بیش از ۷۵ درصد بازار سیگار در اختیار برندهای خارجی
ايسنا/ مديرعامل شرکت دخانيات ايران با اشاره به اينکه بر اساس قانون تجارت خارجي، شرکتهاي خارجي حداکثر ميتوانند ۳۵ درصد سهم بازار را داشته باشد، اظهار کرد: اين در حالي است که در حال حاضر بر اساس آمار مرکز برنامهريزي و نظارت بر دخانيات، فقط دو شرکت اصلي خارجي توليد سيگار در کشور ۶۵ تا ۷۰ درصد بازار مصرف را در اختيار دارند.
سياوش افضلي با بيان اينکه تحقيق و تفحص از صنعت دخانيات حق نمايندگان است و درست است که استفاده شود، تصريح کرد: نکتهاي که در اين ميان پنهان مانده اين است در طرح تحقيق و تفحص فقط شرکت دخانيات مورد توجه قرار گرفته نه کل صنعت. اين در حالي است که از سال ۱۳۹۱ پس از اجراي خصوصيسازي و انتزاع وظايف حاکميتي و واگذاري آن به وزارت صنعت، شرکت دخانيات بخش کوچکي از صنعت دخانيات ايران است، بهطوريکه از گردش مالي ۴۰ هزار ميليارد توماني صنعت دخانيات تنها ۱۰۰۰ ميليارد تومان، يعني کمتر از ۱۰ درصد از آن مربوط به شرکت دخانيات است.
وي با بيان اينکه لازم است مسئله سهم پايين شرکت دخانيات ايران از بازار هم مورد تحقيق و تفحص قرار گيرد، گفت: در حال حاضر وضعيت توليد و سهم از بازار شرکت دخانيات ايران نسبت به دهه ۸۰ خوب نيست که بايد دليل آن مشخص شود. اين در حالي است که قدمت صنعت دخانيات به نزديک ۱۰۰ سال ميرسد، گستردگي زيادي در سطح کشور دارد و معناي واقعي زنجيره صنعت از جمله کشاورزي، عملآوري و توليد خرمن تا توليد سيگار و فروش در اين شرکت ايجاد شده است. همچنين بايد وضعيت دقيق ۳۹ هزار ميليارد تومان گردش مالي، يعني بيش از ۹۰ درصد از گردش مالي صنعت در شرکتهاي چندمليتي مشخص شود.
مديرعامل شرکت دخانيات ايران با اشاره به صدور مجوزهايي در حوزه صنعت دخانيات از سال ۱۳۹۱ و رفع انحصار از اين صنعت، تصريح کرد: حال حاضر ۷۰ تا ۸۰ درصد بازار سيگار در اختيار برندهاي خارجي و نهايتاً ۱۴ درصد از بازار دخانيات در اختيار شرکت دخانيات ايران است که البته اين رقم در سال گذشته هفت درصد بوده است. البته با توجه به اينکه محصولات شرکت دخانيات ايران در کلاس C و D و در نتيجه ارزان است به لحاظ ريالي سهمي کمتر از ۱۰ درصد بازار دخانيات را به خود اختصاص داده است.
چگونه شرکتهاي چندمليتي، گوي رقابت را از دست توليدکنندگان سيگار ربودند؟
افضلي همچنين با بيان اينکه وضعيت امروز شرکت دخانيات ايران نتيجه سياستگذاريهاي يک دهه اخير است که نياز به تحقيق و تفحص دارد، گفت: در دهه ۸۰ عمده محصولات خارجي از طريق قاچاق وارد کشور ميشد، بنابراين در سطح کلان طرحي تحت عنوان مبارزه اقتصادي با قاچاق آغاز شد که بر اساس آن در يک بازه زماني سهساله حدود ۸۵ درصد بازار دخانيات به مديريت دولت درآمد و همزمان از برندهاي داخلي حمايت شد، بهطوريکه قرار بود شرکتهاي خارجي براي بخشي از بازار سيگار توليد کند که امکان توليد آن در داخل وجود نداشت.
