معنی سروصداهای بدن؛ وزوز گوش، غرغر شکم، بنگ بنگ سر و...
فراديد/ شما احتمالاً يک زندگي آرام ميخواهيد، اما بدنتان نظر ديگري دارد؛ او تمام روز صداي قاروقور، تقتق و وزوز ميدهد. برخي اوقات اين صداها ميتوانند نشانهاي از بيماريهاي زمينهاي باشند. در اين مقاله برخي از علل سروصداهاي بدن را مرور ميکنيم:
غرغر شکم
هر غذايي که ميخوريم بايد از يک روده ۸متري عبور کند. براي اينکه عبور غذا راحتتر صورت بگيرد، ديوارههاي دستگاه گوارش فشرده ميشود. بنابراين، آن صداي غرغري که بعد از خوردن غذا ميشنويد و در پزشکي به آن بوربوريگموس گفته ميشود، ناشي از عبور غذا، مايع و گاز از روده در طول فرايند هضم است.
پروفسور کولين ريس، از دانشگاه نيوکاسل، ميگويد: «در نقطه اتصال روده کوچک و بزرگ که به عنوان دريچه ايلئوسکال شناخته ميشود، اين فرايند پرسروصداتر است. اين دريچه باز ميشود تا غذاي هضمشده اجازه عبور پيدا کند.»
غرغر در هنگام گرسنگي هم شنيده ميشود. مغز سيگنالهايي به شکم ميفرستد تا براي غذا خوردن آماده شود. صدا ميتواند ناشي از ترکيب شدن اسيد معده - که براي هضم غذا ترشح ميشود – با هواي معده خالي باشد. اگر به همراه غرغر علائم ديگري مانند نفخ، درد شکمي يا تغييراتي در اجابت مزاج داريد با پزشک خود مشورت کنيد، زيرا اين علائم ممکن است نشانه سندروم روده تحريکپذير باشد.
وزوز گوش
در حدود ۷ميليون نفر تينيتوس – وزوز يا زنگ دائمي در گوشها – را تجربه ميکنند. پروفسور سيمون لويد، يک مشاور گوش، ميگويد: «تينيتوس با بالا رفتن سن شايعتر ميشود و درحاليکه در برخي موارد ميتواند با از دست دادن شنوايي ايجاد شود، در موارد ديگر هيچ علتي ندارد و به اين وضعيت صداي وزو ناشناخته يا تينيتوسِ ايديوپاتيک گفته ميشود.
او توضيح ميدهد: «وزوز ناشناخته ناشي از مشکل ساختاري نيست. اين صدا توسط مغز ايجاد ميشود.» بهطور کلي، تينيتوس – اگرچه آزاردهنده است – نگرانکننده نيست. اما، اگر تينيتوس شکل صدهاي منظم و ريتميک به خود بگيرد و حالت نبضي داشته باشد – چيزي مانند ضربان قلب – بهتر است جديتر گرفته شود.
اين حالت صداي وزوزِ گوش نبضي ناميده ميشود که ناشي از مشکلي در رگهاي خوني است. پروفسور لويد ميگويد: «اين صدا ناشي از تنگ شدن رگهاي کاروتيد [رگهايي که خون غني از اکسيژن را به سر ميبرند]به دليل رسوب پلاکهاي چربي است.»
اين عارضه باعث ميشود که جريان خون به دليل عبور از مسير باريکتر متلاطم شود و همانطور که يک رودخانه آرام در برخورد با آبشار يا شيب تند صدا ايجاد ميکند، خون نيز در عبور از مسيرهاي باريک صدا توليد ميکند. اگر صداهاي نبضي در گوشتان ميشنويد با پزشک خود مشورت کنيد. شايد لازم باشد با وارد کردن استنت (لوله توري) در رگها آنها را باز کنند.
سوت کشيدن بيني
پروفسور لويد ميگويد: «سوت کشيدنِ بيني اغلب به دليل رسوب مخاط است که در هواي سرد شکل ميگيرد و باعث ميشود جريان هوا غيرطبيعي شود.» سوت بيني همچنين ميتواند ناشي از جراحت، جراحي، عفونت يا استفاده زياد از افشانههاي استروئيدي باشد که در تيغه بيني – ديواره غضروفي و استخوانياي که دو سوراخ بيني را از هم جدا ميکند – پارگي ايجاد کرده است.
دستگاه رطوبتزدا يا افشانههاي نمکي ميتوانند داخل بيني را نرم و مرطوب نگه دارند. ممکن است برخي از افراد به جراحي نياز داشته باشند تا سوراخي که در تيغه ايجاد شده با استفاده از پروتز مسدود شود.
بَنگبَنگ سر
پريدن از خواب با شنيدن صداي بلند در سر نشانهاي از سندروم انفجار سر – ادراک غيرطبيعي از صدا – است. نظريههاي متعددي درباره علل اين پديده وجود دارد که شامل تشنج خفيف، ميگرن، استرس يا حرکت بخشهايي از گوش است.
دکتر اندي داوسون، متخصص سردرد از کينگز کالج لندن، ميگويد: «سندروم انفجار سر بخشي از ميگرن است.» او ميافزايد: «جاي نگراني نيست مگر اينکه اين بدترين سردردي باشد که تاکنون تجربه کردهايد و در عرض نيمساعت يا بعد از مصرف دارو هم رفع نشود.» اگر چنين بود بايد فوري به پزشک مراجعه کنيد، چون احتمال پارگي رگهاي خوني يا خونريزي مغزي وجود دارد.
