ايسنا/ مديرعامل سازمان انتقال خون گفت: انگيزه تعدادي از اهداکنندگان بار اول، آزمايش است و انگيزه داوطلبانه ندارند.
دکتر علياکبر پورفتحالله امروز در اولين همايش ملي مديريت و کنترل عفونتهاي منتقله از خون که در تالار ابنسيناي دانشگاه علوم پزشکي مشهد برگزار شد، با بيان اينکه «سه دسته اهداکننده خون داريم»، گفت: دسته اول اهداکنندگان مستمر هستند که حداقل سالي دوبار اهداي خون انجام ميدهند. دسته دوم اهداکنندگان باسابقهاند که سابقه اهداي خون دارند اما به صورت مستمر براي اهداي خون مراجعه نميکنند. اهداکنندگان بار اول هم دسته سوم هستند.
وي ادامه داد: براساس آمار، جمعيت اهداکنندگان بار اول ۲۵ درصد مراجعان براي اهداي خون را تشکيل ميدهند، اما اين ۲۵ درصد مسئول رخداد بيش از ۷۵ درصد موارد مثبت شدن هپاتيت B و C و ايدز در آزمايشات انجام شده هستند. علت آن هم اين است که انگيزه تعدادي از اهداکنندگان بار اول آزمايش است و انگيزه داوطلبانه ندارند. از همه بدتر اين است که سازمان به عنوان جايگاهي شناخته شده که آزمايشات هپاتيت B و C و HIV را انجام ميدهد که اين بيماريها با رفتارهاي پرخطر اشتراک دارند.
مديرعامل سازمان انتقال خون توضيح داد: متاسفانه بسياري از افرادي که رفتار پرخطر انجام ميدهند، براي اهداي خون با هدف آزمايش مراجعه ميکنند. اين موضوع بسيار خطرناکي است. زيرا آزمايشهاي انتقال خون نه تنها در ايران بلکه در تمام دنيا بلافاصله بعد از ابتلا افراد نميتواند اين بيماريها را تشخيص دهد.
پورفتحالله خاطر نشان کرد: يک دوره پنجره آزمايشگاهي داريم که در اين دوران اين بيماريها مشخص نميشود. از زماني که فرد مبتلا ميشود تا زماني که سطح ويروس به حدي ميرسد که سيستم ايمني را تحريک ميکند، دوران پنجره آزمايشگاهي است. هنگامي که ويروس سيستم ايمني را تحريک ميکند ميتوانيم بيماري را تشخيص دهيم. بنابراين افرادي که در دوره پنجره آزمايشگاهي براي اهداي خون مراجعه ميکنند، اهداکنندگان بالقوهاي هستند که ميتوانند خطر هپاتيت و ايدز را به گيرنده خون منتقل کنند، به همين دليل برنامههاي متعددي داريم که اهداکنندگان بار اول را به حداقل برسانيم.
وي با اشاره به اينکه «در حال حاضر در ۱۵ استان کشور برنامه آزمايش و غربالگري اهداکنندگان بار اول را انجام ميدهيم»، خاطر نشان کرد: يعني اهداکننده بار اول در مراجعه اولش براي اهداي خون نميتواند اهداي خون انجام دهد، بلکه انتخاب اهداکننده انجام و تمام معيارهاي انتقال خون بررسي ميشود. در اهداکنندگان بار اول نمونه فقط براي آزمايش ميگيريم و اگر آزمايشها منفي باشد، چهار ماه بعد فرد براي اهداي خون مراجعه ميکند. اين موضوع به شدت تعداد مبتلايان به هپاتيت و ايدز را از طريق دريافت فرآورده خوني کاهش داده است.
