ماهی‌هایی که روی خشکی هم راه می‌روند!

زوميت

بروزرسانی 1399/06/25 - 21:15

زوميت/ دانشمندان ده گونه ماهي شناسايي کرده‌اند که به‌خاطر ويژگي‌هاي اسکلتي خاص احتمالا داراي توانايي راه رفتن روي زمين هستند.

در نگاه اول، ايده‌ي راه رفتن ماهي مضحک به‌نظر مي‌رسد؛ اما چنين موجودات ترکيبي نقش مهمي در تکامل سلسله‌ي جانوران روي زمين داشته‌اند. پژوهش جديد نشان مي‌دهد نسبت‌به آنچه مي‌شناسيم، ماهي‌هاي بيشتري ممکن است قادر به راه رفتن روي خشکي باشند. اين نتايج حاصل مطالعه‌ي دقيقي از اسکلت ماهيان خانواده‌ي سگ‌ماهيان جويباري در آسيا است که شامل گونه‌اي مي‌شود که از قبل مي‌دانستيم تاحدودي مي‌تواند راه برود (ماهي فرشته‌ي غار يا Cryptotora thamicola). مطالعه نشان مي‌دهد حداقل ده گونه‌ي ديگر نيز احتمالا از همين توانايي‌ها برخوردار هستند.

پژوهشگران اميدوار هستند با شناسايي اينکه کدام گونه از سگ‌ماهيان جويباري به‌طور بالقوه مي‌توانند روي خشکي پرسه بزنند، دانش بيشتري در اين مورد کسب کنند که چگونه اولين مهره‌داران راه‌رونده روي خشکي راه خود را از آب به خشکي پيدا کردند.

نکته‌ي کليدي، حلقه لگن خاصره يعني اتصال ميان ستون فقرات و باله لگني است. پژوهشگران ساختار استخواني ۲۹ گونه‌ي مختلف از اين گروه را مورد بررسي قرار دادند و سه شکل مختلف لگن شناسايي و ۱۰ گونه‌ي ديگر پيدا کردند که داراي اتصال استخواني نظير Cryptotora thamicola بودند. زکري راندال، زيست‌شناس موزه تاريخ طبيعي فلوريدا مي‌گويد: «ماهي‌ها معمولا اتصالي ميان ستون فقرات و باله لگني ندارند. قبلا ايده اين بود که ماهي فرشته‌ي غار در اين زمينه، کاملا منحصر‌به‌فرد است. نکته‌ي جالب مقاله‌ي جديد اين است که با جزئيات دقيقي نشان مي‌دهد حلقه‌هاي لگني محکم نسبت‌به چيزي که فکر مي‌کرديم، در خانواده‌ي سگ‌ماهيان جويباري فراواني بيشتري دارد.»

ماهي فرشته‌ي غار از دنده‌هاي بزرگ شده و عضلات تثبيت‌کننده استفاده مي‌کند تا به کمک باله‌هاي خود و حرکات سمندر مانند حرکت کند. اين گونه، تنها گونه‌ي اين خانواده از ماهي‌ها است که داراي اين نوع حرکت است. کارشناسان فکر مي‌کنند ماهي مذکور اين قابليت را به‌عنوان راهي براي حرکت در ميان جريان‌هاي سريع درون غار و رسيدن به جريان‌هاي غني از اکسيژني که ماهي‌هاي ديگر نمي‌توانند به آن دسترسي پيدا کنند، تکامل داده است. اين توانايي ممکن است براي بالارفتن ماهي از آبشارهاي سطحي و کوچک نيز مورد استفاده قرار گيرد.

ماهي گونه‌ي Homaloptera bilineata از باله‌هاي خود استفاده مي‌کند تا خود را به جلو بکشاند

پژوهشگران با استفاده از تجزيه‌و‌تحليل DNA و سي‌تي‌اسکن به شواهدي دست يافتند که نشان مي‌داد اين توانايي‌ها از راه ژنتيکي منتقل شده است و با ديگر اعضاي خانواده مشترک است. به‌نظر نمي‌رسد قابليت‌هاي مذکور تنها از يک منبع تکامل يافته باشد. چنين يافته‌هايي به زيست‌شناسان کمک مي‌کند تا درخت خانوادگي تکاملي دقيق‌تري براي ماهي‌هاي راه‌رونده تهيه کنند و چارچوبي براي تلاش و شناسايي گونه‌هاي بيشتري از آن‌ها در آينده فراهم مي‌کند. اگرچه احتمالا سطح مهارت راه رفتن از گونه‌اي به گونه‌اي ديگر متفاوت است.

نتايج پژوهش جديد در مجله‌ي Journal of Morphology منتشر شده است.