علی مطهری: ظریف مرد برخی میدان‌ها نیست

شعار انتخاباتي و ستاد انتخاباتي ندارد، برنامه‌اي هم براي سفرهاي استاني انتخاباتي ندارد. وقتي از او مي‌پرسيم آيا ممکن است نام شما را کانديداي بدون شعار بگذارند، مي‌گويد «شايد همين اتفاق بيفتد»

وقتي از دامادشان يعني «علي لاريجاني» صحبت کرديم و از احتمال کانديداتوري‌اش پرسيديم پاسخ صريحي نمي‌دهد و از ما مي‌خواهد «ما را با آقاي لاريجاني درگير نکنيد»

علي مطهري در گفتگويي تفصيلي با ما که در محل دفترش در خيابان پاسداران انجام گرفت، مي‌گويد «بر ظريف و لاريجاني مزيت دارم زيرا ظريف و لاريجاني مرد برخي ميدان‌ها نيستند»

وقتي در مورد احتمال پيروزي علي لاريجاني در انتخابات هم صحبت مي‌شود، مي‌گويد «اين احتمال وجود دارد که بنده رأي بيشتري [نسبت به لاريجاني و ظريف] داشته باشم، ان شاءالله که انتخاب نمي‌شوند و بنده برنده انتخابات مي‌شوم» به اعتقاد او «ظريف راي آور است اما پوست کلفت و اجرايي نيست و زود از جا در مي‌رود»

از پيوند انتخابات و برجام که سوال مي‌کنيم، تاکيد مي‌کند «اگر برجام احيا شود طبعاً در رأي بنده هم تأثيرگذار است» اما وقتي از مزيتش براي احياي برجام مي‌پرسيم مي‌گويد «نيازي نيست در خودم مزيتي ببينم»

علي مطهري به کابينه ائتلافي اعتقاد دارد، وقتي از او سوال مي‌کنيم آيا در کابينه شما بين مشارکتي‌ها و پايداري‌ها صلح برقرار مي‌شود، پاسخ مي‌دهد «بله بايد بشود؛ اگر از دو طرف درکابينه من حضور داشته باشند بايد صلح بين آنان برقرار شود»

سخنان مطهري در مورد اختيارات رئيس‌جمهور نيز هميشه جنجالي بوده تا جايي که مدعي مي‌شود «اختيارات رئيس‌جمهور را از او سرقت کرده‌اند» اما روحاني را مرد ميدان بازگرداندن اين اختيارات نمي‌داند و مي‌گويد «آقاي روحاني بيشتر شعار مي‌دهد. جايي که بخواهد بايستد، حداکثر يک مَتَلَک به نهادي مي‌گويد و رد مي‌شود»

معتقد به دولت مقتدر است، مدعي است، «دولت روحاني اقتدار لازم را نداشته است» حاضر است به قيمت ايجاد تنش اقتدار مورد نظرش را به دولت بازگرداند و مي‌گويد «هر تنشي بد نيست»

سخنان مطهري در مورد حجاب نيز همواره حاشيه ساز بوده است، به اعتقاد او «دولت اسلامي نمي‌تواند به اين مسائل بي‌تفاوت باشد»، او در واکنش به اين سوال که آيا دولت در ماجراي حجاب سياسي‌کاري کرد؟ به اظهارات روحاني در سال ۹۶ که مي‌گفت برخي به دنبال ديوار کشيدن در خيابان‌ها هستند اشاره کرد و گفت «حرف بدي بود چون هيچيک از کانديداها چنين تصميمي نداشت. اينها کارهاي غيراخلاقي است»

متن کامل اين مصاحبه به شرح زير است:

* آيا ستادهاي انتخاباتي شما تشکيل شده است؟

خير، ستاد انتخاباتي تشکيل نداده‌ام و مقري ندارم. اما تعدادي افراد هستيم که دور هم جمع مي‌شويم و کارها را هماهنگ مي‌کنيم. کارگروه‌هاي مختلفي هم مشغول کار هستند.

*اگر بخواهيد وارد انتخابات شويد بايد تشکيلات منسجم‌تري داشته باشيد.

بله، ستاد تشکيل خواهيم داد.

*هزينه‌هاي انتخابات شما از کجا تأمين مي‌شود؟

فعلاً هزينه‌اي نداريم. در اين دوره تجمعي انجام نمي‌شود. سفر به شهرها و استان‌ها نيز امکان‌پذير نيست، لذا تبليغات حضوري وجود ندارد. به همين دليل فعلاً هزينه‌هاي انتخاباتي نداريم. بيشتر در فضاي مجازي تبليغات انجام مي‌شود. در مرحله بعد بايد ببينيم چه مي‌شود.

*يعني برنامه سفر انتخاباتي نداريد؟

فعلاً که نه، نتيجه تأييد صلاحيت‌ها بيايد، اگر حضور بنده قطعي شود، ممکن است لازم باشد چند سفر انجام شود. اگر شرايط شيوع بيماري کرونا به همين منوال باشد سفر کردن خطرناک است و ممکن است متهم به شيوع بيماري کرونا شويم. بايد ديد آمار تلفات و ابتلاها پايين مي‌آيد يا نه.

*شعار شما براي حضور در عرصه انتخابات رياست جمهوري چيست؟

هنوز شعار انتخاباتي ندارم. ممکن است اعلام کنم.

*يعني بايد اسم شما را کانديداي بدون شعار بگذارند؟

شايد همين اتفاق بيفتد.

*کابينه شما از چه جريان‌هاي سياسي تشکيل خواهد شد؟

معتقدم بايد از همه افراد شايسته در همه احزاب و گروه‌ها استفاده کنيم.

*پايداري‌ها هم در کابينه شما حضور خواهند داشت؟

اگر فرد اصلحي در اين جبهه حضور داشته باشد، حتماً استفاده مي‌کنم.

*کابينه ائتلافي تشکيل خواهيد داد؟

بله، معتقدم بايد کابينه ائتلافي باشد. روشي را که در دولت‌هاي گذشته وجود داشته قبول ندارم. هر گروهي که روي کار مي‌آيد مسئولان قبلي را به طور کلي کنار مي‌گذارد و افراد خود را سر کار مي‌آورد؛ اين رفتار به نفع کشور نيست. بايد از همه افراد شايسته استفاده کنيم. هر فردي که در انتخابات پيروز شود، رقيبش هم توانسته بخشي از رأي مردم را جلب کند، لذا بايد به تناسب رأي رقيب، از افراد آن حزب و گروه نيز استفاده شود.

