقد است، برای ایجاد موفقیت در حوزه زنان باید پشتکار داشت و ناامید نشد: «من به شخصه در حوزه تخصصی خودم بسیار کار کردم و عقیده دارم فردی که تلاش کند بالاخره موفق خواهد شد. البته امکانات هم موثر است؛ برای من به شخصه این امکانات فراهم بود اما این امکانات مانع از این نبود که جلوی کار و تلاش من را بگیرد. فکر می‌کنم هر فردی که موفق است با کار کردن، این موفقیت را به دست آورده است».