شاید دریاچه‌های کشف‌شده مریخ فقط رس یخ‌زده باشند!

اگرچه برخي از شواهد به دست آمده، وجود رطوبت را در گذشته سياره سرخ نشان مي‌دهند اما يافتن آب مايع که هنوز در اين سياره جمع مي‌شود، موضوع مهمي است. دانشمندان نهايتا در سال ۲۰۱۸ به نتيجه رسيدند. مدارگرد "مارس اکسپرس" (Mars Express)، سيگنال‌هاي رادار مرتبط با وجود آب را ارسال کرد. آنها نتيجه گرفتند که درياچه‌اي از آب مايع، در فاصله ۱/۵ کيلومتر زير يخ جامد قرار دارد و تا ۲۰ کيلومتر گسترش يافته است.

به رغم وجود ظاهري درياچه‌ها، سوالات بيشتري پديد آمد؛ از جمله اين که چگونه آب مي‌تواند در چنين دماي سردي باقي بماند. فرضيه دانشمندان اين بود که مخلوط نمک‌ها به علاوه فشار يخ از بالا مي‌تواند نقطه انجماد آن را کاهش دهد. نظر ساير گروه‌هاي پژوهشي اين بود که درياچه از پايين گرم مي‌شود.

اکنون سه مقاله جديد در اين رابطه ارائه شده‌اند. نخستين پژوهش، ۴۴ هزار پژواک رادار را طي ۱۵ سال در يک ناحيه مورد بررسي قرار داد و تعداد قابل توجهي از ديگر بازتاب‌هاي مشابه را شناسايي کرد. بسياري از اين بازتاب‌ها بسيار به سطح نزديک بود و حتي عواملي را در نظر گرفت که ممکن است نقطه انجماد را کاهش دهند.

ساير پژوهش‌ها، احتمال وجود درياچه را کم در نظر گرفتند و به بررسي مواردي پرداختند که مي‌توانند سيگنال‌هاي واضحي را ايجاد کنند.

پژوهشگران در بررسي سوم، يکي از اين سه ايده را آزمايش کردند. تمرکز آنها بر نوعي از رس موسوم به "اسمکتيت"(smectite) بود که در حضور آب مايع تشکيل مي‌شود. نمونه‌هاي اسمکتيت با نيتروژن مايع در دماي منفي ۵۰ درجه سلسيوس منجمد شدند و در دستگاهي قرار گرفتند که بازتاب رادار آنها را اندازه‌گيري مي‌کرد.

نتايج به دست آمده کاملا با اکتشافات مدارگرد مطابقت داشت. شواهد بيشتري از داده‌هاي "مدارگرد شناسايي مريخ"(MRO) به دست آمد که نشان مي‌دهد وجود چنين اسمکتيت‌هايي در سطح اين ناحيه، متداول است.

واضح است که پژوهش‌ها نمي‌توانند اين موضوع را تاييد کنند که اسمکتيت‌ها، منبع قطعي سيگنال‌هاي عجيب هستند اما توضح قابل قبول‌تري را نسبت به نظريه درياچه‌هاي زير سطح مريخ ارائه مي‌دهند؛ اگرچه به اندازه اين نظريه، هيجان‌انگيز نيستند.

"جفري پلاوت"(Jeffrey Plaut)، پژوهشگر يکي از اين مقاله‌ها گفت: ما در علوم سياره‌اي، تنها در حال نزديک شدن به حقيقت هستيم. مقاله اصلي، وجود آب را اثبات نکرده است و اين مقالات جديد نيز آن را اثبات نمي‌کنند اما ما سعي داريم احتمالات را تا جايي که ممکن است کاهش دهيم و به جمع‌بندي برسيم.

اين پژوهش، در مجله "Geophysical Research Letters" به چاپ رسيد.