معمای کمنور شدن ابطالجوزا حل شد
آخرين خبر/ روشنايي ابطالجوزا، ستاره نارنجي رنگ صورت فلکي جبار، اواخر سال ۱۳۹۸ به وضوح کاهش يافت و باعث حيرت جامعه نجومي شد. اين اتفاق که با چشم غيرمسلح نيز قابل رويت بود، سبب شد ميگل مونتاريس و گروهش، با تلسکوپ VLT رصدخانه جنوبي اروپا، واقع در شيلي، به سمت اين ستاره نشانه روند. تصوير جديدي که از سطح اين ستاره منتشر شده است، چگونگي تغييرات روشنايي ابطالجوزا را نشان ميدهد. عکسي که در آذر ۹۸ از اين ستاره گرفته شد در مقايسه با عکس قبلي که در ماه دي سال ۹۷ ثبت شده بود از تاريکتر شدن سطح ستاره بهخصوص در ناحيه جنوبي آن خبر ميداد، اما ستارهشناسان از علت آن مطمئن نبودند. تيم تحقيقات به رصد ابطالجوزا در زمان کاهش روشنايي ادامه دادند و دو تصوير ديگر در دي و اسفند ۹۸ ثبت کردند. در ارديبهشت ۹۹ روشنايي ستاره به حالت عادي خود بازگشت.
مطالعه جديد اين تيم که در مجله نيچر (Nature) منتشر شدهاست نشان ميدهد، راز کاهش روشنايي ابطالجوزا يک پوشش غباري است که نور ستاره را سد ميکند و اين پوشش نتيجه افت دما در سطح ستاره است. سطح ابطالجوزا به صورت يک حباب گازي عظيم متحرک با انقباض و انبساط در داخل ستاره بهطور مرتب تغيير ميکند. اين تيم متوجه شدهاست، ستاره، قبل از کاهش روشنايي، حباب گازي عظيمي را از خود به بيرون ميراند، اين توده مدت کوتاهي پس از جدا شدن سرد ميشود و اين افت دما زمينه را براي متراکم شدن گاز فراهم ميکند و گاز تبديل به غبار جامد ميشود.
مطالعات مونتاريس شواهدي را نشان ميدهد که تشکيل اين غبار ميتواند بسيار سريع و نزديک به سطح ستاره رخ دهد. او ميگويد: ’’ما مستقيما شاهد شکل گيري اصطلاحا غبار ستارهاي بوديم.‘‘ اميلي کنون نيز که در اين مطالعات نقش داشتهاست افزود: ’’غباري که از ستارگان تکامل يافته سرد به بيرون رانده ميشود، مانند نمونهاي که اخيرا شاهد آن بوديم، ميتواند به عناصر سازنده سيارات سنگي تبديل شود.‘‘
برگرفته از مجله آوا استار avastarco