شهریور تا مهر، بهترین بازه زمانی برای رصد شفق‌های قطبی است

محمد جواد ترابي شب گذشته در برنامه زنده اينستاگرامي که در رابطه با نحوه ايجاد شفق‌هاي قطبي به مناسبت هفته نجوم برگزار شد، اظهار کرد: شفق قطبي برآمده از ذرات باردار رها شده خورشيد است. زماني که ذرات باردار خورشيد رها مي‌شوند سرعتي معادل ۳۰۰ - ۴۰۰ کيلومتر بر ثانيه دارند. اين سرعت يک هزارم سرعت نور است. 
 
پيش‌بيني شفق‌هاي قطبي از ۷۲ ساعت قبل وقوع
 
وي افزود: نور خورشيد براي رسيدن به زمين هشت دقيقه زمان نياز دارد اما رسيدن اين ذرات رها شده به زمين حدود ۷۲ ساعت به طول مي‌انجامد. بنابراين پيش‌بيني شفق‌هاي قطبي نهايتا از ۷۲ ساعت قبل صورت مي‌گيرد. ذرات باردار رها شده توسط جو زمين جذب قطبين مغناطيسي مي‌شود و وارد جو مي‌شود. زمان ورود ذرات خورشيد به جو به اتم‌هاي جوي نيرو وارد مي‌شود و الکترون را از يک مدار کوچکتر به يک مدار بزرگ‌تر منتقل مي‌کند. در اين حالت الکترون ناپايدار بوده و به سرعت به محل قبلي خود باز خواهد گشت و در نتيجه اين بازگشت شفق‌هاي قطبي پديدار مي‌شوند. 
 

---

بازار

---

اين منجم آماتور در رابطه با رنگ‌هاي مختلف شفق‌هاي قطبي، ادامه داد: عموماً از شفق‌هاي قطبي رنگ سبز مشاهده مي‌شود اما رنگ بنفش و قرمز نيز گاهي ديده مي‌شوند. رنگ شفق‌هاي قطبي برآمده از ذرات جو هستند. براي مثال نور منتشر شده از ذرات سديم زرد و از اکسيژن سبز است. از آنجايي که عناصر جو در سطوح مختلف قرار دارند، رنگ سبز همواره در سطح پايين و لايه‌هاي آبي و بنفش در سطح بالا قرار دارند. 
 
ميدان مغناطيسي عامل اصلي ايجاد شفق قطبي
 
براتي خاطرنشان کرد: شفق‌هاي قطبي در ساير سيارات منظومه شمسي مانند مشتري به واسطه تلسکوپ‌هاي فضايي ديده شده است. ميدان مغناطيسي عامل اصلي ايجاد شفق‌هاي قطبي است. اين موضوع نشان دهنده امکان جذب بادهاي خورشيدي در سيارات دور از خورشيد با ميدان مغناطيسي بالا است. در موارد محدودي برخي از کشورها موفق به ايجاد شفق مصنوعي با برانگيختن اتم‌ها بودند. 
 
وي با اشاره به سه گام اصلي رصد شفق‌هاي قطبي، تشريح کرد: اين گام‌ها شامل مکان‌يابي، زمان‌يابي و آمادگي است. در مرحله اول بايد مکاني را يافت که داراي کمترين هزينه زماني، جاني و مالي باشد و بيشترين احتمال رصد شفق را داشته باشيد. مسئله مکان‌يابي بسيار زمان‌بر است. براي مثال براي رفتن به اروپا جهت رصد يک شفق قطبي بايستي از ۶ ماه قبل از روز رصد برنامه‌ريزي کرده و آمادگي لازم را کسب کنيد. آمادگي لازم اعم از پوشش مناسب و تغذيه مناسب منطقه مورد مراجعه است.
  
اين منجم آماتور گفت: يکي از چالش‌هاي بزرگ براي منجمان صرف هزينه بالا و ريسک براي ديدن شفق قطبي است. شفق قطبي را بايد در آسمان صاف رصد کرد و پس از طي کردن چنين مسير نسبتا طولاني صاف بودن آسمان ريسک بسياري به همراه دارد که نيازمند تحقيق و برنامه ريزي دقيق است. بازه شهريور تا فروردين، زمان پيشنهاد شده براي رصد شفق‌هاي قطبي است. اما پيشنهاد مي‌کنم براي رصد شفق‌هاي قطبي در بازه شهريور- مهر اقدام کنيد. زيرا در اين بازه مناطق قطبي نصف شب و نصف روز هستند و همين موضوع باعث مي‌شود در سرماي خيلي مهلک رصد نکنيم.