۱۰ ترفند کتابخوانی و مطالعه بیشتر برای افرادی که پرمشغله‌اند

يک پزشک/ در سال‌هاي اخير، هر روز بر تعداد افرادي که عاشق خواندن، مطالعه و کتاب هستند ولي حتي يک دقيقه وقت خالي ندارند؛ افزوده مي‌شود. کتاب‌هاي بيشتري روي زمين مي‌افتد و به جاي آن گوشي‌هاي موبايل، تبلت‌ها، لپ‌تاب‌ها، هدفون‌ها و گجت‌هاي ديگر برداشته مي‌شود. آن اشتياق و شور براي خواندن هست؛ چندين کتاب در کتابخانه دايما چشمک مي‌زنند و دلمان تنگ شده براي يک ساعتي لم دادن و غرق شدن در يک رمان خوب يا کتابي علمي درباره فضا و آينده بشر اما هيچ‌وقت به اين ساعت خوش نمي‌رسيم. حتي گاهي برايش برنامه‌ريزي هم مي‌کنيم و با خودمان قرار مي‌گذاريم که اين آخر هفته بايد خواندن کتاب را دوباره شروع کنم؛ پنج‌شنبه شب برنامه‌هايم را خلوت‌تر مي‌کنم تا ساعتي مطالعه کنم ولي باز پنج‌شنبه شب فرا مي‌رسد و بعد دانلود يک فيلم، خبر مهمي در شبکه‌هاي اجتماعي، کار غيرمنتظره‌اي يا اصلا نداشتن حس و حال گرفتن کتاب کاغذي در دست و شروع داستاني تازه، مانع مي‌شود. من خودم جزو افرادي بودم که در گذشته (۴ الي ۵ سال پيش) ماهي خواندن چند کتاب را تمام مي‌کردم و هميشه تشنه خريد کتاب‌هاي جديد بودم ولي به تدريج تبديل به فردي شدم که شايد چند ماهي يک کتاب مي‌خوانم. دلايل زيادي براي آن سراغ دارم. فرهنگ وب‌گردي و اينستاگرام‌گردي و زودخواني و کوتاه‌خواني، کار بيشتر براي درآمد بيشتر و در نتيجه خستگي بيشتر در آخر شب، دوندگي بيشتر براي امورات زندگي و عدم آمادگي و رهايي ذهن براي شروع مطالعه يک کتاب و … شايد شما هم دلايل ديگري براي کم‌کتاب‌خواني داشته باشيد و کم و بيش مانند من شده‌ايد. مطالعه نکردن يک عادت بد بزرگ است و بيشتر از آن‌چه که تصور مي‌کنيم؛ برايمان ضرر دارد و ازش ضربه مي‌خوريم. وقتي چيزي نمي‌خواني انگار چيزي نمي‌داني و در نفهمي و ندانستن به سر مي‌بري. به همين خاطر تصميم گرفتم هر طور شده دوباره موتور کتاب‌خوانيم را روشن کنم. ترفندهاي زير حاصل همين تلاش‌ها براي مطالعه و کتاب‌خواني بيشتر با وجود مشغله کاري ۲۴ ساعته و نداشتن حتي يک دقيقه وقت آزاد کاري يا ذهني است: ۱- خريد کتاب‌هاي کوچک جيبي اگر با ديدن ضخامت کتاب‌ها از خواندن‌شان پيشمان مي‌شويد و پيش خودتان مي‌گوييد کي من برسم اين کتاب ۵۰۰ صفحه‌اي را بخوانم؛ سعي کنيد نسخه جيبي و کوچک آن را تهيه کنيد. يا اصلا سراغ کتاب‌هايي برويد که کوتاه و کوچک هستند و زود تمام مي‌شوند. خوش‌بختانه، بسياري از ناشران در سال‌هاي اخير سعي کردند نسخه‌هاي جيبي کتاب‌هاي معروف و پرفروش را هم عرضه کنند. کتاب جيبي راحت‌تر حمل مي‌شود؛ مي‌توانيد هميشه در کوله و کيف بگذاريد و در اولين فرصت چند صفحه بخوانيد؛ از نظر ذهني اميد به خواندن آن بيشتر است و زودتر به سرانجام مي‌رسد. من با همين ترفند و البته نکته‌اي که در ترفند بعدي مي‌گويم؛ کتاب قطور و طولاني «کليدر» محمود دولت‌آبادي را در کمتر از يک ماه خواندم؛ به‌طوري که خودم هم باورم نمي‌شد! ۲- هميشه کتاب همراه خودتان داشته باشيد مي‌دانستم اصلا وقت خالي پيدا نخواهم کرد ولي هميشه يک کتاب همراه خودم داشتم. در کيف محل کار، در نوبت دندان‌پزشکي، در هنگام شرکت