مديرعامل سازمان انتقال خون گفت: در کشور ما روند نزولي هپاتيت و ايدز را در ميان اهداکنندگان خون داشتهايم که اين موضوع مديون فرهنگ سازي، اهداکنندگان مستمر، حذف اهداکنندگان بار اول و... است. عليرغم اينکه ايدز در جامعه رو به افزايش است، اين بيماري در جامعه اهداکنندگان خون به شدت کاهش يافته است. در ۱۵ استان هيچ کدام از اهداکنندگان مبتلا به HIV نبودهاند. اين موضوع نشان ميدهد جمعيت اهداکنندگان دارد به سمت سالمترين جمعيت اهداکننده حرکت ميکند.
پورفتحالله ادامه داد: با توجه به برنامههايي که اجرا کرديم خطر اينکه افراد متعاقب دريافت خون، هپاتيت و ايدز بگيرند تقريبا نزديک به صفر است و امکان اينکه کسي از طريق خون و فرآوردههاي خوني به اين بيماريها دچار شود، وجود ندارد. شانس اينکه بيماري بخاطر بيهوشي به هوش نياد و فوت کند خطرش بيشتر از اين است که بيماري از طريق خون و فرآوردههاي خوني به هپاتيت و ايدز مبتلا شود.
وي ضمن اشاره به کاهش مبتلايان هپاتيت و ايدز در بين جمعيت اهداکنندگان خون گفت: به طور مثال در حدود دو ميليون و ۱۰۰ هزار اهداي خون فقط ۵۰ مورد رخداد مثبت HIV داشتيم. يعني ۰/۰۰۳ درصد اهداکنندگان ما رخداد HIV دارند، درحالي که در جامعه نرمال ما اين بيماري صد برابر اين رقم است.
مديرعامل سازمان انتقال خون در پاسخ به اين پرسش که آيا مواردي بوده که افراد از طريق خوني که دريافت کردهاند دچار ايدز و هپاتيت شوند، عنوان کرد: در اين زمينه مورد مستندي ظرف چهار سال اخير نداشتهايم.
وي با بيان اينکه در برخي مناسبتهاي خاص حجم بالاي اهداي خون داريم، افزود: هميشه با اين مشکل مواجه بوديم که در زمانهاي خاص مراجعه اهداکنندگان به حداکثر ممکن ميرسد. اين مراجعه زياد، استانداردهاي ما را پايين ميآورد بخاطر حجم کاري، آزمايشهايي که بايد انجام شود، خستگي پرسنل و ... اين موضوع از چالشهاي بزرگ انتقال خون است از طرف ديگر فرآوردهاي که توليد ميشود عمر کوتاهي دارد به طور مثال پلاکت طول عمر سه روزه دارد.
مديرعامل سازمان انتقال خون عنوان کرد: پس از مناسبتهاي خاص دچار کاهش ذخاير خوني ميشويم، زيرا افراد ميگويند ما که خون اهدا کرديم و ديگر مراجعه نميکنند و ميزان ذخاير ما کاهش مييابد. در سه سال گذشته برنامه نذر اهداي خون را اجرا کرديم که افراد در ايام سال براي اهداي خون مراجعه کنند. اين برنامه باعث توزيع جمعيت اهداکنندگان در طول سال ميشود.
پورفتحالله خاطر نشان کرد: ظرف چهار سال گذشته برنامه پايش ذخيره خون را داشتهايم که در همه مراکز اهداي خون هفت برابر مصرف روزانه، خون نگهداري ميشود. اجازه کاهش ذخاير خوني را در هيچ استاني نميدهيم. به محض اينکه استاني با کاهش ذخاير خوني روبرو شود از استانهاي ديگر جبران ميکنيم. بخاطر همين ظرف سالهاي اخير در اين زمينه مشکل نداشتهايم و از مواقع بحران براي ساخت جمعيت اهداکننده استفاده کردهايم. مثلا در زلزله کرمانشاه براي ساماندهي جمعيت گروه خوني o استفاده کرديم؛ بخاطر اينکه اين گروه خوني دهنده همگاني است و به آن نياز بيشتري داريم.
بازار