*آيا سوگيري‌هاي سياسي براي شما اهميتي ندارد؟

خير.

*يعني خط قرمزي در موضع‌گيري‌هاي سياسي نداريد؟

معتقدم اختلافي که بين گروه‌هاي سياسي وجود دارد، آنقدرها جدي نيست. اصولگرايان و اصلاح‌طلبان در اصول و مباني فکري اختلاف جدي ندارند. وقتي همه در دولت حضور داشته باشند، کارشکني‌ها به شدت کاهش مي‌يابد.

*به نظر شما کابينه‌اي که يک سرش پايداري‌ها و سر ديگر آن اصلاح‌طلبان تندرو باشند، کابينه خوبي است و آيا مي‌توانند با هم کار کنند؟

بايد بتوانند کار کنند، چون همه گروه‌ها و احزاب ادعا دارند که ما براي منافع کشور کار کرده و منافع فردي را فداي منافع جمعي نمي‌کنيم. البته شخصيت و احاطه رئيس‌جمهور نقش مهمي دارد.

*به نظر شما کابينه دولت اعتدال، ائتلافي است؟

خير، گروه خاصي در اين کابينه حضور دارند. برخي از اعضاي دولت از حزب اعتدال و توسعه هستند. اصلاح‌طلب يا اصولگراي جدي در دولت مشاهده نمي‌شود.

*فکر مي‌کنيد اين توانايي را داريد که وزرايي از دو گروه سياسي را که در کشور تنش‌ها و دعواهايي دارند در دولت کنار هم قرار دهيد؟

بله، رئيس‌جمهور بايد اين قدرت را داشته باشد که اين افراد را کنار هم قرار دهد. هميشه اختلاف وجود دارد، ولي فکر نمي‌کنم اين اختلاف‌ها مانع کار و فعاليت دولت باشد. رئيس‌جمهور مي‌تواند تعادل ايجاد کند. اصولگرايان به موضوعاتي مانند آزادي بيان و حقوق شهروندي اهميت نمي‌دهند اما اصلاح‌طلبان به اين امور اهميت مي‌دهند. از سوي ديگر اصولگرايان در مسائل فرهنگي جدي‌تر هستند.

*به نظر مي‌رسد شما به دنبال تشکيل يک دولت تکنوکرات هستيد.

بايد با معيار تخصص، تجربه و تقوا افراد را انتخاب کرد. حالا اسمش را هرچه مي‌گذاريد.

*روحاني اعتقاد دارد که کابينه ائتلافي تشکيل داده است، چون هم اصلاح‌طلبان مانند آقاي جهانگيري در دولت حضور دارند و هم اصولگرايان مثل رحماني‌فضلي.

بله، در اين حد درست است. اين افراد اصلاح‌طلب معتدل و اصولگراي معتدل هستند. ضمن اينکه خارج از اين دو گروه هم مي‌توانست افرادي باشند.

*به نظر شما ترکيب کابينه اعتدال کارآمد بوده است؟

خير، اين نوع ترکيب موجب شده که حملات به اين کابينه از دو طرف زياد شده است. هر دو طرف احساس مي‌کنند مشارکتي در دولت ندارند، لذا کارشکني و تخريب مي‌کنند.

*خيلي‌ها نقد دارند که چرا جريانات سياسي براي خودشان در کابينه سهم مي‌خواهند. اگر شما بخواهيد کابينه تشکيل دهيد، سهم هر جريان را تعيين مي‌کنيد؟

سهمي که بر اساس معيارها باشد. از افراد اصلح در احزاب استفاده مي‌کنيم. البته شرکت سهامي تشکيل نخواهيم داد. معيار، شايستگي و اصلح بودن است. ممکن است فردي اصلح باشد اما اهل سنت يا زن باشد يا خارج از هردو گروه اصول‌گرا و اصلاح‌طلب باشد اما بايد مورد استفاده قرار بگيرد.

*بين پايداري‌ها و مشارکتي‌ها در کابينه شما صلح برقرار خواهد شد؟

بله بايد بشود؛ اگر از دو طرف درکابينه من حضور داشته باشند بايد صلح بين آنان برقرار شود. آن وقت معلوم مي‌شود که دعوا بيشتر سر قدرت است نه مباني فکري.

*آيا روحاني مي‌خواست يا مي‌توانست کابينه‌اي با حضور تندروهاي اصولگرا و اصلاح‌طلب تشکيل دهد؟

ايشان اعتقادي به اين موضوع نداشت، مي‌خواست افرادي نزديک به خودش در کابينه حضور داشته باشند که مطيع باشند و مشکلي برايش ايجاد نشود. البته ضرورتي ندارد که از تندروهاي اين دو گروه استفاده شود. معتدل‌ها رجحان دارند.

*امروز در فضاي رسانه‌اي شنيده مي‌شود که آقاي علي مطهري به خاطر نداشتن سابقه اجرايي و احتمال عدم تأييد صلاحيت، احتمالاً فقط براي يک کنش سياسي و استفاده از تريبون انتخابات قصد کانديداتوري دارد. آيا شما صرفاً براي اينکه از تريبون انتخابات استفاده کنيد، قصد کانديداتوري داريد يا با اراده جدي در کارزار انتخابات وارد شده‌ايد؟

من براي ورود به انتخابات جدي هستم. نيازي به تريبون انتخابات ندارم. کانديدا باشم يا نباشم تأثيري در تريبون من ندارد. اما اگر تأييد صلاحيت شوم در برنامه‌هاي تلويزيوني تريبون بيشتري خواهم داشت. اگر کانديدا هم نبودم تقاضاي مصاحبه‌هاي زيادي داشتم و اظهار نظر مي‌کردم.

* شما شعار نداريد، ستاد انتخابات نداريد، برنامه‌اي براي سفر استاني نداشتيد و نداريد، در حالي که بسياري از کانديداها سفرهاي استاني‌شان را شروع کردند. همه اين موارد نشان مي‌دهد که شما اراده جدي براي حضور در انتخابات نداريد.