در جشن تولد خواهرزاده‌ام، در يک قرار دوستانه، حتي در نشست خبري‌ها و همايش‌ها. بعد با تعجب ديدم که هر وقت کتاب همراهم است؛ اتفاقا وقت خالي پيدا مي‌شود که به جاي ور رفتن با گوشي موبايل؛ چند صفحه‌اي مطالعه کنم. شما هم امتحان کنيد تا متوجه شويد همراه داشتن کتاب در هر موقعيتي چقدر به مطالعه بيشتر مي‌انجامد. هيچ عيبي ندارد که هر کجا که هستيد؛ در هر وضعيتي که هستيد يک کتاب به دست گرفته و شروع به خواندنش کنيد. ۳- هميشه کتاب را جلوي چشم قرار دهيد براي ايجاد انگيزش و محرک ذهني، هر روز کتابي که در حال مطالعه‌اش هستم را روي ميزکار، اوپن خانه، ميز عسلي وسط اتاق نشيمن و کنار تخت‌خواب مي‌گذاشتم تا ناخودآگاه در تمام روز چشمم به آن افتاده و براي خواندنش حريص باشم. گاهي اوقات وقت خواندش را ندارم ولي برمي‌دارم و برگ مي‌زنم و جلد و پشت جلدش را نگاه مي‌کنم ولي در نهايت خواندنش را شروع مي‌کنم. ۴- فقط يک صفحه بخوانيد در مقطعي با خودم قول و قرار گذاشتم هر شب پيش از خواب فقط يک صفحه کتاب بخوانم. آن‌قدر دير به رخت‌خواب مي‌رفتم که اگر مي‌خواستم نيم ساعت هم مطالعه کنم؛ قطعا يک ساعت ديرتر از خواب بيدار مي‌شدم. پس وعده کردم فقط يک صفحه بخوانم تا امشب مطالعه‌ام را کرده باشم. اما کم‌کم خواندن يک صفحه به چند صفحه و بعد چند ده صفحه کشيد و شد يک عادت که اگر نيم ساعت مطالعه نکنم؛ اصلا نمي‌توانستم بخوابم. جالب اينکه صبح زود هم سر ساعت هميشگي از خواب بيدار شدم. خواندن يک صفحه کتاب در روز ترفندي براي عادت کردن به مطالعه است. کتاب‌ها خودشان شما را به سوي خود کشانده و همراه مي‌کنند. ۵- محيط و وضعيت مناسب کتاب‌خوابي بسازيد کتاب خواندن، آداب و رسوم، الزامات و اقداماتي دارد. برخي افراد سراغ کتاب‌ها نمي‌روند چون شرايط و الزامات کتاب‌خواني را ندارند. مثلا، همسرشان به نور چراغ حساسيت دارد در نتيجه نمي‌توانند شب پيش از خواب مطالعه کنند يا حتما بايد همراه کتاب موسيقي گوش کنند که براي ديگران آزاردهنده است يا چاي و قهوه بنوشند. سعي کنيد براي هريک از اين موانع و محدوديت‌ها يک راه چاره پيدا کنيد. از هدفون و ايرفون براي شنيدن موسيقي بدون آزار ديگران استفاده کنيد. چراغ‌خواب‌هاي کوچک يک نفره کنار دست‌تان بگذاريد و دم‌نوش‌هايي که سريع آماده مي‌شوند در خانه داشته باشيد. ۶- هميشه چند کتاب نخوانده داشته باشيد مواظب باشيد مخزن کتاب‌هاي جديد و نخوانده شما خالي نشود. بي‌شک، يک عامل بزرگ و محرک در کتاب‌خواني، صف کتاب‌هاي نخوانده است که دايما آدم را صدا مي‌زنند. هرچه کتاب‌هايي که خريده‌ايد اما نخوانده‌ايد معروف‌تر باشند؛ زودتر سد عدم مطالعه شما شکسته شده و تهييج مي‌شويد خواندن آن‌ها را تمام کنيد. ۷- هر هفته کتاب‌فروشي برويد يکي از لذت‌بخش‌ترين کارهاي دنيا براي من، پرسه زدن در کتاب‌فروشي‌ها است. ديدن کتاب‌هاي جديد، چنان شوقي در درونم ايجاد مي‌کند و چنان انگيزه‌اي براي خواندن پيدا مي‌کنم که همه موانع از سر راه برداشته مي‌شوند. هر هفته بايد اين اشتياق را تجديد کنيد تا براي يک هفته به اندازه کافي انگيزه داشته باشيد. حضور در کتاب‌فروشي‌ها هرچند به خريد کتاب منجر نشود ولي مي‌فهميد چه ناشراني، چه نويسندگاني، چه کتاب‌هايي و چه اتفاقاتي در حوزه کتاب افتاده است و به‌روز مي‌مانيد. ۷- کتاب‌هاي الکترونيکي را فراموش نکنيد من که به شخصه جانم در مي‌رود تا يک کتاب الکترونيکي روي موبايلم بخوانم ولي باز هم تا به امروز موفق شدم ده‌ها کتاب صوتي يا اي بوک بخوانم. بايد روي گوشي موبايل يا تبلت خود هميشه چند کتاب مورد علاقه را داشته باشيد. کافي است در فرودگاه باشيد و پرواز شما ۳ ساعت تاخير داشته باشد تا در کمال ناباوري ببينيد يک کتاب کامل مطالعه کرديد. ۸- براي علاقه خودتان بخوانيد نه ديگران اشتباه مي‌کنيد فقط دنبال خواندن کتاب‌هاي پيشنهادي ديگران برويد. بايد سبک مورد علاقه خودتان را پيدا کرده و در آن سبک کتاب‌هاي جديد را يافته و مطالعه کنيد. اين‌طوري، کتاب خواندن براي شما يک تجربه، سرگرمي و لذت مي‌شود نه يک کار اجباري! شايد به معروف‌ترين رمان‌هاي جهان اصلا علاقه‌اي نداشته باشيد؛ پس نبايد سراغ خواندن «برادران کارامازوف»، «جنگ و صلح» و «صد سال تنهايي» برويد؛ برعکس به خواندن کتاب‌هاي تاريخي يا علمي تخيلي علاقه داشته باشيد. شايد دوست داريد درباره زمان، آينده و آخرالزمان بيشتر بدانيد. برخي افراد فقط مي‌توانند داستان کوتاه بخوانند و برخي ديگر از داستان کوتاه متنفراند. برخي افراد فقط عاشقانه مي‌خوانند و برخي ديگر عاشقانه خواندن را وقت تلف کردن مي‌دانند. افراد زيادي را مي‌شناسم که تجربه خوبي از کتاب خريدن و خواندن ندارند؛ چون نمي‌دانند چه دوست دارند بخوانند! ۹- به کتاب‌خوان‌ها متصل باشيد اگر خيلي علاقه‌مند دنبال کردن اخبار کتاب‌ها و ناشران هستيد؛ بايد عضو گروه‌ها، کانال‌ها، صفحات و پايگاه‌هاي وب کتاب‌خوان‌ها و ناشران شويد. در اين صورت، خودبه‌خود کتاب‌هاي جديد و خواندني سراغ شما مي‌آيند و مي‌دانيد اين هفته بايد چه کتابي بخريد و شروع به خواندنش کنيد. کانال‌هايي هست که گزيده‌هايي از کتاب‌ها را براي شما ارسال مي‌کنند يا کتاب‌هاي روز را با تخفيف ويژه مي‌فروشند؛ ده‌ها اپليکيشن هست که مشغول معرفي کتاب هستند و سرويس‌هايي که کمک مي‌کنند هميشه کتاب‌خوان باقي بمانيد. ۱۰- ساعت کتاب‌خواني وضع کنيد چند سال پيش، براي حضور در نمايشگاهي در اصفهان ميهمان دوستي بودم. اواسط شب، وقتي که من داشتم کاتالوگ‌هاي نمايشگاه را زير و رو مي‌کردم؛ ناگهان ديدم همسر دوستم و دخترش کتاب‌هايي با خودشان به سالن آورده و شروع به خواندن کردند. دوستم به شوخي گفت: «به ساعت خوردن کتاب رسيديم.» آن‌قدر روي اين عادت و فرهنگ تمرين و اصرار کرده بودند که برايشان ملکه شده بود. سر ساعت مشخصي از شب بايد سراغ کتاب‌ها مي‌رفتند. چه تصوير زيبا و رشک‌برانگيزي بود. تمام اعضاي خانواده با هم شروع به کتاب‌خواني کنند درست مانند دور يک سفره نشستن و غذا خوردن يا فيلم تماشا کردن و … بايد خودمان را در موقعيت کتاب‌خواني قرار دهيم و کاري کنيم که برايمان لذت‌بخش شود. برخي دوست دارند صبح زود چند صفحه کتاب بخوانند و برخي پس از ۹ ساعت کار سخت روزانه! خيلي دوست داريم شما هم تجربيات و ترفندهاي کتاب‌خواني خودتان در اين روزگار پر مشغله برايمان تعريف کنيد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد