پرونده جهانی‌شدن کاروانسراهای همدان روی میز یونسکو

مهرماه سال ۱۴۰۰ بود که ارزیاب یونسکو به دنبال تدوین پرونده زنجیره‌ای ثبت جهانی کاروانسراهای ایران و به منظور بررسی ویژگی‌های کالبدی و مستندات پرونده کاروانسراهای «‌فرسفج» تویسرکان و «تاج‌آباد» بهار از این بناهای تاریخی بازدید کرد.

همان زمان، محمدحسن طالبیان که همراه ارزیاب به همدان سفر کرده بود در جمع خبرنگاران گفت: حُسن کاروانسراها در این است که نبوغ معماران ایرانی در خلق نقشه‌ها را به نمایش می‌گذارند و ریشه‌اش از چاپارخانه‌های دوره هخامنشی است که در دوره‌های بعد تکامل پیدا می‌کند؛ بنابراین الگوی اولیه محسوب می‌شود.

مشاور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی یادآور شد: عنوان پرونده کاروانسراهای ایرانی است و انواع و اقسام جنبه‌های هر ۵۶ کاروانسرا و دوره‌های تاریخی آنها را معرفی می‌کند؛ بنابراین سیر تحول و تکامل دوره‌های تاریخی را نشان می‌دهند و سپس طرح‌ها و نقشه‌های کاروانسراها را به نمایش می‌گذارند.

مسئول ثبت میراث جهانی ایران در یونسکو با اشاره به اینکه پرونده ثبت زنجیره‌ای کاروانسراهای ایرانی نخستین پرونده مجموعه کاروانسرایی است که برای جهانی شدن آماده شده و ۵۶ کاروانسرا در آن قرار دارد، افزود: تمام کاروانسراها مورد بازدید ارزیابان یونسکو قرار گرفته و تلاش می‌کنیم همه کاروانسراها با هم ثبت شوند.

کاروانسراهای ایرانی در مسیر ثبت جهانی

حال پس از گذشت دو سال پرونده کاروانسراهای ایرانی قرار است در چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که از ۱۹ شهریور (۱۰ سپتامبر) در ریاض پایتخت عربستان سعودی کار خود را آغاز کرده و تا سوم مهر (۲۵ سپتامبر) ادامه دارد، برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو مورد بررسی قرار گیرد.

در این راستا، اتابک صفری‌تورج، معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان یادآور شد: پرونده کاروانسراهای تاج‌آباد و شاه‌عباسی فرسفج به همراه ۵۴ کاروانسرای دیگر ایران به صورت مجموعه کاروانسراهای ایران در سال ۱۴۰۰ تهیه و به منظور ثبت در فهرست آثار جهانی به سازمان جهانی یونسکو ارسال شد و مورد بررسی ارزیاب یونسکو نیز قرار گرفت.

معاون میراث‌فرهنگی استان همدان اضافه کرد: پرونده این کاروانسراها در نشست شهریورماه سال جاری در ریاض عربستان مورد بررسی نهایی قرار می‌گیرد و امیدواریم تصویب شود. وی بیان کرد: در صورت ثبت این دو کاروانسرا در فهرست آثار جهانی، استان همدان دارای دو اثر تاریخی جهانی به عنوان اولین آثار جهانی خواهد شد و این اقدام مورد توجه بیشتر جامعه جهانی و موجب رونق گردشگری در استان خواهد شد.

صفری‌تورج افزود: حُسن پرونده‌های ثبت جهانی مجموعه‌ای مانند باغ‌ها، کاروانسراها، قنات‌ها و… این است که با یک سهمیه تعداد زیادی از آثار تاریخی منحصربه فرد در فهرست آثار ثبت شده جهانی قرار می‌گیرند.

از کاروانسرای بهار در مسیر کربلا تا دستان پُر تویسرکان در ثبت جهانی

اسحاق ترکاشوند، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان تویسرکان نیز با اشاره به اینکه کاروانسرای فرسفج جزو ۹۹۹ کاروانسرایی است که به دستور شاه‌عباس‌صفوی ساخته شده است، گفت: پس از ثبت جهانی، این کاروانسرا به دنیا معرفی شده و سبب جذب گردشگر خواهد شد.

وی با بیان اینکه با ثبت دو کاروانسرای فرسفج و تاج‌آباد، اولین ثبت جهانی استان همدان نصیب تویسرکان و بهار می‌شود، افزود: کاروانسرای فرسفج در جاده زیارتی کربلا و همچنین در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته و موقعیت خوبی برای جذب گردشگر دارد.

---

بازار

---