همچنين شرکتهاي خارجي حق نداشتند بهطور مستقيم در ايران کارخانه تأسيس کنند و يا کارخانههاي شرکتهاي ايراني را خريداري نمايند، بلکه قرار بود ذيل شرکت دخانيات بهعنوان شرکت ملي با استفاده از نيروي انساني و انتقال تکنولوژي فعاليت کنند و همچنين بابت توليد هر پاکت سيگار در ايران به شرکت دخانيات ايران که بهعنوان يک شرکت زيرمجموعه وزارت صنايع که نماينده دولت بود حق توليد پرداخت کنند.
اين در حالي است که به گفته اين مقام مسئول از سال ۱۳۹۱ به بعد شرکتهاي چندمليتي توانستند بهطور مستقل در کشور فعاليت توليدي داشته باشند، هر محصولي که ميخواهند در کشور توليد کنند و مانند گذشته هم به دولت پرداخت نداشتند. همچنين در حال حاضر عمده محصولات شرکتهاي خارجي، همرده محصولات داخلي است.
بهعبارتديگر شرکتهاي خارجي، حلقه سودده زنجيره صنعت دخانيات را در دست گرفتند، درحاليکه هيچگونه مسئوليتي در زمينه بخش کشاورزي و اشتغال نميپذيرند و حتي خرمن آماده را به صورت ۱۰۰ درصد به کشور وارد ميکنند و در سيگار پر ميکند که مشابه واردات قطعات منفصله براي توليد خودرو است. بهعبارتديگر در حال حاضر تمام هزينه صنعت دخانيات براي شرکت دخانيات و حلقههاي سودده آن براي شرکتهاي خارجي است که لازم است اين موضوع هم در طرح تحقيق و تفحص مجلس بررسي شود.
وي همچنين با اشاره به لزوم واردات بخشي از خرمن براي توليد سيگار، اظهار کرد: هيچ کشوري خرمن کامل براي توليد سيگار را در اختيار ندارد، اما شرکتهاي خارجي بهطورکلي از توتونها و خرمنهاي داخلي استفاده نميکنند. همچنين در کشورهاي ديگر تعرفههايي براي واردات خرمن در نظر گرفته ميشود که عدم استفاده از خرمنهاي داخلي جبران شود، اما در ايران اين اتفاق نميافتد.
افضلي همچنين با اشاره به اينکه بر اساس قانون تجارت خارجي، شرکتهاي خارجي حداکثر ميتوانند ۳۵ درصد سهم بازار را داشته باشد، اظهار کرد: اين در حالي است که در حال حاضر بر اساس آمار مرکز برنامهريزي و نظارت بر دخانيات، فقط دو شرکت اصلي خارجي توليد سيگار در کشور ۶۵ تا ۷۰ درصد بازار را در اختيار دارند.
اين اظهارات در حالي مطرح ميشود که انجمن توليدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخاني اخيراً اعلام کرده بود در حال حاضر ۵۵ درصد بازار در اختيار برندهاي بينالمللي و ۴۵ درصد در اختيار توليدکنندگان داخلي است.
سهم ۲۰ درصدي قاچاق در بازار سيگار
مديرعامل شرکت دخانيات ايران با اشاره به سهم ۲۰ درصدي قاچاق سيگار از بازار مصرف داخلي کشور، اظهار کرد: ورود نهادهاي نظارتي، قضايي و رسانه ملي به موضوع قاچاق سيگار و توجه ويژه به اين آفت اقتصادي در کشور فرصت خوبي است، اما مبارزه با قاچاق صرفاً با سياستگذاري حلوفصل نميشود و بايد ابزارهاي لازم براي مبارزه با قاچاق سيگار اعم از لجستيک، نيروي انساني و دانش لازم نيز وجود داشته باشد که شرکت دخانيات با تجربه دهه هشتاد خود ميتواند در اين مقوله به حاکميت کمک کند.
افضلي در پايان درباره شرايط کنوني شرکت دخانيات گفت: توليد شرکت دخانيات ايران در ۹ ماهه ابتدايي سال جاري ۳۰ درصد بيشتر از کل توليد سال ۱۳۹۸ بوده و پيش بيني ميشود تا پايان سال نيز بيش از ۶۰ درصد افزايش توليد نسبت به سال گذشته داشته باشد. فروش محصولات شرکت دخانيات نيز در ۹ ماهه سال جاري بيش از ۲۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزايش داشته است.