چطور ایام امتحانات را به خیر بگذارنیم ؟

 با شروع دی ماه همه محصل‌ها فکرشان درگیر امتحانات می‌شود. شاید چندین بار این سوالات را با خود مرور کنند «چه کنم نمره خوبی بگیرم؟ نکند سر وقت به جلسه امتحان نرسم؟ چه کار کنم که سربلند از امتحانات بیرون بیایم؟» بعضی‌ها هم ممکن است در طول ترم کم کاری کرده باشند و نگران شوند که این حجم زیاد از درس ها را چگونه در این مدت کم بخوانند تا بتوانند آماده به امتحاناتشان برسند؟!

دکتر «آزاده طاهری» روان‌شناس و روان درمانگر و عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا قرار است در این گفت و گو مهارت‌های مطالعه خوب و هدفمند را بگویند.

*استرس الکی ممنوع!

وقتی به امتحان فکر می‌کنیم شاید ناخودآگاه درگیر اضطراب شویم. گاهی با وجود مطالعه کافی باز هم در ذهنمان جنگ بزرگی برای حفظ کردن و یاد گرفتن به راه بیافتد. پس باید فکری به حال خودمان کنیم. دکتر طاهری در مورد علت این استرس‌ها می‌گوید «انسان‌ها در رویارویی با یک محرک در محیط یک سری افکاری وارد ذهنشان می‌شود و به سبب آن  هیجانات و به دنبال آن رفتارهایی در آن‌ها ایجاد می‌شود. در مورد امتحان اگر بخواهم بگویم این چنین است که من به امتحان فکر می‌کنم و به سبب آن یک سری هیجانات مثل نگرانی و استرس در من ایجاد می‌شود. به دنبال آن، رفتارهایی مثل شب بیداری، از دست دادن تمرکز، حتی فکر کردن به تقلب ! به وجود می‌آید. طبیعتا در این حال افراد به دنبال مقابله با این استرس هستند».

*ذهنت را اذیت نکن! اولین فکر استرس‌زا را متوقف کن!  

در وهله اول افکارمان را باید مدیریت کنیم. در‌مورد نگرانی‌هایی که برای امتحان داریم ممکن است با خود بگوییم « نکند امتحانم را خراب کنم، نکند به موقع نرسم سر جلسه امتحان و ...»

وقتی آگاه شدیم این افکار برایمان تنش‌ روحی ایجاد می‌کند به دنبال راهکار حل این مسئله می‌رویم. چون افکاراسترس‌زا دومینو وار‌‌‌ و سلسه مراتبی باعث ایجاد چندین فکر نگران کننده دیگر می‌شود.

* چند دقیقه وقت خالی به خودت بده!

تکنیک تمرکز مجدد بر کارهای دیگر را فراموش نکنیم. یعنی چه کارکنیم؟ بعد از اینکه افکار استرس زای خود را شناختیم، برای خود یک زمانی تعیین کنیم و درحد چند دقیقه مثلا ده دقیقه، یک کاری انجام دهیم و در این مدت اصلا به افکار نگران کننده اولیه توجه نکنیم. بعد از مدت مشخصی که مشغول کار دیگری مثل تماشای تلویزیون، چک کردن گوشی یا ... بودیم دوباره می‌توانیم بدون آن افکار مزاحم به کار اصلی خود برگردیم. علت این کار این است که باعث وقفه درسلسله افکار منفی می‌شود. وقتی از این تکنیک استفاده می‌کنیم هم مدیریت زمان را یاد می‌گیریم و هم بین افکار نگران کننده‌مان فاصله ایجاد می‌کنیم. فعالیت جسمی مداوم هم دراین فاصله گذاری بسیار تاثیرگذار است مثل ورزش کردن و پیاده روی.

*سبک مطالعه‌ات را بشناس!

هرکسی برای یاد گرفتن سبک و شیوه خاصی دارد. گاهی افراد به این مسئله توجه ندارند و یا در شناخت شیوه خود دچار سردرگمی هستند. شناخت این شیوه ها می‌تواند سرعت یادگیری را افزایش و انرژی مصرفی را کمتر کند.

 برای مثال سبک یادگیری بعضی‌ها دیداری است بعضی شنیداری. البته نا گفته نماند این سبک‌ها متغیر هستند مثلا ممکن است گاهی گفتاری باشد گاهی شنیداری یا دیداری.

این روش ها را بشناسید و هر کدام را امتحان کنید تا بتوانید روش مخصوص به خودتان را پیدا کنید.

*بعد از امتحان نحوه مطالعه‌ات را یادداشت کن!

در بعضی موارد علی رغم همه تلاشهایی که کردیم ممکن است بعد از امتحان نتیجه مطلوب را نگیریم، در این مواقع چه کار کنیم‌که بتوانیم هیجانات ناشی از آن را کنترل کنیم؟ «بعد از هر امتحان دانش آموزان و دانشجویان یک دفتر یادداشت با خود داشته باشند و بنویسند که برای آن امتحان چه کارهایی انجام داده اند. این باعث یک خود آگاهی در آن‌ها می‌شود، مثلا بنویسند من سه روز قبل چه کارکردم؟ چگونه مطالعه داشتم؟ این کار سبب یک تمرین تامل گونه در آن‌ها می‌شود که با خود بگویند من قبل از امتحان این کارها را کردم، این چنین مطالعه داشتم و این تفریحات را انجام دادم و پیامدش این شد. با مرورکارهای قبل از امتحان خود به یک باز بینی می‌رسند تا در امتحانات بعدی به بهترین سبک یادگیری برای نتیجه مطلوب برسند.»

در آخر تمام تلاش خود را بکنید ولی اگر نتیجه مطلوب را به دست نیاوردید نا‌‌امید نشوید، بعضی شکست ها شروع یک انگیزه قوی تر برای انجام بهترکارها می شود.