حوادث / کلاهبرداری‌های مجازی با چاشنی فیلم هندی

کمک به يک بانوي جوان و تنهاي خارجي اين حس را القا مي‌کند که در پس اين ارتباط مي‌تواند سودايي از يک منفعت کلان مادي نيز وجود داشته باشد. در اين نامه الکترونيک استر پاتريک خود را دختر مشاورعالي سياسي يکي از کشورهاي غرب آفريقا معرفي کرده که پدرش در جنگ سال 2010به همراه مادرش کشته شده و تنها او موفق به فرار به کشور سنگال شده و هم‌اکنون در اين کشور پناهنده سياسي است. داستان اين دختر جوان تنها از آنجا جالب مي‌شود که به گفته خودش پدر او (يعني مشاور عالي سياسي)، در بانک‌هاي لندن مبلغ شش ميليون دلار سپرده دارد که با اين اوصاف هيچ وارثي نيز جز استر پاتريک ندارد اما مسئله اين است که او به‌خاطر مسائل سياسي و قانوني نمي‌تواند اين پول را دريافت کند. نقطه اوج اين داستان وقتي است که خانم پاتريک مبلغ ناقابل 1400دلار را حلال اين مشکل دانسته و با شماره حسابي که ارائه داده گفته که با واريز اين مبلغ مي‌توان به‌عنوان شريک خارجي در انتقال قانوني اين ثروت وسوسه‌برانگيز سهيم شد. داستان‌هايي شبيه به متن اين نامه الکترونيک، شايد روزانه هزاران بار با کمي اختلاف در متن و داستان به‌دست افراد مختلف ازجمله کاربران ايراني اينترنت و استفاده‌کنندگان از سرويس‌هاي پست الکترونيک عمومي برسد. همه اين داستان‌ها اما حکايت از نوعي جديد از کلاهبرداري با تکيه بر برخي ويژگي‌هاي روانشناختي عمومي دارد. در اين نامه‌هاي الکترونيک، غالبا فرستنده خود را يک زن جوان و تنها معرفي مي‌کند و به‌طور غيرمستقيم خود را واجد شرايط مطلوبي براي يک رابطه عاطفي نشان مي‌دهد که البته با کمک کردن به او مي‌توان به يک سود کلان مادي نيز دست پيدا کرد. نکته روانشناسانه ديگر در اين ترفندها، درخواست واريز بانکي مبلغ نه چندان زيادي است؛ به طوري که اگر شخص حتي احتمال کلاهبرداري و دروغ بودن ادعاي طرف را بدهد، باز هم به‌خاطر مبلغ کم درخواستي و اينکه اين مبلغ به نسبت مبلغي که ممکن است نصيبش شود، چيزي نيست، اين ريسک را قبول مي‌کند. به اين ترتيب مبلغ مورد نظر را به‌حساب داده شده واريز مي‌کند و به همين راحتي در دام کلاهبردار اينترنتي گرفتار مي‌شود. اساتيد حقوق جزا همواره در مباحث حقوق جزا مي‌گويند که کلاهبرداري محصول دو رکن اساسي است؛ يکي مانورهاي متقلبانه از سوي کلاهبردار و ديگري حرص و طمع از سوي بزه ديده. واقعيت اين است که امروزه فضاي مجازي و امکان پنهان ماندن در پشت هويت‌هاي غيرواقعي و در عين حال ارتباطات وسيع در اين فضاي گسترده ضمن فرصت‌سازي‌، تهديد‌هاي مختلفي را نيز در بر دارد که ازجمله اين تهديد‌ها انواع کلاهبرداري اينترنتي است و در اين ميان نيز ارسال نامه‌هاي الکترونيک مختلف به کاربراني که پيش‌تر به انحاي مختلف آدرس الکترونيک‌شان لو رفته يا فروخته شده، از مشهور‌ترين اين نوع کلاهبرداري شده است. کارشناسان اما در مقابله با اين نوع کلاهبرداري هشدارها و توجهات ويژه‌اي به کاربران و مخاطبان اين کلاهبرداري مي‌دهند. عدم‌درج آدرس الکترونيک و باز نشر آن در سايت‌هاي غيرمعتبر و خارجي و بازنکردن نامه‌هاي الکترونيک با آدرس‌هاي ناشناس از نخستين توصيه‌هاي کارشناسان است. توصيه ديگر عدم‌اعتماد در فضاي مجازي به افرادي است که هويت آنها به‌صورت کامل در بيرون اين فضا براي شما ناشناس است و همچنين خودداري از ارسال هرگونه اطلاعات شخصي و حتي غيرشخصي براي اين دسته از افراد و سرانجام اينکه طمع اگرچه در عالم اخلاق يک رذيله اخلاقي محسوب مي‌شود اما وقتي در فضاي مجازي اين طمع با به‌کار‌نبستن عقلانيت و عدم‌آگاهي از توانايي فناوري‌هاي ارتباطي توأم مي‌شود، مي‌تواند درد‌سرهاي بزرگي براي افراد فراهم کند.