موفق‌ترین آلبوم‌های مشترک موسیقی ایران

ايرنا/ آلبوم «افسانه چشم‌هايت» حاصل اولين همکاري مشترک همايون شجريان و عليرضا قرباني طي روزهاي گذشته منتشر شد. دو ستاره جوان موسيقي سنتي و تلفيقي ايران که بعد از مدت‌ها يک رسم قديمي را در موسيقي سنتي زنده کردند. در اين گزارش به بهانه آلبوم «افسانه چشم‌هايت» نمونه‌هاي موفق در حوزه آلبوم‌هاي مشترک، ميان خواننده‌هاي ايراني را مرور مي‌کنيم. تاريخ موسيقي سنتي ايران آنقدر غني است که مي‌توان سال‌ها با گوش جان شنيد و نيازي به سنتي‌کارهاي جديد موسيقي ايران نداشت. شاهکارهايي که با همکاري بزرگان موسيقي سرزميني ساخته شده که نام هر يک از آنها در تاريخ موسيقي وزنه سنگيني است و مي‌توان با قطعيت اين گزاره را مطرح کرد که تا کنون هيچ کسي نتوانسته جا پاي بزرگان موسيقي بگذارد. آلبوم‌هاي مشترکي که حتي اگر با کيفيت پايين و به صورت غيررسمي عرضه شدند اما براي شنوندگان جاودانه شدند و حتي کيفيت پايين ضبط مانع ارتباط‌گيري با آنها نشد. «چاووش»هايي که صداي لشکر خوانندگان ماندگار شد از بزرگترين و مهم‌ترين شاهکارهاي هنري موسيقي سنتي مي‌توان به مجموعه «چاووش»ها اشاره کرد. مجموعه‌اي که شامل ۱۲ آلبوم موسيقي است. پرويز مشکاتيان، محمدرضا لطفي و حسين عليزاده کانون «چاووش» را پس از استعفاي دسته‌جمعي موسيقي‌دانان سازمان راديو تلويزيون ملي ايران از جمله گروه «شيدا»، به دليل واقعه‌ ۱۷ شهريور، شکل دادند و مي‌توان آن را اولين موسيقي زيرزميني در کشور نام برد. به بهانه انتشار آلبوم «افسانه چشم‌هايت»؛ گشتي در موفق‌ترين آلبوم‌هاي مشترکاز راست: فرخ مظهري، مجيد درخشاني، حسين عليزاده، نصرالله ناصح پور، جمال سماواتي و جمشيد عندليبي آن‌ها در زماني که پخش موسيقي از راديو ممنوع شده بود، اين کانون را راه‌اندازي کردند. آلبوم‌هايي که توسط گروه «چاووش» ساخته شد در آن زمان بسياري را به سمت يادگيري موسيقي و سازهاي سنتي کشاند. مجموعه‌هاي کانون چاوش نه تنها يک اثر هنري بلکه از نظر اجتماعي نقش بسيار مهمي در همراهي مهم‌ترين رويداد سياسي اجتماعي پنجاه سال اخير ايران داشته‌اند. چاووش ۷ يکي از ماندگارترين‌ها از اين مجموعه است که محمدرضا لطفي، پرويز مشکاتيان، هوشنگ کامکار، حسين عليزاده آهنگسازان آن و محمدرضا شجريان، شهرام ناظري خوانندگان آن هستند؛ اما چاووش ۳ نيز در ماندگاري چيزي از چاووش ۷ کم ندارد. محمدرضا لطفي و حسين عليزاده آهنگسازي را براي خواندن بيژن کامکار و شهرام ناظري انجام دادند. در اين آلبوم از اشعار شاعراني همچون هوشنگ ابتهاج، سياوش کسرايي، محمد فرخي يزدي استفاده شد. شهرام ناظري خواننده نام آشناي کشور با فرزندش حافظ نزديک به سه سال آلبومي به نام شور رومي تهيه کردند. اين آلبوم مشترک شامل سه ساعت موسيقي و گفتار درباره مولانا و زندگي اوست که در تور شمال آمريکا و اروپا روي صحنه رفت. در اين آلبوم لحن‌ها و آوازهاي گمشده‌ زنده شده و در بخش‌هايي از اين کار گويش‌هاي حماسي و لحن‌هاي آوازي که از دوران صفوي به بعد