سفرهاي استاني را در شرايط کرونايي امروز مؤثر و بلکه درست نمي‌دانم. براي تعيين شعار انتخاباتي هم دير نشده است.

*به نظر شما گفتگوي رودر رو با مردم استان‌ها تأثيري در رأي شما ندارد؟

ممکن است در مرحله بعد سفر استاني داشته باشم. ولي فکر مي‌کنم که فعلاً به خاطر شيوع بيماري کرونا، سفر درست نيست. اگر شرايط بهتر شود سفر را انجام مي‌دهيم. دو سه پيشنهاد نيز وجود دارد. از استان‌هاي فارس و خوزستان و آذربايجان شرقي تماس گرفتند و دعوت کردند.

*آقاي دکتر بهتر است شيراز نرويد (خنده)

[خنده]

*در رزومه کاري شما سابقه اجرايي وجود ندارد. چطور مي‌خواهيد يک کابينه را اداره کنيد؟

من ۱۲ سال نماينده مجلس بودم. چند سال هم نايب رئيس مجلس بودم. به نظرم نايب رئيسي پست اجرايي محسوب مي‌شود. در رتبه‌بندي‌هاي اداري نيز نواب رئيس مجلس رتبه بالاتري نسبت به وزرا دارند. علاوه بر اين اساساً مسئله مديريت بيشتر از يک امر ذاتي است.

*شما نماينده تهران بوديد و نسبت به نمايندگان شهرستان‌هاي ديگر دغدغه اجرايي کمتري داشتيد.

نمايندگان تهران نيز تا حدودي دغدغه‌هاي اجرايي دارند. شهرستان‌هاي پرديس، اسلامشهر، شميرانات و شهرري مشکلات زيادي دارند. ما از روستاهاي اطراف تهران نيز بازديد مي‌کرديم. البته نمايندگان تهران مشغله کمتري از اين نظر نسبت به ساير نمايندگان دارند. نمايندگان تهران در موضوعاتي مانند مترو ورود مي‌کردند. اين هم خودش يک نوع آشنايي با امور اجرايي است.

*شما در حوزه اجرا کمتر سابقه داشتيد. به عنوان مثال راهکار و برنامه‌اي براي حل معضل بورس داريد؟ مردم دغدغه زيادي دارند. مي‌توانيد مردم را قانع کنيد که من فلان برنامه را براي حل مشکل بورس دارم؟

براي حل مشکلات اقتصادي جلسات متعددي با برخي کارشناسان و مسئولان دارم. در مورد مسئله بورس در حال بررسي و بحث و گفتگو هستيم. نمي‌خواهم نتيجه نهايي را الان اعلام کنم. بعداً حتماً خواهم گفت. در موضوع افزايش نقدينگي، خودم شخصاً به نتايجي رسيده‌ام و در حال مشورت با کارشناسان هستم. معتقد نيستم که يک رئيس‌جمهور بايد اقتصاددان باشد. حتي با اين موضوع مخالفم، زيرا رئيس‌جمهور اقتصاددان مي‌خواهد نظرات خود را اجرا کند که ممکن است اشتباه باشد. بايد هر حوزه را به متخصصان خود بسپاريم. آقاي خاتمي اقتصاددان نبود اما دولت ايشان در امور اقتصادي موفقيت نسبي داشت. چون کار را به متخصصان مي‌سپرد. البته رئيس‌جمهور بايد به امور اقتصادي آشنا باشد تا سرش را کلاه نگذارند. اما اينکه در تمام حوزه‌ها حتماً يک نظريه داشته باشد به نظرم چنين چيزي درست و بلکه مقدور نيست. رئيس‌جمهور بايد در چارچوب اسناد بالادستي يعني برنامه‌هاي ۵ ساله توسعه، سياست‌هاي کلي و چشم انداز سال ۱۴۰۴ عمل کند. مي‌تواند طرح‌هايي براي ايجاد اصلاحات فوري داشته باشد و آنها را در قالب لايحه به مجلس ارائه کند. اما اينکه خودش لزوماً راهي براي مشکل بورس و نقدينگي و مانند اينها داشته باشد ضرورتي ندارد، بايد تابع نظر متخصصان باشد.

*بالاخره بايد براي انتخابات برنامه‌هايتان را به مردم ارائه دهيد تا مردم بتوانند تصميم‌گيري کنند.

بله

*برنامه‌هاي شما همين برنامه‌هاي ۵ ساله توسعه است؟

آنها به جاي خود، اما دولت مي‌تواند در اين چارچوب ابتکاراتي داشته باشد. مثلاً ريشه اصلي افزايش نقدينگي، عملکرد بانک‌هاست. به جاي اينکه تسهيلات را به توليد بدهند، به بخش خدمات و دلالي مي‌دهند. اين اقدام پايه پولي کشور را تقويت کرده و باعث افزايش نقدينگي و سپس افزايش تورم مي‌شود. اين مشکلات ناشي از عملکرد وزارت اقتصاد و بانک مرکزي است که نظارت کافي بر بانک‌ها ندارند.

مشکلات اقتصادي در دو حالت بايد پيگيري شود، حالت اول اينکه مذاکرات وين به نتيجه رسيده، تحريم‌ها برداشته شده و برجام احيا شود و گشايش‌هايي به وجود آيد. حالت دوم اين است که تحريم‌ها با همين شرايط ادامه پيدا کند. براي هر دو حالت برنامه‌هايي داريم.

*تاثير احياي برجام بر انتخابات رياست‌جمهوري را چه مي‌دانيد؟ در اين صورت چه کساني شانس بيشتري براي پيروزي در انتخابات دارند؟

اگر برجام به نتيجه برسد مردم احساس خواهند کرد که راهي براي گشايش اقتصادي باز شده است، براي ادامه اين راه انگيزه بيشتري براي مشارکت در انتخابات پيدا مي‌کنند. اجراي برجام طبعاً به نفع کانديداهايي خواهد بود که از ابتدا طرفدار برجام بودند.

