نابودی کرونا با استفاده از يُد صحت دارد؟

باشگاه خبرنگاران/ محققان آمريکايي در تحقيقات خود به اين نتيجه رسيدند که يد ميتواند در از بين بردن ويروس کرونا موثر باشد اما اين موضوع با شائبههايي همراه بود.
در چند روز گذشته خبري با عنوان نابودي کرونا با استفاده از دهان شوي محلول يد دست به دست مي چرخد. در متن خبر نقل شده که محققان آمريکايي دانشگاه کانتيکت ماساچوست آمريکا در تحقيقات خود به اين نتيجه دست يافته اند که ماده يد ميتواند در از بين بردن ويروس کرونا موثر باشد و اتانول اثري ندارد!
از سوي ديگر بيش از يکماه قبل خبري درباره ارائه طرحي از سوي محمدعلي کريمي استاد شيمي و معاون پژوهش و فناوري دانشگاه پيام نور مبني بر ارائه طرحي براي درمان کرونا به معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري و وزارت بهداشت و درمان منتشر شد.
حوزه تخصصي او شيمي و نتيجه تحقيقات اين دانشمندان آمريکايي نيز بر پايه و اصول شيميايي اثر يد بر اين ويروس است، پس نظرش در مورد اين موضوع همچنين نتيجه طرح گروه تحقيقاتي وي را جويا شديم.
نظر شما درباره نابودي کرونا توسط محلول يد چيست؟
کريمي: اصل خبر و اثر نابودگري محلول يد مورد تاييد است اما نکته قابل تامل در خبر بسياري از اخبار نقل ناصحيح يا ناقص خبر مبني بر موثر بودن يد و غيرموثر بودن اتانول! در نابودي اين ويروس بود. در صورتي که در خبر اصلي به زبان انگليسي تصريح شده که مدت زمان لازم براي نابودي توسط يد ۱۵ ثانيه و اما توسط اتانول ۳۰ ثانيه است.
اصولا نقش اتانول، ايزوپروپانول و ساير الکلها و پلي فنلها در از بين بردن بسياري از ويروسها و باکتريها شناخته شده است و ما در حال حاضر انواع محلولها و اسپريهاي آنها را در بازار و دسترس داريم که براي ضدعفوني کردن سطوح اجسام و دستها استفاده ميشود. اتفاقا چنانچه هدف پيشگيري و از بين بردن ويروس در دهان و بيني باشد، سادهترين کار استفاده از خاصيت ويژه تبخيرپذيري همين اتانول ۷۰ درصدي است.
نحوه استفاده از اتانول براي نابودي کرونا
کريمي: کافيست يک پارچه نخي يا دستمال کاغذي را با اندکي از اسپري آغشته کنيد و دستمال را نزديک بيني و دهان بگيريد و تنفس کنيد به راحتي بخار اتانول وارد دهان، بيني و حتي ريه ميشود و ميتواند ويروس را از بين ببرد بدون اينکه خطرات سميت و آسيبهاي ترکيباتي نظير يد را داشته باشد.
با توجه به تخصص شما در مورد اثرات سوء مواد شيميايي بر سلامتي و نحوه عملکرد آنها روي ويروس ها، آيا استفاده از اين محلول يد را براي پيشگيري از کرونا توصيه ميکنيد؟
کريمي: به نظر بنده يک نکته اساسي را بايد عموم مردم و به ويژه محققان مد نظر داشته باشند و آن هم اين است که رويکرد مقابله با ويروسها اصولا بر دو محور اساسي استوار است.
محور اول مقابله انتخابي و دايمي يا به اصطلاح سلکتيو با ويروس (واکسينه کردن) بر اساس ساختار درون مولکولي و وضعيت ساختاري/ژنتيکي آن است که عمدتا با رويکرد تخريب آن به کمک نابودگر و غيرفعال کننده ويژه ويروس همراه ميشود ؛ اين مهم با استفاده از ساخت و طراحي مولکولها و واکسنهاي خاص هر ويروس صورت ميپذيرد.
محور دوم مقابله غير انتخابي با ويروسها و باکتريهاي بيماري زاست که در اين روش، تمرکز عمدتا معطوف به بخش بيروني ويروس ميشود. در مورد ويروس COVID-۱۹ نيز مشابه اکثر ويروسها نظير آنفلوآنزا، سارس و ... ميتوان از اکسيد کنندههايي نظير آب اکسيژنه، کلر، يد، ازون يا ترکيبات حاوي گروههايي نظير هيدروکسيل و کربوکسيل براي نابودي و انحلال پوشش ليپيدي و پروتئيني آن استفاده کرد.