از بين رفته، به کار برده شده‌ است. شهرام ناظري را مي‌توان پيش‌روترين خوانندگان در اجراي شعرهاي مولانا دانست. اين آلبوم که «مولويه» نيز نام دارد نامزد دريافت جايزه گرمي در سال ۱۳۸۶ شد و به عنوان يکي از بهترين لوح‌هاي فشرده سال جهان معرفي شد. حافظ ناظري در آلبوم و کنسرت‌هاي ديگر پدر خود را همراهي کرده که يکي از بي‌نظيرترين آنها «آواز اساطير» يا «شاهنامه کردي» است. همکاري محمد معتمدي و همايون شجريان در يک آلبوم اپرايي از جمله همکاري‌هاي نو و بديع بود. اپراي عروسکي «شمس و مولوي» به آهنگسازي بهزاد عبدي و خوانندگي همايون شجريان و محمد معتمدي چند سال پس از اجرا به آلبوم صوتي تبديل شد. اپراي عروسکي مولوي بر اساس اشعار مثنوي معنوي و کليات شمس نوشته شده و موسيقي آن بر اساس موسيقي کلاسيک ايراني، دستگاه‌ها و رديف‌هاي آوازي با آهنگسازي بهزاد عبدي ساخته شده است. موسيقي اين اثر در دستگاه هاي نوا، همايون، ماهور، شور، چهارگاه و آوازهاي بيات اصفهان، شوشتري و دشتي است. همايون شاگرد خلف شجريان همايون را فرزند خلف پدر مي‌دانند و حتي شايد بهتر باشد او را شاگرد خلف استاد آواز ايران دانست. آلبوم «ياد ايام» اولين همکاري همايون شجريان با پدر و استاد خود است که حاصل کنسرتي در آمريکا بود. چند سال پس از آن در سال ۱۳۷۶ در آلبوم‌هاي «معماي هستي» و «شب وصل» نيز با يکديگر همکاري داشتند. در دوره‌اي محمدرصا شجريان، حسين عليزاده و کيهان کلهر همکاري به ياد ماندني خود را آغاز کردند که نتيجه يکي از اين همکاري‌ها آلبوم «زمستان» است و همايون شجريان نيز در اين دوره با اين گروه همکاري مي‌کرد. اين گروه چهار نفره در سال ۱۳۸۲ در جهت کمک به زلزله‌زدگان بم در تهران کنسرتي با نام «هم‌نوا با بم» برگزار کردند و همچنين آلبوم‌هاي «ساز خاموش» و «سرود مهر» از جمله همکاري‌هاي درخشان اين چهار نفر با يکديگر بوده‌ است. آلبومي که شنيده نشده، دچار حاشيه شد همايون شجريان برخلاف پدرش که در طول تاريخ اثبات کرده به مسائل سياسي و اجتماعي بي‌تفاوت نيست ترجيح داده در طول فعاليت‌هاي ساليان خود در حاشيه‌اي امن پيش برود اما در سکوت کار کردن لزوما به اين معنا نيست که از زير ذره‌بين مخاطبان نيز رد خواهي شود. تهيه آلبوم «افسانه چشم‌هايت» همايون شجريان و عليرضا قرباني ۵ سال طول کشيده است و بي‌شک اگر حواشي در مورد ويدئو اين کار نبود اکنون همگان منتظر ۱۹ آبان و رونمايي از اين آلبوم بودند. منتشر شدن عکس شجريان و قرباني در مجتمع ايران مال شروع اين ماجرا بود. مجموعه‌اي که از شروع ساخت آن تا هم اکنون که راه‌اندازي شده است شبهات فراواني در زمينه مالي دارد اما تنها اين عکس نبود که منتظران اين آلبوم را کاهش داد بلکه با پاسخ تند همايون شجريان به منتقدانش نيز همراه بود. همايون منتقدان خود را «قمه‌کشاني که قلم مي‌کشند» توصيف کرد. او در پاسخ به منتقدان، نوشت «اگر ايران‌مال اصولا اينقدر مسئله‌ساز است چرا تعطيلش نمي‌کنند؟» ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد