برگزیده

جوابیه وزارت صمت به گزارش «سرگیجه خودرویی» و پاسخ خراسان

خراسان

بروزرسانی 1402/08/06 - 8:36

خراسان/در پی گزارش منتشر شده در روزنامه خراسان به تاریخ 8 مهر 1402 با عنوان «سرگیجه خودرویی در تعطیلات»، دفتر رسانه وزارت صمت جوابیه ای منتشر کرد.

در خور ذکر است در آن گزارش به خبرهایی به نقل از معاون وزیر صمت مبنی بر حذف سامانه یکپارچه و سپس اظهارات تفصیلی وی مبنی بر تکذیب این موضوع و تشریح جزئیات جدید عرضه خودرو توسط این سامانه اشاره شده بود. همچنین نظر شورای رقابت درباره تکذیب حذف این سامانه بیان و در خاتمه به این موضوع اشاره شده بود که در شرایط کنونی، حذف سامانه یکپارچه با فرض صحت، کمکی به فرایند عرضه خودرو نخواهد کرد.
با این اوصاف در جوابیه وزارت صمت به گزارش خراسان آمده است:
«ایجاد شفافیت، تخصیص عادلانه و ارتقای رضایت مصرف‌کننده، نظارت بر عرضه و تقاضا و همچنین تنظیم بازار از جمله دستاوردها و کارکردهای سامانه یکپارچه تخصیص خودرو است که با همکاری شورای رقابت، سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، معاونت صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت و شرکت‌های صنایع خودروسازی حاصل شده است.
عرضه قطره چکانی خودرو، عدم ایجاد رویه واحد برای خودروسازان و تخصیص خودرو به‌صورت گزینشی برای گروه خاصی از مشتریان در بخش خصوصی، عدم امکان نظارت بر فرایند فروش خودروسازان بر مبنای مجوزهای صادره، عدم اجرای دقیق موازین تعیین شده در کمیته خودرو برای واگذاری (نظیر کنترل اطلاعات هویتی) و به‌صورت کلی عدم اجرای شفاف فرایند تخصیص خودرو طی سال‌های گذشته که با فقدان ضمانت اجرایی لازم نیز همراه بوده است، فرایند نظارت وزارت صنعت، معدن و تجارت را با اختلال مواجه کرده بود.

در این بین، چند شرکت صنایع خودروسازی بخش خصوصی نیز محصولاتی را به فروش رسانده و در موعد مقرر به مشتریان تحویل نداده بودند که باعث نارضایتی گسترده خریداران و بعضاً تشکیل پرونده‌های قضایی برای آن شرکت‌ها شده بود. بر این اساس از اواخر سال ۱۴۰۰ بخشنامه هشت بندی رئیس جمهور با تأکید بر ضرورت ایجاد شفافیت، افزایش رضایت‌مندی مردم و بهبود وضعیت صنعت خودروسازی کشور ابلاغ شد؛ بنابراین در پی آن وزارت صمت ملزم به ایجاد سامانه‌ای برای نظارت بر عرضه و تقاضا به‌ نحوی شد که هر خودروساز متناسب با قطعات خریداری شده، فروش خود را انجام دهد.
از این‌رو مطابق دستور وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت به مدیرعامل وقت سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان مقرر شد تمهیدات لازم برای قرعه‌کشی متمرکز خودرو توسط آن سازمان فراهم و تمامی خودروسازان هرگونه عرضه خودرو را با هماهنگی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید کنندگان و صرفاً از طریق سامانه متمرکز قرعه کشی انجام دهند تا ضمن ایجاد شفافیت مورد نظر، امکان عرضه عادلانه‌تر برای همه خودروهای تولیدی فراهم شود.

مزایای عرضه از طریق سامانه یکپارچه
جوابیه وزارت صمت در ادامه کارکردهای مثبت سامانه یکپارچه در زمینه عرضه خودرو را به شرح زیر یادآور شده است:
۱- تخصیص عادلانه خودرو
۲- بالا رفتن امکان دسترسی مصرف‌کنندگان به گونه‌ای که در آخرین عرضه یکی از خودروسازان داخلی (پیش از عرضه در قالب سامانه یکپارچه) ١١/۵ میلیون نفر به ازای عرضه ۵۰ هزار خودرو ثبت‌نام کرده بودند؛ درحالی که با عرضه یکپارچه خودرو، میزان ثبت نام‌کنندگان محصولات آن خودروساز به 3 میلیون و ۶۰۰ هزار خودرو به ازای عرضه ١٠٠ هزار دستگاه کاهش یافت و به عبارت دیگر، احتمال دسترسی مصرف‌کنندگان به خودرو برای یک محصول پرطرفدار خودروساز داخلی، به میزان 8 برابر افزایش یافت.
۳- شفافیت و ایجاد رویه‌ای واحد در عرضه برای همه خودروسازان
۴- رفع شائبه مهندسی عرضه با عرضه قطره چکانی خودرو یا عرضه خودرو در بازارهای غیرشفاف توسط خودروسازان
۵- شفافیت در اعلام فهرست رزرو در سامانه به منظور اجتناب از سوء استفاده‌های احتمالی از این فهرست
۶- افزایش تنوع و حق انتخاب برای مصرف‌کنندگان در هر دوره عرضه
به دنبال ایجاد سامانه یکپارچه تخصیص خودرو، اجرای 3نوبت فرایند قرعه‌کشی در این بستر متمرکز و توازن عرضه و تقاضا در پایان سال ۱۴۰۱، با گذار از «قرعه‌کشی»، فرایند «نوبت‌دهی» که یکی از سازوکارهای تجربه شده جهانی در عرصه فروش خودرو است، از ابتدای سال ۱۴۰۲ با دو نوبت فراخوان شرکت‌های خودروسازی شکل گرفت.

در این دستورالعمل، تولیدکنندگان خودرو موظف‌اند در ابتدای هر سال برنامه تولید را به تفکیک ماه به شورای رقابت و وزارت صمت اعلام کنند؛ این وزارتخانه نیز میزان تحقق برنامه تولید را به‌صورت مستمر پایش کرده و در صورت عدم تحقق، راهکارهای پیشنهادی رفع مشکلات و چالش‌های مسیر تحقق برنامه تولید را به شورای رقابت اعلام می‌کند. همچنین سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نیز به طور مستمر وضعیت عرضه و تعهدات تولیدکنندگان خودرو را پایش و گزارش مذکور را به شورای رقابت ارائه می‌کند.
‌به منظور بهبود رقابت ‌پذیری و تنظیم عرضه خودرو، شورای رقابت با همکاری وزارت صمت، سالانه میزان و نوع واردات خودرو را تعیین می‌کند. همچنین هرگونه تغییر قیمت خودرو ناشی از نصب آپشن یا قطعات که اجباری (و بر اساس الزامات قانونی) نباشد، بایستی در اختیار سازمان حمایت قرار گرفته و اثر قیمتی آن برای تصویب و ابلاغ به شورای رقابت اعلام شود.
بر اساس این دستورالعمل، عرضه‌ کنندگان خودرو از طریق سامانه یکپارچه فروش خودرو نسبت به ثبت‌نام و فروش خودرو اقدام می‌کنند و عرضه‌کنندگان حق پیش ‌فروش خودروهایی که قیمت آن تعیین نشده را نخواهند داشت.
هم اکنون پس از ایجاد شفافیت، افزایش رضایت‌مندی مردم و آرامش در بازار خودروی کشور که با سپری شدن 3 نوبت فرایند
قرعه کشی و 2 نوبت فرایند نوبت دهی حاصل شد، سامانه یکپارچه تخصیص خودرو به اهداف اصلاحی خود دست یافته است و با افزایش تولید و عرضه خودرو توسط خودروسازان، اجرای قانون واردات خودروهای کارکرده و حذف سازوکار قیمت‌گذاری توسط شورای رقابت، این سامانه در آینده صرفاً برای نظارت بر انجام تعهدات خودروسازان به مشتریان فعالیت خواهد کرد و دیگر نقشی در جهت فروش یا نوبت دهی نخواهد داشت.
این سامانه همچنین به‌عنوان پلتفرم اصلی وزارت صنعت، معدن و تجارت، علاوه بر نظارت بر انجام تعهدات خودروسازان، نقش‌های دیگری همچون «نظارت بر سبد مصرف سوخت در شرکت‌های صنایع خودروسازی»، «تعیین بخش‌بندی بازار برای برنامه ریزی تولید و واردات» و ... را نیز ایفا خواهد کرد.
با توجه به افزایش تولید خودرو در 6 ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته و همچنین اجرای مرحله ‌2 تخصیص خودرو از محل ظرفیت‌های خالی و تکمیل نشدن ظرفیت‌های موجود برخی شرکت‌‌های صنایع خودروسازی، در راستای اجرای تصمیمات کارگروه خودروی شورای رقابت و با هدف تسهیل شرایط برای متقاضیانی که در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو ثبت نام کرده و دارای پروفایل کاربری هستند، در فواصل زمانی مختلف تا پایان سال، مجدد با شرایط جدید و از طریق سامانه، ظرفیت‌های خالی موجود خودروسازان عرضه می‌شود.
آن دسته از متقاضیانی که در دومین دوره سامانه یکپارچه تخصیص خودرو بر مبنای فرایند نوبت‌دهی، هیچ نوع خودرویی به آنان تخصیص نیافته و همچنین متقاضیان با موعد تحویل سال ۱۴۰۳ که تمایل به دریافت خودرو 3 ماه زودتر از فصل اعلامی، تا پایان سال ۱۴۰۲ را دارند، می‌توانند در فراخوان‌هایی که اعلام خواهد شد، با مراجعه به سامانه یکپارچه تخصیص خودرو از محصولات اعلامی خودروسازان در طرح‌های فروش عادی، حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و جایگزینی خودروی فرسوده محصولات مورد نظر خود را انتخاب کنند.»

توضیحاتی در خصوص جوابیه صمت
به گزارش خراسان در خور ذکر است آمارهای منتشر شده از تولید خودروسازان حاکی از این است که در 6 ماه نخست 1402، با اهداف تولید خودرو در سال جاری فاصله زیاد دارد. به گزارش فارس، در نیمه نخست امسال بیش از 545 هزار دستگاه خودرو سواری و حدود 643 هزار دستگاه انواع خودرو توسط خودروسازان تولید شده است. در حالی که گزارش دنیای اقتصاد در سوم مهرماه نشان می دهد که برای سال جاری تولید یک میلیون و 700 هزار دستگاه خودرو در کشور هدف‌گذاری و فروش در سامانه یکپارچه نیز با تکیه بر همین میزان تولید انجام شده بود. از سوی دیگر کماکان در بازار خودرو نیز قیمت ها فاصله نسبتاً زیاد با قیمت کارخانه را نشان می‌دهند. همچنین خبرهای اخیر هنوز حاکی از عدم رفع کامل شائبه عرضه قطره‌چکانی خودرو به بازار توسط خودروسازان است که آن را می توان در ماجرای خودروهای پارکینگی خودروسازان در هفته های گذشته مشاهده کرد. همچنین افزایش تنوع در عرضه محصولات در این سامانه به کمک محصولات جدید محقق نشده است. هرچند تاکنون از عنوان و برخی مشخصات این محصولات سخن گفته شده است. واردات خودروهای کارکرده و خودروهای نو نیز یا انجام نشده و یا مطابق آن چه انتظار می‌رفت، نبوده است.