سفر نخستوزیر کرهجنوبی پس از ۴۴ سال به ایران
دنياي اقتصاد/چونگ سي کيون، نخستوزير کره جنوبي در سفر سهروزه خود به ايران که اولين سفر يک نخستوزير کره جنوبي در ۴۴ سال گذشته است با برخي از مقامات کشورمان ديدار و رايزني خواهد کرد. براساس آنچه اعلام شده است، چونگ سي کيون، نخستوزير کره جنوبي پيش از اين نيز در قامت رئيس پارلمان اين کشور و بهمنظور شرکت در مراسم تحليف حسن روحاني به تهران سفر کرده بود. وي در سفر جاري که براي نخستين بار بهعنوان نخستوزير صورت گرفته است، با اسحاق جهانگيري معاون اول رئيس جمهور، محمدباقر قاليباف رئيس مجلس شوراي اسلامي و همچنين علي لاريجاني مشاور مقام معظم رهبري ديدار و رايزني خواهد داشت.
سفر سهروزه نخستوزير کره جنوبي به ايران دو روز پس از آزادي کشتي توقيفشده اين کشور انجام ميگيرد. دو روز پيش وزارت خارجه کره جنوبي با صدور بيانيهاي اعلام کرد ايران نفتکش توقيفشده «هانکون چيم» و ناخداي اين کشتي به همراه ۱۲خدمه آن را آزاد کرده است. نفتکش هانکون چيم ۱۵ ديماه از سوي سپاه پاسداران، بهدليل «نقض پروتکلهاي زيستبومي خليج فارس» در نزديکي تنگه هرمز توقيف شده بود. همچنين در اين سفر که با پيشنهاد دولت کره جنوبي انجام ميگيرد، مقامات دو کشور در ارتباط با روابط دوجانبه و بينالمللي رايزني خواهند کرد و همانطور که پيشبيني ميشود، يکي از اصليترين موضوعات رايزني بين مقامات ايران و کره بحث «آزاد شدن پولهاي بلوکه شده» ايران در کره جنوبي است. تاکنون مقامات کره جنوبي در ارتباط با آزادشدن اين پولها اظهارات و وعدههاي مختلفي را مطرح کردهاند؛ ولي در عرصه عمل شاهد اتفاق چنداني نبودهايم و اکنون اين موضوع (پولهاي بلوکهشده ايران از سوي کره) و عدم انجام اقدامات عملي از سوي دولت کره براي آزادسازي آن، روابط دوجانبه را تحت تاثير خود قرار داده است. چنانکه به نوعي ميتوان گفت در حال حاضر روابط دو کشور، در گروگان بيعملي کره جنوبي در اين زمينه قرار گرفته است و اين انتظار وجود دارد که چونگ سي کيون در اين سفر با راهکاري عملي که مورد قبول دوطرف باشد، براي آزادسازي پولهاي بلوکهشده کشورمان به تهران آمده باشد.مقامات کرهاي در طول سالهاي اخير، به بهانه تحريمهاي آمريکا و نوع رابطهاي که اين دو کشور با يکديگر دارند، از آزادسازي پولهاي بلوکهشده ايران خودداري کرده و تحقق اين امر را منوط به چراغ سبز آمريکا کردهاند؛ درحاليکه به نظر ميرسد کرهايها بايد به اين نتيجه برسند که راهکار براي حل اين موضوع راهکار آمريکايي نيست و دو کشور بايد براساس ابتکارات به راهي براي حل اين موضوع دست يابند؛ چنانکه ايران نيز پيشنهادهاي مشخصي را در اين ارتباط به طرفهاي کرهاي ارائه کرده است.ايران و کره جنوبي حدود ۶۰ سال روابط دوستانهاي را تجربه کردهاند که در چند سال اخير بهخصوص بعد از خروج آمريکا از برجام با پيروي شرکتها و بانکهاي کرهاي از تحريمهاي آمريکا، اين روابط دچار چالش جدي شده است. همانطور که اشاره شد، يکي از چالشهاي عمده «پولهاي بلوکهشده» مردم ايران در کره جنوبي است؛ پولي که گفته ميشود بالغ بر ۷ميليارد دلار است و قطعا آزادسازي آن ميتواند تاثير نسبتا عمدهاي در وضعيت اقتصادي ايران داشته باشد.سعيد خطيبزاده، سخنگوي وزارت خارجه ايران نيز قبلا گفته بود چونگ سي کيون در ديدار خود از ايران درباره موضوع «محدوديتهاي غيرقانوني ايجادشده براي دسترسي به منابع بانک مرکزي در اين کشور» صحبت خواهد کرد.کره جنوبي بارها اعلام کرده بود که براي پرداخت بدهي خود به ايران آماده است، اما به خاطر تحريمهاي ايالات متحده عليه فعاليتهاي مالي و بانکي ايران، قادر به اين کار نيست.
