چرا محور سیارهی زحل کج است؟

مجله ايلياد/دو دانشمند از دانشگاه سوربن و پيزاي فرانسه، نشان دادهاند که قمرهاي سيارهي زحل ميتوانند دليل کج بودن محور گردش اين سيارهي عظيم گازي باشند. نتايج مطالعهي اين محققين در مجلهي Nature Astronomy منتشر شدهاند. آنها همچنين پيشبيني کردهاند که ميزان کج بودن زحل طي چند ميليارد سال آينده، بيشتر نيز خواهد شد.
اين دانشمندان نشان دادهاند که تغيير موقعيت قمرهاي زحل باعث کج شدن محور گردش آن شده است. بزرگترين قمر زحل که «تيتان» نام دارد، در اين فرآيند بيشترين تاثير را داشته است.
رصدهايي که اخيراً از زحل و قمرهاي آن انجام شده، نشان ميدهد که قمرها در حال دور شدن از آن هستند و سرعت اين حرکت نيز بيشتر از چيزي است که تا کنون دانشمندان تصور ميکردند. محققين با وارد کردن حرکتهاي اين قمر درون محاسبات خود در مدلسازي زحل، به اين نتيجه رسيدهاند که همين فرآيند است که باعث کج شدن محور گردش سياره ميشود. آنها اذعان دارند که هر چه قمرها با سرعت بيشتري از زحل دور شوند، ميزان کج بودن محور گردش نيز بيشتر ميشود.
محققين تصور ميکنند که فرآيند دور شدن قمرها و کج شدن زحل به زمانهاي اخير برميگردد. آنها ميگويند که تا سه ميليارد سال پس از شکلگيري زحل، محور گردش آن فقط به ميزان خيلي کمي کج بوده است و تنها يک ميليارد سال پيش مهاجرت قمرها شروع شده و باعث کج شدن محور گردش سياره شده است. اين فرآيند امروزه نيز در حال وقوع است. محور گردش زحل داراي برهمکنش با مسير حرکتي نپتون است و تا کنون نسبت به خط راست حدود ۲۷ درجه کجي را به خود ديده است.
يافتههاي اين مطالعه باعث بيارزش شدن نظريههاي قبلي در اين مورد ميشود. محققين تا کنون تصور ميکردند که کج بودن زحل در زمانهاي قبلتر و حدود ۴ ميليارد سال پيش رخ داده است و حالت پايداري دارد.
آنها تصور ميکردند که کج بودن زحل به تغيير مداري رخ داده براي نپتون مربوط است. اکنون مشخص شده است که کج شدن زحل هنوز هم ادامه دارد و چيزي که امروزه از زحل ميبينيم يک حالت گذرا است که هنوز به پايداري نرسيده است و طي چند ميليارد سال آينده ميزان کج بودن زحل حتي ميتواند دو برابر امروزه شود.
تيم تحقيقاتي فرانسوي همين نتايج را به مشتري نيز تعميم دادهاند و فکر ميکنند در مورد مشتري نيز مهاجرت ۴ قمر اصلي در حال وقوع است و کج شدن محور آن نيز اتفاق ميافتد. مشتري داراي برهمکنش با مدار اورانوس است و دانشمندان تصور ميکنند طي پنج ميليارد سال آينده، بين ۳ تا ۳۰ درجه نسبت به اورانوس کج ميشود.