در مورد روش غيرانتخابي تخريب پوشش ويروس بايد توجه داشته باشيم که استفاده از مواد شيميايي با اين منظور عمدتا معطوف به نابودي آن در فضاي فيزيکي و سطوح و به صورت محدود سطح پوست دستهاست.
استفاده از اکسيدکنندههايي نظير مواردي که اشاره شد در صورت تماس با اندامهاي دروني و حتي بعضا بيروني نظير چشمها ميتواند خظرناک، آسيب زا، سمي و حتي کشنده باشد.
در مورد محلول يد نيز چنين خطري وجود دارد؟
کريمي: بله قطعا در استفاده از محلول يد يا محلولهاي مشابه نظير آب اکسيژنه نيز به دليل خاصيت اکسيدکنندگي و آسيبهاي ناشي از آنها فقط به صورت بسيار محدود و در حد دهان شويي با پذيرش عوارض ناشي از اين خاصيت اکسيدکنندگي و تخريب کنندگي سطوح و مخاط دهان و بيني مصرف آن بلامانع است و استفاده از آن به صورت مداوم به هيچ عنوان توصيه نميشود.
در ضمن اين روش براي کودکان و افراد کهنسال و بسياري از عوام که توانايي استفاده کنترل شده آن را ندارند و خطر بلع و آشاميدن و سميت و مشکلات حاد گوارشي عارض و به هيچ عنوان توصيه نمي شود.
تاثير استنشاق ازون در درمان کرونا
در مورد ازون نيز چنين خطري وجود دارد؟
کريمي: بله متاسفانه، چون ازون به صورت گازي است بسياري از افراد بي اطلاع فقط به نقش ضدعفوني کنندگي و نابودگري ويروس توسط آن دل خوش هستند، فارغ از توجه به آسيبهاي حاد ناشي از تنفس اين گاز با خاصيت اکسيدکنندگي قوي به ريهها به ويژه در کودکان و سالمندان و بيماران ريوي آسيب ميزند. استفاده از اين گاز فقط در شرايط عدم حضور افراد و با هدف ضد عفوني کردن هوا و فضاي فيزيکي و سطوح اجسام توصيه ميشود.
تاثير طب سنتي در درمان کرونا
در مورد روشهايي بر اساس طب سنتي و گياهان دارويي به عنوان يک شيميست نظري داريد؟
کريمي: واقعيت اين است که هر گونه توصيه و تجويز اثر بخشي و نقش پيشگيري و نابودگري ويروسها و باکتريها در طب سنتي عمدتا به مواد و ترکيبات شيميايي درون آنها مربوط مي شود. بسياري از آنها حاوي ترکيبات موثري نظير پلي فنلها هستند و نقش آنها بيشتر به ويژگي و توانايي انحلال و تخريب پوشش ويروسها مربوط ميشود.
از اين رو، از اين گروه ترکيبات آنهايي که حاوي چنين گروههاي عامل شيميايي داراي توانايي انحلال اين پوشش هستند، ميتوانند براي پيشگيري مورد توجه قرار گيرند. مثلا، گلاب يک ترکيب شناخته شده و خوشبويي است که از ديرباز در حرمهاي متبرکه، مساجد، مناسبت ها، ... استفاده ميشده و بيشتر وجه خوشبويي آن مورد توجه بوده در صورتي که اين ترکيب سرشار از پلي فنل، خاصيت ضد ويروسي و ضد باکتريايي بالاست؛ در واقع با پاشيدن اسپري گلاب در اين محيطها علاوه بر ضدعفوني فضاي فيزيکي، تنفس و مجاورت آن با بيني و دهان امکان ازيبن بردن ويروسها و باکتريها را دارد.
شما بيش از يکماه قبل در حاشيه مصاحبهاي به ارائه طرحي توسط تيم تحقيقاتي تان براي پيشگيري و درمان COVID-۱۹ به معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري و ارجاع آن به وزارت بهداشت اشاره کرديد، سرنوشت اين طرح به کجا انجاميد؟
معاون پژوهش و فناوري دانشگاه پيام نور: تيم تحقيقاتي ما طرح پيشنهادي مان را به معاونت علمي ارائه کرد که پس از ارجاع به وزارت بهداشت پيگيريهاي مستمري براي امکان انجام فرايند تستهاي باليني بر اساس الگوي پيشنهادي مان در يکي از بيمارستانها با هدف درمان انجام داديم و همچنان در حال رايزني و پيگيري براي اجرايي کردن موضوع هستيم.