ماجراي منابع بلوکه شده
يکي از موضوعات مهمي که در يک سال اخير ميان کرهجنوبي و ايران وجود داشته، امکان استفاده از دلارهاي مسدودي بوده است. در سه سال گذشته همواره تلاشهاي مقامات ايراني براي آزادسازي منابع بلوکه شده با شکست روبهرو شد، اما در ماههاي اخير صحبتهايي مبني بر آزادسازي منابع کره اي ارائه شده بود. اولين سيگنال پس از ديدار همتي با سفير کرهجنوبي ارائه شد. همتي در آن زمان نبود اراده در مسوولان کرهاي را مشکل مذاکرات درباره اين منابع معرفي کرده و گفت: «اراده سياسي در مسوولان کشور کرهجنوبي براي حل اين موضوع نيست، اما اين بار قول دادهاند تا با دست پر برگردند و اين قولي است که قائممقام وزارت امور خارجه اين کشور داده است» در پي اين رايزنيها مقامات کرهاي اعلام کردند که آمريکا موافقت خود را با آزادسازي داراييهاي ايران در کره و انتقال آن از طريق کانالي مالي در سوئيس اعلام کرده است؛ کرهايها در ادامه اعلام کردند که جزئيات چگونگي انتقال بايد به بحث گذاشته شود. با توجه به اينکه بهرغم اين اخبار مثبت، خبري از آزاد سازي اين منابع منتشر نشد، سوالات متعددي ميان فعالان و تحليلگران اقتصادي به وجود آمده بود.
تکذيب همتي
در آخرين اظهارنظر، رئيسکل بانک مرکزي، آزادسازي منابع کرهجنوبي را رد کرد. هفته گذشته عبدالناصر همتي، رئيسکل بانک مرکزي، درباره سرنوشت منابع بلوکه شده ايران در کرهجنوبي در کلابهاوس گفت: در اين زمينه هنوز اتفاقي نيفتاده است. اين منابع که به گفته همتي 7 ميليارد دلار است، مدتها است که در دستور مذاکره با مقامات کرهجنوبي است. رئيسکل بانک مرکزي درباره منابع بلوکه شده ايران در کرهجنوبي گفت: «درخصوص کرهجنوبي صحبتهاي بسياري ميشود که اين موارد را تکذيب ميکنم. مسوول آن پولها بانک مرکزي است و در اين زمينه هنوز اتفاقي نيفتاده است» وي در ادامه استفاده از اين منابع را حق کشور دانست و با اشاره به ميزان اين منابع افزود: «۷ ميليارد دلار منابع بلوکه شده در کرهجنوبي بايد هر چه زودتر آزاد شود و قطعا پيگير دريافت جريمه آن هم خواهيم بود.» اين در حالي است که همتي دربهمن ماه 99 اعلام کرده بود «عمليات آزادسازي منابع مسدودي آغاز شده است و در حال حاضر بخشي از اين منابع آزاد شده است و در حال استفاده از آن هستيم و بخش ديگر نيز بهتدريج و با تحولات آتي آزاد خواهد شد»
مهمترين موضوع سفر
اگرچه بهصورت رسمي اعلام نشده است، اما به نظر ميرسد که مهمترين موضوع سفر نخست وزير کرهجنوبي به ايران، بحث درخصوص آزادسازي منابع ارزي در اين کشور است. با توجه به همکاريهاي اخير بين ايران و کرهجنوبي و مذاکرات به وقوع پيوسته بين مسوولان ايراني و کرهاي انتظار ميرود اين منابع در آيندهاي نزديک وارد کشور شوند. اين موضوع زماني تقويت ميشود که گفتوگوهاي برجامي از سر گرفته شده و با توجه به حساسيت موضوع، اولين اقدام از طرف مقابل به منظور اعتمادسازي و نشان دادن حسن نيت ميتواند در گام اول آزاد سازي منابع بلوکه شده ايران در کرهجنوبي باشد. اگر ايران بتواند به منابع ارزي خود در خارج از کشور دسترسي داشته باشد ميتواند ابتکار عمل را در بازار ارز در دست گرفته و جلوي نوسانهاي کوتاهمدت در اين بازار را بگيرد. در اين بين با آزادسازي منابع ايران در کره ميتوان نتيجه گرفت که ايران بتواند بازار ارز را مديريت کند. حال بايد ديد که آزاد سازي يک ميليارد دلار منابع ايراني در کرهجنوبي به کجا ميرسد تا بتوان به تصوير مشخصتري از تاثير منابع آزاد شده بر اقتصاد ايران پيدا کرد. البته رئيسکل بانک مرکزي بارها تاييد کرده که اين منابع متعلق به بانک مرکزي بوده و دولت معادل ريالي اين منابع را پيش تر دريافت کرده است.