پنج نکته مهم که باید راجع به تست‌های آنتی‌بادی، آنتی‌ژن و PCR کووید-۱۹ بدانید

ديجياتو/ براي شناسايي کرونا ويروس در بدن افراد و همينطور جلوگيري از شيوع گسترده‌تر آن، تست‌هاي کوويد-۱۹ بسيار حياتي به حساب مي‌آيند. در مجموع دو نوع تست کوويد-۱۹ داريم: تست‌هايي که طراحي شده‌اند تا تشخيص دهند آيا عفونت همين حالا در بدن شما است يا خير و تست‌هايي که ابتلاي قبلي به ويروس SARS-CoV-2 را شناسايي مي‌کنند. مثل هر محصول ديگري، اين تست‌ها سطوح مختلفي از دقت و اتکاپذيري را با خود به همراه مي‌آورند و از آن‌ها مي‌توان براي مقاصد گوناگون استفاده کرد.

جان ديکس، پروفسور آمار زيستي در دانشگاه برمينگهام بريتانيا مي‌گويد ما نياز به تکنولوژي‌هايي سريع، دقيق و پرظرفيت داريم که متکي بر تجهيزات پيچيده آزمايشگاهي يا افراد شديدا آموزش‌ديده نباشند، اما در حال حاضر هيچ چيزي يافت نمي‌شود که تمام اين مشخصه‌ها را يک‌جا داشته باشد. «ما هنوز هيچ تست بي‌نقصي با اين ويژگي‌ها نداريم، تست‌هايي داريم که هرکدام در برخي از اين حوزه‌ها خوب ظاهر مي‌شوند و در حوزه‌هاي ديگر، نه‌چندان خوب».
بياييد به مرور ۵ نکته‌اي بپردازيم که بايد راجع به تست‌هاي کرونا ويروس بدانيد.

تست‌هاي PCR و آنتي‌ژن بيشترين رواج را دارند، اما متفاوت عمل مي‌کنند

---

بازار

---

درحالي که تست‌هاي آنتي‌ژن به دنبال پروتئين‌هاي موجود بر سطح ويروس مي‌گردند تا وجود پاتوژن را تاييد کنند، تست‌هاي «واکنش زنجيره‌اي پليمراز - Polymerase Chain Reaction» (يا به اختصار PCR) مهندسي شده‌اند تا به دنبال موادي ژنتيکي به نام RNA بگردند که توليد اين پروتئين‌ها را به ويروس آموزش مي‌دهد.

هر دو تست نيازمند نمونه‌برداري از پشت بيني يا حلق شما هستند و اگر مثبت از آب درآيند، نمي‌توانند تعيين کنند که آيا امکان شيوع هرچه بيشتر بيماري از سوي شما وجود دارد يا خير. و همينجاست که شباهت‌هاي ميان دو تست به پايان مي‌رسند.
در تست PCR، نمونه به آزمايشگاهي فرستاده مي‌شود و با استفاده از پروسه‌هاي خاص، در معرض حرارت و سپس سرما قرار مي‌گيرد تا RNA ويروس تبديل به دي‌ان‌اي شود. بعد از اين، ميليون‌ها کپي از DNA توليد مي‌شود که به کمک آن‌ها مي‌توان ارگانيسم را شناسايي کرد. اين پروسه مي‌تواند چندين ساعت زمان ببرد، نيازمند تجهيزات پيچيده آزمايشگاهي و تکنسين‌هاي تعليم ديده است و معمولا نمونه‌ها يکي‌يکي بررسي مي‌شوند. با اين همه ماشين‌هايي هم داريم که مي‌توانند چندين نمونه را به صورت همزمان پردازش کنند. اگرچه نمونه‌ها بايد به آزمايشگاه فرستاده شوند، اين پروسه زمان‌بر به نتايجي تقريبا ۱۰۰ درصد دقيق در شناسايي ويروس در بدن افراد منجر مي‌شود.

در طرف ديگر، تست‌هاي آنتي‌ژن (که معمولا تحت عنوان تست‌هاي سريع شناخته مي‌شوند- به ترکيب نمونه با محلولي مي‌پردازند که پروئتين‌هاي ويروسي خاص را آزاد مي‌کند. اين ترکيب سپس روي يک نوار کاغذي ريخته مي‌شود که حاوي آنتي‌بادي سفارشي است و به گونه‌اي بهينه‌سازي شده که پروئين‌هاي مورد نظر را در صورت وجود، به يکديگر متصل مي‌کند. درست مانند تست‌هاي بارداري خانگي، نتايج به شکل يک باند روي نوار کاغذي به نمايش درمي‌آيند.

اين پروسه نيازمند آزمايشگاه نيست و مي‌تواند در عرض ۳۰ دقيقه انجام شود، اما همين سرعت بالا به بهاي دقت پايين‌تر تمام مي‌شود. اگرچه اين تست‌ها در شناسايي افرادي که دوز بالايي از ويروس را در بدن خود دارند موثر واقع مي‌شوند، در صورت وجود مقادير کمتر از ويروس، امکان ارائه نتايج منفي اشتباه بسيار بيشتر است.

حساسيت و مشخص بودن، معيارهايي براي کارآمدي تست‌ها

اين دو معيار براي تعيين اعتبار يک تست مورد استفاده قرار مي‌گيرند: بيماري چقدر خوب شناسايي مي‌شود و اينکه تست در تشخيص عدم وجود بيماري چقدر موفق عمل مي‌کند؟
حساسيت به معناي شمار مبتلايان به کوويد-۱۹ است که به درستي نتيجه مثبت را دريافت مي‌کنند و مشخص بودن به معناي شمار افرادي است که به بيماري مبتلا نشده‌اند و بنابراين نتيجه منفي را به درستي دريافت مي‌کنند.
به صورت معمول، يک تست شديدا حساس نرخ ارائه نتايج منفي پايين‌تري دارد و در عين حال از خطر ارائه نتايج مثبت اشتباه بيشتر رنج مي‌برد. از طرف ديگر، يک تست شديدا مشخص، در صورت پايين بودن حساسيت، احتمال ارائه نتايج منفي اشتباه بالاتري دارد. تست‌هاي PCR به عنوان استاندارد طلايي در نظر گرفته مي‌شوند چون هم شديدا حساس هستند و هم شديدا مشخص.

در تست‌هاي سريع، شخصي که کار تست را پيش مي‌برد اهميت فراوان دارد

در بريتانيا و در شهر ليورپول، يک تست آنتي‌ژن به نام Innova از راه رسيد که قرار بود به تلاش‌هاي دولت براي واکسينه‌سازي گسترده مردم در کشور کمک کند. دولت مي‌خواست با استفاده از اين تست به صورت فراگير، به کارگران اجازه بازگشت به دفاتر کار را بدهد و خانواده‌ها نيز بتوانند دوباره خويشاوندان خود را در آغوش بگيرند.

اما اين استراتژي آنقدرها موفقيت‌آميز از آب در نيامد. محققان دريافتند که در جامعه‌اي آماري که عمدتا از افراد مبتلا به کوويد-۱۹ تشکيل شده بود، حساسيت تست‌ها زماني که توسط افراد خودتعليم‌ديده انجام شدند به ۵۸ درصد کاهش يافت، همين حساسيت هنگام پيمودن فرايند تست از سوي محققان ماهر به ۷۳ درصد کاهش يافت و محققان آزمايشگاهي نيز با موفقيت ۷۹ درصدي، بهترين عملکرد را داشتند. در پژوهشي که به بررسي وضعيت افراد بدون علامت مي‌پرداخت، حساسيت تست‌هاي سريع در قياس با تست‌هاي PCR با کاهش ۴۹ درصدي همراه بود.

بنابراين يک نتيجه‌گيري کاملا منطقي وجود دارد: هرچه افرادي که تست‌ها را ترتيب مي‌دهند ماهرتر باشند، نتايج اشتباه کمتري به دست مي‌آيد. پروفسور ديکس مي‌گويد برخي مراحل تست‌هاي سريع دقت و ظرافت فراواني مي‌طلبند و گاهي تشخيص يک اتفاق از اتفاق ديگر دشوار مي‌شود. او اضافه مي‌کند که تست‌هاي PCR در آزمايشگاه پردازش مي‌شوند و بنابراين احتمال خطا به مراتب پايين‌تر است.
سازندگان تست‌هاي کوويد-۱۹ همين حالا در صدد توسعه تست‌هاي خانگي برآمده‌اند، اما با توجه به درس‌هايي که راجع به وابستگي دقت تست‌هاي سريع به شخصي که تست را ترتيب مي‌دهد آموخته‌ايم، چنين تست‌هايي نيز دردسرهاي خاص خود را خواهند داشتند. پروفسور ديکس مي‌گويد: «اگر مردم بتوانند تست‌ها را آسان‌تر پشت سر بگذارند، افراد بيشتري تست خواهند شد... اما فکر نمي‌کنم اکنون به تکنولوژي لازم براي اين کار دسترسي داشته باشيم». او به اين نکته مهم نيز اشاره مي‌کند که هنوز هيچکس مزايا و معايب تست‌گيري‌هاي بيشتر را بررسي نکرده است. براي مثال اگر مردم دائما نتايج منفي از اين تست‌ها دريافت کنند، چه تغييراتي در رفتارهايشان به وجود خواهد آمد.

تا دستيابي به دقت بالاتر در تست‌هاي سريع، نتايج منفي نبايد منجر به فعاليت‌هاي ريسکي شود
پروفسور ديکس مي‌گويد اگر يک تست مانند تست Innova نيمي از نتايج خود را به اشتباه ارائه مي‌کند، بنابراين هيچکس بعد از دريافت نتيجه منفي نبايد خود را عاري از خطر ابتلا به ويروس يا انتقال آن تلقي کند.
گري کيتينگ، مدير ارشد فناوري HiberGene، شرکتي ايرلندي که تست کوويد-۱۹ مخصوص خود را دارد، مي‌گويد: «شما همواره درصد اندکي از افراد را خواهيد داشت که در تمام تست‌ها نتيجه اشتباه دريافت کرده‌اند». تست شرکت HiberGene از تکنولوژي LAMP بهره‌ مي‌گيرد که جايگزيني کم‌هزينه‌تر براي تکنولوژي PCR است.و

کيتينگ عقيده دارد: «به نظرم کار خطرناکي است که تنها يک تست را پشت سر بگذاريم و سپس از نتيجه آن تست براي تصميم‌گيري‌هاي برجسته در لايف‌استايل يا سلامت خود استفاده کنيم». پروفسور ديکس مي‌گويد با استفاده از تست‌ها در ابعاد گسترده، نتايج مي‌توانند به شکل‌گيري نوعي حس امنيت دروغين منجر شوند.

دولت‌ها اکنون مايل به استفاده از تست‌هاي سريع هستند، زيرا پياده‌سازي کمپين‌هاي واکسينه‌سازي را سريع‌تر و ارزان‌تر مي‌کنند، اما به خاطر محدوديت‌هاي موجود از نظر دقت تست‌ها، نبايد کاملا بر نتايج منفي اتکا داشت و دست به فعاليت‌هاي خطرناک مانند ملاقات اعضاي کهنسال خانواده يا افرادي که آسيب‌پذير هستند پرداخت.

در برخي کشورها مانند ايالات متحده پيشنهاد مي‌شود که در صورت دريافت نتيجه منفي با تست‌هاي سريع آنتي‌ژن، شخصي که علامت دارد يک تست PCR هم پشت سر بگذارد تا بتوان کاملا از نتيجه اطمينان داشت.
اگرچه تست‌هاي سريع در شناسايي افرادي که دوز بسيار بالايي از ويروس را در بدن خود دارند موثر ظاهر مي‌شوند، هنوز مشخص نيست که با وجود چه ميزان از ويروس در بدن، امکان انتقال آن مهيا مي‌شوند. افراد آلوده به کوويد-۱۹ تنها در فاز نخست ابتلا، حجم زيادي از ويروس را در بدن خود دارند، اما RNA ويروسي مي‌تواند براي چندين هفته يا چندين ماه در بدن باقي بماند.

تست‌هاي آنتي‌بادي مي‌توانند در سنجش دوام پاسخ‌ها به واکسن موثر باشند
آنتي‌بادي‌ها سربازاني هستند که توسط سيستم ايمني و در پاسخ به مهاجمي خارجي توليد مي‌شوند. پروفسور ديکس مي‌گويد «در ابتدا اميد داشتيم که تست‌هاي آنتي‌بادي بتوانند به ما در شناسايي سريع و آسان بيماري کمک کنند. اما مشخص شد که تست‌ها براي دو الي چهار هفته بعد از آلودگي به ويروس، نتيجه مثبت نشان نمي‌دهند».

و شرايط از اين هم پيچيده‌تر مي‌شود، زيرا حتي اگر تست آنتي‌بادي شما مثبت شود، چنين اطلاعاتي آنقدرها کارآمد به حساب نمي‌آيد و صرفا مي‌دانيد که به احتمال فراوان، بدن‌تان در گذشته در معرض کوويد-۱۹ قرار گرفته است. آقاي ديکس اضافه مي‌کند «ما واقعا نمي‌دانيم چه ميزان از آنتي‌بادي به محافظت از شما در برابر بيماري منجر مي‌شود و کدام نوع از آنتي‌بادي بيشترين اهميت را دارند».
به صورت مشابه، مشخص نيست که آنتي‌باد‌ي‌هاي کوويد-۱۹ براي چه مدت در بدن باقي مي‌مانند و اينکه آيا شخصي که در تست آنتي‌بادي‌ها به نتيجه مثبت رسيده در آينده دوباره در آينده به ويروس مبتلا مي‌شود يا خير.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar