موفقیت محققان ایرانی در درمان معتادان شیشه با تحریک مغزی

ايسنا/ محققان مرکز ملي مطالعات اعتياد کشور براي اولين بار در جهان توانسته‌اند با استفاده از فناوري تحريک الکتريکي مغز از روي جمجمه گام‌هايي در جهت اصلاح ولع مصرف مواد در بيماران وابسته به مت‌آمفتامين يا شيشه بردارند. دکتر حامد اختياري، سرپرست آزمايشگاه عصب شناختي مرکز ملي مطالعات اعتياد با اعلام اين خبر افزود: نتايج اين مطالعه در مجله معتبر نوروسايکوفارماکولوژي با ضريب تاثير 6 در سال 2014 به چاپ رسيده است. وي اظهار کرد: از طريق نقشه برداري مغزي مي‌توانيم تعيين کنيم چنين درمان‌هايي براي بيماران وابسته به شيشه موثرند وهمچنين بعد از درمان، عملکرد کدام نواحي از مغز همچنان ناقص است تا بتوانيم در جهت رفع اين نقايص و بهبودي کامل بيماران اقدام کنيم. اختياري در ادامه تصريح کرد: اعتياد به عنوان يک بيماري مغزي که تاثيرات فردي، خانوادگي و اجتماعي آن، جامعه جهاني و از جمله کشور ما را به شدت تحت تاثير خود قرار داده است منتظر گشايش‌هاي جديدي در روش‌هاي درماني با بهره‌گيري از فناوري‌هاي نوين علوم شناختي است. وي افزود: علوم و فناوري‌هاي شناختي با بهره‌گيري از دانش‌هاي مختلف نظير علوم اعصاب، روانشناسي، آموزش و پرورش، انسان شناسي، هوش مصنوعي و فلسفه ذهن در يک همکاري بين بخشي و چند حوزه‌اي به بررسي اسرار عملکردهاي مغزي که در مجموع " شناخت" خوانده مي‌شوند مي‌پردازند. سرپرست آزمايشگاه عصب شناختي مرکز ملي مطالعات اعتياد گفت: مرکز ملي مطالعات اعتياد از اولين مراکزي بود که با تاسيس آزمايشگاه علوم اعصاب شناختي در سال 1383 تلاش کرد با بهره‌گيري از اين دانش به کشف نقاط تاريک پيشگيري و درمان اعتياد نائل شود. پژوهشگران اين آزمايشگاه در چند سال اخير توانسته‌اند با استفاده از فناوري‌هاي نوين تصويربرداري مغزي، تاثيرات انواع روش‌هاي مختلف درماني بر عملکرد‌هاي مغزي دچار اختلال در بيماري اعتياد را بررسي کرده و ضمن شناسايي نواحي مغزي دچار آسيب با بهره گيري از فناوري‌هاي تحريک مغزي به اصلاح اين آسيب‌ها بپردازند. وي افزود: بررسي‌هاي انجام شده توسط وزارت علوم آمريکا نشان داده است که چهار دانش نانوتکنولوژي، بيوتکنولوژي، تکنولوژي اطلاعات و علوم و فناوري‌هاي شناختي جزو دانش‌هاي اصلي تاثير گذار بر روي رفاهبشري در آينده هستند. اختياري ادامه داد: بيش از 50 درصد افراد در زندگي خود درگير مشکلات مغزي نظير سردرد، کاهش حافظه، کاهش انگيزه و يا خستگي مفرط مي‌شوند. اين در حالي است که از طريق دانش علوم و فناوري‌هاي شناختي مي‌توانيم عملکرد‌هاي مغزي را تقويت، اصلاح و يا تضعيف کنيم. در واقع اقدام در جهت درمان اين مشکلات مغزي مربوط به حوزه‌ي علوم و فناوري‌هاي شناختي است که مي‌توانيم مغز و عملکرد انسان را بشناسيم و آن را تقويت کنيم. وي گفت: آمريکا، اتحاديه اروپا، ژاپن، استراليا، اسراييل و ايران از معدود کشورهايي هستند که حوزه‌ علوم و فناوري‌هاي شناختي جزو اولويت‌هاي الف آنهاست. اختياري افزود: در معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري از دو سال پيش ستاد علوم و فناوري‌هاي شناختي ايجاد شد که به طور خاص از گسترش اين دانش در کشور حمايت مي‌کند. يکي از زمينه‌هاي سرمايه گذاري شده توسط اين ستاد حوزه‌ اعتياد است چرا که دانش ما در حوزه‌ي اعتياد، درمان و پيشگيري آن مربوط به حوزه‌ي علوم شناختي است. وي تصريح کرد: کشور ما کشوري است که در جهت پيشگيري بازتواني و درمان اعتياد در حال انجام مطالعات و فعاليت‌هاي پژوهشي است و همچنين در حوزه‌ي طب اعتياد و بهره گيري از دانش علوم رفتارهاي شناختي در علم طب فعاليت مي‌کند. اختياري گفت: آزمايشگاه عصب شناختي مرکز مطالعات اعتياد به طور خاص به بررسي عملکردهاي شناختي و شيوه‌هاي عملکرد شناختي مي‌پردازد. وي ادامه داد: ما درمطالعه جديد توانستيم با استفاده از روش‌هاي جديد تصوير برداري مغزي نواحي مغزي را که در اثر مصرف مواد دچار کاهش اندازه يا تغيير عملکرد شده‌اند را نشان داده و شناسايي کنيم که اين روش به طور خاص در بيماري اعتياد استفاده شده است. اختياري با اشاره به انجام يک مطالعه مشترک با دانشگاه مک گيل کانادا در سال 2007 گفت: بر اساس اين تحقيق براي انجام تصوير برداري مغزي و يا ام‌آرآي مي‌توان قشر خاکستري مغز را جدا کرده و قطر نواحي مختلف آن را اندازه بگيريم و تغييرات آن را نشان دهيم و اين که در بيماريهاي مختلف چگونه قسمت‌هاي مختلف مغز آسيب مي‌بيند. حتي مي‌توان از طريق تصويربرداري عملکردي نشان داد که اگرچه اندازه ي يک قسمت از مغز تغيير نکرده اما کار وعملکرد آن تغيير کرده است. وي در ادامه با اشاره به آخرين پژوهش انجام شده در اين آزمايشگاه گفت: در اولين مطالعه در دنيا نشان داديم با تحريک الکتريکي اميدهايي وجود دارد که بتوانيم ولع مصرف مواد در بيماران وابسته به مفت آمفتامين را اصلاح کنيم. البته ستاد علوم شناختي رياست جمهوري دراين طرح از ما حمايت کرده است تا بتوانيم از نتايج آن براي درمان اعتياد استفاده کنيم. اختياري گفت: تاکنون با بررسي يک گروه 40 نفره توانستيم قسمت جلوي پيشاني افراد معتاد به شيشه را تحريک کنيم و ميزان ولع آنها را کاهش دهيم. البته هنوز قسمت طولاني اين تحريک الکتريکي مشخص و ثابت نشده است و گام بعدي ما بررسي تاثيرات دو هفته منظم تحريک الکتريکي در هر روز يک بار بر روي اين افراد است تا اثرات آن را طي يک ماه بعد مشاهده کنيم. سرپرست آزمايشگاه عصبي - شناختي مرکز مطالعات اعتياد گفت: هم اکنون دو تيم از دانشگاههاي اميرکبير و رضوي مشهد با حمايت ستاد فناوري معاونت علمي و فناروي رياست جمهوري در حال ساخت دستگاه تحريک الکتريکي مغزي هستند. اختياري با معرفي هسته باشگاه مغزي که توسط مرکز آزمايشگاه عصبي - شناختي مرکز ملي مطالعات اعتياد ارائه شده است ازطريق اين بسته باشگاه مغزي مي‌توان براي بازيابي توانمندي افراد استفاده کرد که از طريق آن مي‌توانيم با انجام يک سري تمرين‌ها، توانمندي افراد معتاد را به آنها برگردانيم.