*شما در اين شرايط رأي‌آوري بالاتري خواهيد داشت؟

ممکن است. اگر برجام احيا شود طبعاً در رأي بنده هم تأثيرگذار است چون من از ابتدا از برجام دفاع کردم و معتقدم برجام توافق خوبي بوده است و ما بايد از ابتدا بهتر عمل مي‌کرديم. از ابتدا مي‌توانستيم به گونه‌اي عمل کنيم که از امتيازات برجام بيشتر استفاده کنيم اما چون در کشور دودستگي بود و عده‌اي نمي‌خواستند برجام اجرا شود، موانعي ايجاد کردند و اجازه سرمايه‌گذاري در داخل کشور ندادند و مثلاً شرکت‌هاي آمريکايي را محروم کردند.

*مشخصاً کدام شرکت‌هاي آمريکايي از سرمايه‌گذاري در ايران محروم شدند؟

اعلام شد که شرکت‌هاي آمريکايي اجازه سرمايه‌گذاري در ايران ندارند.

*فقط واردات خودروي آمريکايي ممنوع شد، از طرفي هم بوئينگ قرار بود ۸۰ هواپيما به ايران بدهد که نداد. منظورتان از شرکت‌هاي آمريکايي دقيقاً چيست؟

قرارداد بستيم اما بعداً گفتند که شرکت‌هاي آمريکايي نيايند و قرارداد را به هم زديم و گفتيم واردات هواپيما هم اولويت نيست.

*آقاي دکتر! فقط گفتند واردات خودرو از آمريکا ممنوع است. کدام شرکت آمريکايي قصد سرمايه‌گذاري در توليد ايران را داشت که اجازه ندادند؟

حالا همان خودروهاي آمريکايي؛ براي چه اجازه دهيم خودروهاي اروپايي وارد شود اما خودروهاي آمريکايي وارد نشود؟

*در زمان اوباما تحريم‌هاي هوشمند مالي آغاز شد. به همين دليل قراردادهاي ايرباس و بوئينگ قابليت اجرايي پيدا نکرد و عملاً وزارت راه فقط سه ايرباس وارد کرد.

واردات هواپيما در جريان بود و پشت سر هم هواپيماها وارد مي‌شد. پيام‌هايي که از داخل مي‌رفت، در توقف اين روند موثر بود. از زمان ترامپ اين توقف پيدا شد. کارشکني‌هاي داخلي هم در خروج ترامپ از برجام بي‌تأثير نبود.

*شما چه مزيتي براي حفظ و هدايت برجام نسبت به ساير نامزدهاي انتخابات رياست‌جمهوري داريد؟

برجام توافقي است که هر کسي رئيس‌جمهور شود بايد آن را حفظ کند. نيازي نيست در خودم مزيتي ببينم. برجام به نفع ماست. تحريم تسليحاتي را از بين برد و در سال ۲۰۲۳ تحريم ديگري را از بين مي‌برد، در سال ۲۰۲۵ ظاهراً در موضوعات موشکي آزادتر مي‌شويم و در سال ۲۰۳۰ سطح غني‌سازي ما آزاد مي‌شود. نگراني اسرائيل از احياي برجام به خاطر اين است که برجام به نفع ايران است.

*شما گفتيد دو دستگي‌هايي که در کشور وجود داشت به اجراي برجام ضربه زد. آيا شما مي‌توانيد اين دو قطبي‌ها را رفع کنيد تا برجام حفظ شود؟

در زمان بررسي برجام در مجلس و حتي بعد از امضاي برجام دو دستگي وجود داشت و باعث شد از امتيازات برجام استفاده نکنيم و زمينه براي کارشکني ترامپ هم فراهم شد و فشار سنگيني بر مردم وارد شد. امروز تا حدودي عبرت گرفته‌ايم و همه يک حرف مي‌زنند و معتقدند بايد تحريم‌ها برداشته شود، ايران راستي‌آزمايي کند و به برجام بازگرديم، يعني امروز همه قبول کرده‌اند که برجام توافق خوبي بوده است و بايد به برجام بازگرديم.

فعلاً دوگانگي شکل نخواهد گرفت. اگر در آينده طرف غربي و آمريکايي دوباره نقض پيمان کند، ممکن است شرايط جديدي پيش بيايد ولي فعلاً در کشور حرف واحدي است. وضعيت خوبي داريم. مثل اوايل برجام نيست که عده‌اي مي‌گفتند برجام خيانت به کشور است و بدون رضايت رهبري امضاء شده و بايد پاره شود. الان کار راحت‌تر از گذشته است.

*اگر شخصيت‌هايي مثل آقاي ظريف يا لاريجاني که در برجام نقش مهمي داشتند کانديدا شوند، شما راي‌آوري خواهيد داشت؟

ممکن است، زيرا مزيت‌هايي در من وجود دارد که در اين افراد وجود ندارد. در حوزه‌هايي بنده وارد شده‌ام که اينها وارد نمي‌شوند. لذا اين احتمال وجود دارد که بنده رأي بيشتري داشته باشم. اينها مرد برخي ميدان‌ها نيستند. البته بايد به نظرسنجي‌ها نگاه کرد و ديد در نهايت و در روزهاي آخر رأي با چه کسي است.

نائب رئيس مجلس دهم با بيان اينکه مزيت‌هايي نسبت به ظريف و لاريجاني دارم لذا احتمال دارد راي بيشتري نسبت به آنها داشته باشم گفت: ظريف و لاريجاني مرد برخي ميدان‌ها نيستند.

*ممکن است به اين نتيجه برسيد که کانديداي پوششي يا پشتيبان يکي از اين دو نفر باشيد؟

نامزد انتخابات رياست جمهوري در صورتي کانديداي پوششي خواهد بود که از ابتدا تصميم گرفته باشد که بيايد و بعداً به نفع فرد ديگري کنار بکشد. اين کار درست نيست. اقدام درست سياسي و انتخاباتي اين است که در پايان تبليغات انتخاباتي، نامزدهاي همفکر بررسي کنند رأي‌شان در چه حدودي است و برخي به نفع ديگري کنار بروند. حساب و کتاب مي‌کنند و به نفع هم کنار مي‌روند.

*ترجيح جريان اصلاحات در صورت احياي برجام، ظريف است يا لاريجاني؟

بهتر است از خودشان بپرسيد. شايد فعلاً جريان اصلاحات بيشتر به سمت آقاي ظريف گرايش داشته باشد ولي هنوز صحنه روشن نيست.

*به نظر شما ترجيح جريان اعتدال در صورت احياي برجام با لاريجاني است يا ظريف؟

باز بايد از خودشان بپرسيد. قاعدتاً به ميزان رأي‌آوري نگاه مي‌کنند که معيار مهمي است

*با توجه به اين معيار بين آقاي ظريف و لاريجاني کدام يک را انتخاب مي‌کنند؟

نمي‌دانم.

*برخي مي‌گويند آقاي ظريف سياسي است اما دولتمرد نيست و توان کار اجرايي ندارد. نظر شما چيست؟

ايشان اگر راي بياورد بايد يک معاون اول قوي براي خودش انتخاب کند که اجرايي باشد، زيرا خودش فرد اجرايي نيست و پوست کلفت هم نيست. بايد يک مقدار پوست کلفت شود. رئيس‌جمهور بايد مقاوم‌تر باشد و از جا در نرود و در مقابل حملاتي که به او مي‌شود استوارتر باشد. اما چون ايشان به نظر رأي‌آور مي‌رسد ممکن است نظر برخي گروه‌ها به آقاي ظريف باشد.

*به نظر شما آقاي لاريجاني از رأي‌آوري لازم برخوردار است؟

اين را بايد در نظرسنجي‌ها ببينيم

*شما، هم در مجلس با آقاي لاريجاني کار کرديد هم فاميل هستيد.

ايشان فردي باتجربه و با سابقه خوب است. فرد باهوش، باتقوا و بااخلاقي است. در اينها شک و ترديدي وجود ندارد ولي بعضي از حوزه‌هايي که بنده وارد مي‌شوم و مي‌گويم بايد اصلاح شود از ايشان برنمي‌آيد و ايشان آدمي نيست که وارد اين حوزه‌ها شود. در مجلس هم اين‌گونه بود. مثلاً بنده وارد موضوع قتل ستار بهشتي شدم اما ايشان حاضر به چنين کاري نبود. بنده وارد موضوع حصر خانگي شدم و ايشان حاضر نبود و نيست وارد چنين حوزه‌هايي شود، در حالي که اين حوزه‌ها که به حقوق ملت برمي‌گردد مهم است.

*به نظر مي‌رسد آقاي لاريجاني قائل به تعامل بيشتر است تا تنش‌زايي.

نمي‌شود جايي که احساس مي‌کنيم ظلم مي‌شود اعتراض نکنيم. حرف‌هاي من به معناي تنش‌زايي نيست. نمي‌گوييم در خيابان آشوب کنند اما بايد حرف‌ها گفته شود.

*انتقاداتي که اصلاح‌طلبان مجلس دهم به آقاي لاريجاني داشتند را قبول داريد؟

اصلاح‌طلبان اعتقاد داشتند آقاي لاريجاني با ليست اميد به مجلس وارد شده است اما از فراکسيون اميد حمايت نکرده است. من اين انتظار را که اگر کسي در ليست اميد بوده وقتي وارد مجلس شد نيز لزوماً بايد در فراکسيون اميد باشد قبول ندارم. اخلاقاً بهتر است کسي که در ليست اميد بوده در فراکسيون اميد باشد اما اگر کسي از اين ليست خارج شد و رفت فراکسيون مستقلان خيانت و جنايت نکرده است. متاسفانه گفتماني در ابتداي مجلس دهم شکل گرفت که مي‌گفتند کساني که از فراکسيون اميد به فراکسيون مستقلان رفتند خائن و منافق هستند و لذا روابط فراکسيون اميد و مستقلان تيره شد و در بسياري از مواقع که مي‌توانستند همکاري کنند و طرف مقابل را شکست دهند اين کار را انجام ندادند. کم‌کم مستقلان هم به سمت اصول‌گرايان متمايل شدند.

اين، سياست خوبي نبود. البته اخلاقاً بهتر بود افرادي که در ليست اميد بودند در همين فراکسيون بمانند، همين کاري که من کردم. من اصلاح‌طلب نبودم اما اخلاقاً درست نبود که از اين فراکسيون بيرون بروم. حتي به من پيشنهاد دادند که شما بياييد فراکسيون مستقلان را تشکيل دهيد و رئيس فراکسيون شويد، ولي من قبول نکردم و گفتم اخلاقاً درست نيست. البته به افرادي که از اين فراکسيون خارج شدند ايراد مهمي وارد نمي‌دانم.

*شما الان گفتيد اخلاق سياسي را رعايت نکردند.

بله، اخلاقاً بهتر بود اعضاي ليست اميد در فراکسيون اميد بمانند اما رفتن اين افراد به فراکسيون مستقلان هم خيانت نبود، چون بايد آزادي در کار باشد.

*با اين سابقه آيا اصلاح‌طلبان به ائتلاف بر سر آقاي لاريجاني راضي خواهند شد؟

اصلاح‌طلبان گروه‌هاي مختلفي هستند. فکر مي‌کنم کارگزاران به اين ائتلاف متمايل باشند.

*نقدهايي که به آقاي لاريجاني داريد، شخصاً به ايشان گفته‌ايد يا فقط پشت تريبون در اين خصوص صحبت کرده‌ايد؟

به خودشان هم گفته‌ام، خصوصي هم صحبت کرده‌ام. البته ايشان ملاحظات مربوط به جايگاه خود در رياست مجلس را هم داشته‌اند و به اين دليل نمي‌توانست به صراحت وارد شود ولي به نظر من مي‌توانست از همان کرسي موثرتر باشد.

*البته آقاي لاريجاني در بسياري از مسائل ايستادگي کرد. در برابر شوراي نگهبان و هيات عالي نظارت مجمع ايستاد.

نه ايستادگي کافي نکردند و تسليم شدند. اگر مي‌خواستند ايستادگي کنند نبايد اجازه مي‌دانند هيئت عالي ايراد بگيرد و مصوبات مجلس را بررسي کند و دو لايحه مرتبط با FATF به آن سرنوشت دچار شود. اين هيات مانند شوراي نگهبان مصوبات مجلس را بررسي مي‌کند و اين خلاف قانون اساسي است. همه هم قبول دارند که اين، کاري غيرقانوني است. الان در مجلس يازدهم هم زمزمه اين مطلب هست و ۱۵۰ نماينده نامه‌اي در اين خصوص به آقاي جنتي نوشتند. افراد فقط به خاطر اينکه در آيين نامه مجمع اين موضوع ذکر شده و به امضاي رهبري رسيده است مي‌گويند ما نمي‌توانيم حرفي بزنيم. بايد بروند وقت بگيرند و با رهبري صحبت کنند. طبق قانون فقط شوراي نگهبان مي‌تواند بر مصوبات مجلس نظارت کند و ورود هيات عالي نظارت غيرقانوني است.

رهبري حرف بنده را در يک خبرگزاري ديده بودند، پيغام دادند که نظرتان را در اين موضوع بنويسيد و بنده براي ايشان نوشتم که به نظر من اين اقدام مجمع تشخيص برخلاف قانون اساسي است. راه حل دادم که اگر مجمع حرفي در اين زمينه دارد که فلان ماده منطبق بر سياست‌هاي کلي نيست، مي‌تواند زماني که طرح يا لايحه‌اي بررسي مي‌شود نماينده او در جلسات کميسيون مربوط حضور يافته و نظر مجمع را اعلام کند. در صحن علني مجلس نيز حضور يافته و نظرات خود را اعلام کنند. اما زماني که نمايندگان راي دادند همه چيز تمام است و امکان بررسي مصوبه مجلس در مجمع وجود ندارد.

*برداشتي که از صحبت‌هاي شما مي‌شود اين است که شما رئيس مجلسي را مي‌پسنديد که با حاکميت تقابل ايجاد کند.

اگر چندين بار اجازه ندهند که بررسي ايرادات هيات عالي نظارت به طرح‌ها و لوايح در دستور کار مجلس قرار گيرد، قبول دارم تنش‌هايي ايجاد خواهد شد اما بالاخره اين اختلاف به رهبري خواهد کشيد و ايشان هياتي را انتخاب مي‌کنند تا اين اختلاف تعيين تکليف شود. اينکه افراد در جمع خصوصي بگويند اين کار غلط است اما در عمل همه تابع باشند کار درستي نيست.

*آيا دغدغه شما اقتدار و جايگاه مجلس است؟

بله به نظر من بايد از جايگاه مجلس دفاع شود که وقتي مجلس چيزي را تصويب کرد غير از شوراي نگهبان هيچ نهاد ديگري حق بررسي آن را نداشته باشد.

*به نظر شما علت عدم اقتدار مجلس دهم فقط همين موضوع بود؟

اموري از بيرون به مجلس دهم تحميل شد. مثلاً زماني که شوراي هماهنگي اقتصادي سران قوا تشکيل شد و مجلس و دولت را دور مي‌زدند ضربه به اقتدار مجلس وارد شد.

*اما اعتراض جدي به اين موضوع نشد، فراکسيون اميد اعتراضي به اين موضوع نداشت و به نظر مي‌رسد کاهش اقتدار مجلس دهم به دليل نوع ارتباط آن با دولت بود.

شوراي سران براي مدت موقت بود. ادامه آن ضرورتي نداشته است و از اين نظر مجلس اعتراض داشت. بله، نوع ارتباط با دولت را هم مي‌توان در برخي موارد يک نقص تلقي کرد.

*به نظر مي‌رسد روابط دولت و مجلس بود که اقتدار مجلس را زيرسوال برد.

روابط فراکسيون اميد با دولت خوب نبود. فراکسيون اميد يک جاهايي مقابل دولت کوتاه آمد. به عنوان مثال در ماجراي استيضاح وزير کشور. البته اين استيضاح فراکسيوني نبود و برخي اصول‌گرايان نيز آن را امضا کردند، اما شخص آقاي عارف به دنبال اين بود که اين استيضاح انجام نشود و فردي را مأمور کرده بود که امضاها را پس بگيرد گرچه ۲۴ نفر بر امضاي خود استوار باقي ماندند. معتقد بوديم در ماجراي آبان ۹۸ به دليل اينکه عده‌اي کشته شدند، مجلس نبايد ساکت باشد، بايد مردم احساس کنند که در داخل حکومت عده‌اي حرف‌هاي آنها را مي‌زنند. عدم اقتدار مجلس دهم چندان مرتبط با فراکسيون اميد نبود چون فراکسيون اميد اکثريت نبود.

*مجلس دهم مجلس دولتي‌ها بود.

در مجلس دهم اکثريت با اصولگرايان بود.

*نوع طرفداري مجلس دهم از دولت به نظر شما عامل کاهش اقتدار مجلس بود؟

اين امر چندان مؤثر نبود. در خيلي مواقع نمايندگان فراکسيون اميد اعتقاد داشتند کاري که دولت انجام داده درست است و نبايد با او برخورد شود. مثلاً معتقد بودند عملکرد آقاي آخوندي خوب است.

*مثلا آقاي شريعتمداري از وزارت صنعت استعفا داد و نمايندگان براي حضور وي در وزارت رفاه رأي اعتماد دادند.

اين دليل نمي‌شود. ممکن است بگويند براي وزارت صنعت مناسبت نبوده اما براي وزارت رفاه مناسب بوده است.

*شما اعتراض جدي به قانون‌گذاري شوراي هماهنگي اقتصادي سران قوا نداشتيد.

در هيات رئيسه بارها به اين موضوع اعتراض کردم، معتقد بودم شوراي مذکور مجلس را دور مي‌زند و قانون‌گذاري مي‌کند. در نطق ميان دستور در مجلس نيز اين موضوع را مطرح کردم. يک نماينده بيش از اين نمي‌تواند کاري کند.

*آنقدر که شما به وزير کشور و هيئت عالي نظارت مجمع اعتراض کرديد در مورد شوراي هماهنگي اقتصادي سران قوا در صحن مجلس انتقاد نکرديد. به همين دليل شائبه سياسي‌کاري شما پيش مي‌آيد.

بنده با شکل‌گيري شوراي هماهنگي اقتصادي سران قوا به صورت موقت و چند ماهه در آن شرايط خاص مخالفتي نداشتم. پس از اينکه عمر اين شورا طولاني شد، اعتراض کردم. متأسفانه در بعضي موضوعات که تصويب آن فوري نبود و مجلس هم مي‌توانست ورود کند اين شورا ورود مي‌کرد.

*به نظر شما توان آقاي لاريجاني براي اداره دولت بالاتر از آقاي روحاني است؟

ما را با آقاي لاريجاني درگير نکنيد.

*به نظر شما دولتي که به رياست آقاي لاريجاني تشکيل شود با توجه به مشي اعتدالي وي با دولت آقاي روحاني تفاوتي خواهد داشت و يا در خوشبينانه‌ترين حالت مثل دولت اعتدال است؟

قوي‌تر خواهد بود. فکر مي‌کنم دولت معتدل تشکيل شود البته اگر انتخاب شوند. ان شاءالله که انتخاب نمي‌شوند و بنده برنده انتخابات مي‌شوم.

*در اقوام و فاميل، شما را رئيس‌جمهور بالقوه مي‌دانند يا آقاي لاريجاني را؟

هيچکدام را، هنوز هيچ چيز معلوم نيست.

*به نظر شما رئيس‌جمهور اختيارات کافي براي حل مشکلات مردم دارد؟

طبق قانون اساسي و روي کاغذ، رئيس‌جمهور اختيارات کافي دارد اما در عمل در کار دولت و رئيس‌جمهور دخالت مي‌شود و رئيس‌جمهور نمي‌تواند آن‌طوري که دلش مي‌خواهد عمل کند. در عمل، در بسياري از موارد دخالت مي‌شود. در سياست خارجي، فروش نفت و دور زدن تحريم‌ها دخالت مي‌شود به طوري که مثلاً وزارت نفت اطلاع پيدا نمي‌کند.

*يعني رئيس‌جمهور زورشان نمي‌رسد که در مقابل اين دخالت‌ها بايستند؟

گاهي زورشان نمي‌رسد، گاهي کوتاه مي‌آيند و گاهي ملاحظه‌کاري مي‌کنند

*شما با اين وجود چطور مي‌خواهيد کانديدا شويد و به مردم وعده دهيد؟

معتقدم اگر رئيس‌جمهور يک شخصيت محکمي داشته باشد، اجازه اين دخالت‌ها را از ابتدا نمي‌دهد و اقتدار دولت را حفظ مي‌کند. دولت آقاي روحاني خيلي مطيع است و خيلي در کارهايش دخالت مي‌کنند اما دولت آقاي هاشمي و احمدي‌نژاد در اواخر، تا اين حد اجازه نمي‌دادند در کار دولت دخالت شود. هر چه جلو آمديم و در هفت سال اخير دخالت‌ها بيشتر شده است. به نظر من، آقاي روحاني در ابتدا عقب‌نشيني کرد و باعث شد عده‌اي سوار کار شوند.

*شما در خودتان مي‌بينيد که مانع اين دخالت‌ها شويد؟

بله.

*چطور مي‌خواهيد اين کار را انجام دهيد؟

حالا خواهيد ديد.

*جايي صحبت کرديد که از ريش‌سفيدان استفاده مي‌کنيد تا اختيارات را برگردانند.

معتقدم حداکثر اين است که اين اختلاف‌نظر به تنش کشيده مي‌شود ولي بايد حل شود.

*پس حل مشکلات مردم منوط به گرفتن اختيارات مورد نظر شما از نهادهاي مختلف است؟

نه، اين اختيارات الان براي رئيس‌جمهور وجود دارد، از او سرقت کرده‌اند، بايد به جاي خود برگردد. مثلاً نمي‌تواند تشکيلاتي به موازات وزارت نفت وجود داشته باشد. همه امور اجرايي بايد از کانال دولت انجام شود. از ابتدا اجازه دخالت نخواهم داد. در حال حاضر برخي نهادها پاي خود را از حقشان فراتر گذاشته‌اند. اگر از ابتدا اجازه برخي دخالت‌ها را ندهيد، بسياري از مشکلات حل خواهد شد. آقاي روحاني ابتدا که مي‌خواست فهرست وزرا را به مجلس ارائه دهد، هماهنگي‌هايي را انجام داد و بعد گفتند فلان وزير انتخاب دهم يا بيستم ايشان است.

وقتي فرد مايل است که اقتدار نداشته باشد و به جاي اينکه فهرست وزرا را مستقيم به مجلس بفرستد، فهرست را اين‌طرف و آن‌طرف مي‌فرستد که نظرخواهي کند، آخرش همين مي‌شود. وقتي راه را براي دخالت باز کنيد، افراد از دخالت در قدرت خوششان مي‌آيد. به نظر من، اشکال از خود شخص و بعضي از رؤساي جمهور است.

*اگر شما اجازه دخالت ندهيد و ماجرا به تنش کشيده شود، چه؟ خودتان مي‌گوييد آقاي لاريجاني ملاحظات رياست مجلس را در نظر مي‌گرفت، آيا شما ملاحظات رياست جمهوري را در نظر نمي‌گيريد؟

ملاحظات را بايد تا جايي در نظر گرفت که حقوق مردم و قانون‌اساسي زير پا گذاشته نشود. هر تنشي بد نيست. اينکه چون تنشي پيش نيايد، پس ملاحظات را رعايت کنيم و کوتاه بياييم همه جا خوب نيست.

*آيا شما اين نظرات‌تان در مورد اختيارات رياست‌جمهوري را در تبليغات انتخاباتي‌تان به مردم خواهيد گفت؟

حتماً. تا امروز هم اشاراتي داشته‌ام.

*مزيت شما بر آقاي ظريف و لاريجاني همين موضوع است؟

يکي از مزيت‌ها همين است. من معتقد به دولت مقتدر هستم ولي اين افراد با توجه به سوابقشان ممکن است در بسياري از جاها کوتاه بيايند. سعي مي‌کنم بسياري از اين مسائل، پشت پرده با گفتگو و ريش‌سفيدي حل شود. آخرين مرحله تنش است.

اقتدار به معناي بي‌گدار به آب زدن نيست، بايد با سياست کارها انجام شود. مثلاً ممکن است رئيس‌جمهور بخواهد با مردم حرف بزند و اين مشکلات را توضيح دهد. اما مشکل اين است که صدا و سيما اصلاً حرف‌هاي رئيس‌جمهور را پخش نمي‌کند. معنا ندارد که رئيس‌جمهور سخنراني کند و صدا و سيما فقط آن قسمت‌هايي را که دوست دارد پخش کند. اين موضوعات با گفتگو با رهبري قابل حل است چون صدا و سيما مي‌گويد ما زيرمجموعه رهبري هستيم و از جاي ديگري دستور مي‌گيريم درحالي‌که اين‌طور نيست و رهبري مي‌فرمايند من فقط رئيس صدا و سيما را انتخاب مي‌کنم و در جزئيات دخالتي ندارم اما صدا و سيما به سليقه خود عمل مي‌کند.

هر کسي که رئيس جمهور مي‌شود بايد اول مشکلش را با صدا و سيما حل کند. نمي‌توان به اين صورت ادامه داد. قضيه صف مرغ را صدا و سيما دامن زد. مشخص است برنامه چيست. فيلم عليه وزارت خارجه مي‌سازند. مگر ما دو حکومت داريم. اين مشکلات قابل حل است. بايد بروند نزد رهبري و اين مشکلات را حل کنند.

*شما مي‌خواهيد به عنوان کانديداي رياست جمهوري به مردم وعده دهيد. آيا شما به مردم خواهيد گفت که اجراي اين وعده‌ها منوط به اين است که من بايد مشکلاتم را با نهادهاي مختلف حل کنم تا بتوانم اختيارات رياست جمهوري را برگردانم؟

نه، منوط نيست، چون همه بايد طبق قانون اساسي عمل کنند. وظيفه هر فرد و نهادي مشخص است. من وعده‌هايم را انجام خواهم داد. اجازه دخالت نخواهم داد زيرا بايد از اختيارات رئيس‌جمهور در قانون اساسي دفاع کنم. اگر کساني تخطي کردند ممکن است تنشي هم پيدا شود ولي به نفع مردم حل مي‌شود.

*آقاي روحاني چنين صحبت‌هايي را در سال ۹۲ مطرح مي‌کرد.

آقاي روحاني بيشتر شعار مي‌دهد. جايي که بخواهد بايستد، حداکثر يک مَتَلَک به نهادي مي‌گويد و رد مي‌شود. ما نياز به متلک نداريم. صحبت نمي‌کنيم، عمل مي‌کنيم و اجازه دخالت نمي‌دهيم.

*فرض را بر اين مي‌گيريم که شما نتوانستيد و نهايتاً با همين اختيارات و شرايط دولت آقاي روحاني مواجه بوديد، آن موقع به مردم خواهيد گفت که نگذاشتند ما کار کنيم و به همين دليل شرايط اين‌گونه است؟

کار به اينجا نمي‌کشد. ممکن است در ۲۰ درصد اهدافي که داريم موفق نشويم ولي در ۸۰ درصد هدف‌هايمان موفق خواهيم شد و دولت فعلي ادامه نخواهد يافت.

*به نظر شما رئيس‌جمهور براي حل مشکل قيمت مرغ هم اختيارات کافي نداشت؟

قطعاً دولت کوتاهي داشته است، بايد زودتر به فکر مي‌بودند و برنامه‌ريزي مي‌کردند. هيچ بهانه‌اي قابل پذيرش نيست ولي حالا که اين مشکل در کشور ايجاد شده، صدا و سيما بايد به آن دامن بزند؟ يا به حل آن کمک کند؟ اينکه صدا و سيما دائم نشان دهد که صف مرغ تشکيل شده و مردم در شرايط کرونا در اين صف‌ها حضور دارند و بي‌بي‌سي نيز دائم همين تصاوير را منعکس کند، کار درستي است؟ بايد مطالب در حد خودش گفته شود اما اينکه هر شب صف‌هاي طويل مردم نشان داده شود، کار درستي نيست. در خيلي از شهرستان‌ها اصلاً صفي وجود نداشت و مشکل مرغ نبود.

*اظهارات شما در مورد عفاف و حجاب جنجالي شده است. در حوزه عفاف و حجاب، بنده نظرات شما را سال‌هاست که دنبال مي‌کنم. آيا شما در حوزه عفاف و حجاب قائل به اقدامات سلبي و ديوارکشي هستيد؟

خير، من هيچ وقت چنين حرفي نزده‌ام.

*در يکي از دانشگاه‌ها وقتي درباره گشت‌ارشاد حرف مي‌شد، شما مخالفتي نداشتيد، حتي دفاع هم مي‌کرديد.

سخت‌گيري در اين زمينه را قبول ندارم ولي معتقدم امور فرهنگي نبايد رها باشد و بايد نظارتي وجود داشته باشد. دولت اسلامي نمي‌تواند نسبت به اين مسائل بي‌تفاوت باشد. اما اينکه اين نظارت چگونه باشد، قابل بحث است. ورود در تخلفات جزئي را قبول ندارم. معتقدم مسئله حجاب، مسئله کشور ما نيست و مردم در مجموع رعايت مي‌کنند.

*اگر مسئله کشور نيست چرا در مجلس آمديد و چند عکس نشان داديد؟

بله، در مجلس تأکيد کردم که نبايد اين نوع پوشش رسميت پيدا کند. مردم ما پوشش اسلامي را انتخاب کرده‌اند و به آن اعتقاد دارند و الاّ نمي‌توان با زور آقايان و خانم‌ها را مجبور کرد که چگونه بيرون بيايند. حدود ۸۰ درصد خانم‌ها حجاب کامل دارند و ۲۰ درصد نيز حجاب را به طور نسبي رعايت مي‌کنند، حکومت هم کاري با آنها ندارد. ممکن است دو، سه درصدي از اين گروه دوم باشند که بگويند ما بايد مثل اروپا باشيم. دولت اسلامي نمي‌تواند چنين چيزي را اجازه دهد.

*به نظر شما حجاب و عفاف امروز رها شده است؟

خير، همين طور که الان رعايت مي‌شود قابل قبول است. نبايد به اين موضوع دامن زد زيرا مسئله کشور نيست.

*آقاي روحاني سال ۹۲ مطرح کردند که مخالفانشان قصد ديوارکشي دارند، شما اين حرف‌ها را قبول داشتيد؟

خير، حرف بدي بود چون هيچيک از کانديداها چنين تصميمي نداشت. اينها کارهاي غيراخلاقي است.