چرقچرق شانه
صداي چرقچرق در شانه وقتيکه دستتان را به سمت چيزي دراز ميکنيد نگرانکننده نيست. پروفسور توني کوچهار، مشاور ارتوپدي از بيمارستان بريج در لندن، ميگويد: «مفاصل مانند لولاهاي درهم است. در اطراف مفاصل روغنهاي طبيعي وجود دارد و با حرکت کردن حبابهايي در اين روغن ايجاد ميشود و بعد اين حبابهاي مترکد. صداي تقتق يا ترکيدن ناشي از آن است. اما اگر هر زماني که حرکت ميکنيد اين صداها را ميشنويد يا علاوه بر صدا درد هم احساس ميکنيد بايد به پزشک مراجعه کنيد.»
بهطور مشابه، صداي چرقچرقي که در هنگام خم کردن زانوها ميشنويد نيز مشکل خاصي نيست. اين صدا که به کرپيتوس معروف است ناشي از حبابهاي هوا در مايع زلاليه (سينوويال) يا همان مايعي است که باعث روغنکاري مفاصل ميشود.
دکتر جيمي آرباتنات، از دانشگاه بيرمنگام، ميگويد: «اما اگر زانو دردناک است بايد به پزشک مراجعه کنيد. ممکن است درد ناشي از پارگي در مينيسک – يک قطعه ديسکمانندِ غضروفي که نقش ضربهگير بين استخوان ران و درشتني را ايفا ميکند – باشد. برخي از پارگيها خودبهخود درمان ميشوند و برخي بعد از فيزيوتراپي بهبود پيدا ميکنند، اما در بعضي موارد نياز به جراحي وجود دارد.
تقتق فک
صداي تقتق فک در هنگام جويدن آدامس يا خميازه رخ ميدهد و ممکن است دردناک باشد. لوک کاسکاريني، مشاور جراحي سر و گردن، ميگويد: «اين صدا معمولاً به اين دليل است که ديسکهاي غضروفي که به عنوان بالشتکهاي استخوانهاي فک عمل ميکنند، در نتيجه جويدن يا آسيا کردنِ افراطي از جايشان در ميروند و وقتي فک باز ميشود سر جايشان بر ميگردند.»
محافظ دندان يا ورزشهايي که عضلات اطراف فک را تقويت کند ميتواند مفيد باشد. براي کساني که از درد شديد رنج ميبرند، يک جراحي ۲۰ دقيقهاي ميتواند کمککننده باشد.
ساييدن دندان
دندان قروچه يا ساييدن دندانها به هم يکي از صداهاي رايج است. دکتر کاسکاريني، ميگويد: «اين صدا ناشي از ساييده شدنِ ميناي دندان به يکديگر است. بسياري از افراد در خواب دندانهايشان را به هم ميسايند.»
استرس، خواب آشفته، دندانِ افتاده يا گاز گرفتنِ غيرطبيعي ميتواند باعث فکدرد، سردرد و ساييده شدنِ دندانها شود. دندانپزشک ممکن است يک محافظ دندان به شما بدهد و به شما توصيه کند عوامل برهمزننده خواب مانند سيگار، الکل و کافئين را ترک کنيد.
آروغ زدن
آروغ زدن به علت بلعيدن هواي زيادي رخ ميدهد. وقتي هوايي که گيرافتاده از مري يا لوله غذا آزاد ميشود، باعث ميشود صداي آروغ ايجاد شود. سوهاضمه يا برگشت اسيد معده – وقتي که اسيد به سمت گلو حرکت ميکند - ميتواند باعث آروغ زدن شود. پروفسور ريس ميگويد: «افراد ممکن است براي کم کردن احساس سوزش ناشي از برگشت اسيد، هوا بلعيده باشند.»
خروج باد معده
نفخ شکم وقتي رخ ميدهد که بدن از گازهايي که در طول فرايند هضم رخ داده خلاص ميشود. پروفسور ريس ميگويد: «گازها زماني ايجاد ميشود که باکتري در معده تخمير ميشود.» يک فرد به طور معمول ۵ تا ۱۵ بار باد معده را در روز خالي ميکند. اين اتفاق معمولاً بيضرر است، اما اگر به همراه خروج باد معده، درد شکمي، آروغ، اسهال يا يبوست نيز وجود دارد بايد با پزشک مشورت کنيد. اين علائم ممکن است ناشي از سندروم روده تحريکپذير، تورم روده يا آلرژي غذايي باشد.
گرفتگي نفس
اگر با انسداد تنفس يا خروپف ناگهاي از خواب ميپريد ممکن است دچار وقفه تنفسي يا آپنهخواب باشيد. وقفه تنفسي وقتي رخ ميدهد که مجاري تنفسي در اثر ريزش ماهيچههاي اطراف لوله هوا باريک ميشود و در تنفس اختلال ايجاد ميکند.
دکتر مايکل اوکو، مشاور گوش و حلق و بيني از بيمارستان يونايتد لينکلنشاير، ميگويد: «بدن يک پاسخ فوري ميدهد که علت صداي وقفه تنفسي هم همين است.»