«اتا شاه‌تخته» از دریچه تلسکوپ پرتو ایکس چاندرا

ايسنا/ "اتا شاه‌تخته" يا "اتا کارينا" (به انگليسي: Eta Carinae) يک "سامانه ستاره‌اي دوتايي" (double star system) در صورت فلکي "شاه‌تخته" (carina) است که ۷۵۰۰ سال نوري از زمين فاصله دارد. اتا شاه‌تخته يا اتا کارينا يک سامانه ستاره‌اي دوتايي باشکوه است. يک سيستم ستاره‌اي تعداد کمي از ستارگاني است که با نيروي گرانشي به يکديگر وابسته بوده و بر گرد يک‌ديگر مي‌چرخند. تصوير جذاب فوق توسط "رصدخانه پرتو ايکس چاندرا " يا "تلسکوپ پرتو ايکس چاندرا " (Chandra X-ray Observatory) ناسا ثبت شده است. جرم اتا شاه‌تخته بالاي ۱۲۰ جرم خورشيدي تخمين زده شده‌است. اين سامانه حداقل از دو ستاره تشکيل شده‌است. يکي از دو ستاره شناخته‌شده اين سامانه، يک متغير آبي درخشان "ال‌بي‌وي" است که در مراحل اوليه زندگي خود جرمي در حدود ۱۵۰ جرم خورشيدي داشته‌است ولي امروزه حداقل ۳۰ جرم خورشيدي از جرم آن کاسته شده‌است. ستاره ديگر اين سامانه يک ستاره "ولف-رايه" (ستاره پرجرم با جرم بالاي ۲۰ جرم خورشيدي) است که جرمي تقريباً ۳۰ برابر جرم خورشيد دارد و به دور همدم بزرگترش در گردش است. انفجار "اتا کارينا" در دهه ۱۸۴۰ ميلادي سبب پديدار شدن سحابي موجدار" Homunculus " شده است. اتا شاه‌تخته در حال حاضر يکي از پرجرم‌ترين سامانه‌هاي ستاره‌اي قابل مطالعهٔ گسترده است. تا همين اواخر، اتا شاهتخته پرجرم‌ترين ستارهٔ منفرد کهکشان راه شيري دانسته مي‌شد؛ اما در سال ۲۰۰۵ آشکار شد که اتا شاه‌تخته در واقع يک سامانهٔ دوتايي است. پرجرم‌ترين ستاره در سامانهٔ ستاره‌اي دوتايي اتا شاه‌تخته به احتمال زياد بيش از ۱۰۰ برابر خورشيد جرم دارد. ساير ستارگان پرجرم شناخته‌شده درخشان‌تر و پرجرم‌تر از اين هستند. محققان ناسا به تازگي دريافتند که سامانه ستاره‌اي دوتايي "اتا شاه‌تخته" يا "اتا کارينا"( Eta Carinae) در حال شتاب دادن به ذرات در فضا و تبديل آن‌ها به ذراتي پر انرژي است. "ناسا" در مطالعه جديد خود با استفاده از اطلاعات تلسکوپ " NuSTAR" دريافت که سامانه ستاره‌اي "اتا شاه‌تخته" يا "اتا کارينا" در حال شتاب‌دادن به ذرات در فضا و تبديل آن‌ها به ذراتي با انرژي بالا است به طوريکه ممکن است برخي از اين ذرات به عنوان پرتوهاي کيهاني به زمين برسند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد