اختلافات بهداشتی!/ دود عدم مسئولیت ‌پذیری مدیریت کرونا به چشم چه کسانی می ‌رود؟

رويداد 24/ حواشي به وجود آمده بر سر استعفاهاي انجام شده در وزارت بهداشت آن هم در شرايط اپيدمي گسترده ويروس کرونا، نگراني‌هايي را درباره تاثير اين حواشي بر مديريت و کنترل کرونا در کشور ايجاد کرده است.

استعفاي دکتر رضا ملک‌زاده معاونت تحقيقات و فناوري وزير بهداشت و علي نوبخت حقيقي دبير شوراي مشورتي مديريت کرونا يک روز بعد از انتشار سخنان وزير بهداشت در اصفهان رخ داد که طي آن نمکي جامعه بخش تحقيقات وزارت بهداشت را مورد انتقاد قرار داده و گفته بود: «۹۸ درصد از تحقيقات در نظام سلامت، صرف انتشار مقالات در فلان مجلات مي‌شود که به کار نمي‌آيد؛ به شدت به روند تحقيقات نظام سلامت، انتقاد دارم. کدام وزير کم خرد با چنين يافته‌هاي شکسته‌اي مي‌تواند بخش سلامت کشور را اداره کند»
ملک‌زاده نيز طي نامه‌اي تند خطاب به وزير بهداشت دليل استعفاي خود را «اظهارات غير علمي و ناشي از شتابزدگي وزير بهداشت در مورد توليد واکسن ايراني کرونا»، «ادعا‌هاي بي‌اساس وزير بهداشت و سازمان غذا و دارو در خصوص موثر بودن دارو‌هاي گياهي» و «عدم درک درست از تحقيق و پژوهش» ذکر کرده است. او همچنين وزير را متهم کرده که مديريت پرغلطي داشته و توصيه و هشدار‌ها را ناديده گرفته است.
رويداد‌۲۴ در گزارشي با عنوان «جنجال بر سر يک استعفا در وزارت بهداشت/ پشت پرده اختلاف ملک زاده و نمکي چيست؟» با ماجرا‌هاي پشت پرده اين استعفا‌ها پرداخته است.

اما يکي از مهم‌ترين نقاط اختلاف ميان نمکي و ملک‌زاده مساله طب سنتي بود. وزير بهداشت به طب سنتي اعتقاد دارد و حتي وزارتخانه تحت نظر او جزوه‌اي ۳۰ صفحه‌اي را براي استفاده از طب سنتي در مبارزه با کرونا منتشر کرده است. اين درحالي است که بخش اعظم جامعه پزشکي طب سنتي را فاقد صحت علمي مي‌داند. اين حواشي طي چند روز اخير در وزارت خانه بهداشت آن هم در شرايط کنوني شيوع ويروس کرونا اين پرسش را مطرح کرده است که اين حواشي روند مديريت مبارزه با اين ويروس  را تا چه اندازه تحت تاثير خود قرار خواهد داد؟

خروج وزارت بهداشت از جاده دانش
دکتر بابک زماني در اين باره به رويداد‌۲۴ مي‌گويد: استعفا‌هايي که صورت گرفته است عمدتا به اين دليل بوده است که هر دو مسئولي که استعفا دادند در اين مدت تلاش کرده‌اند که در بحران کرونا استفاده از دانش را مورد حمايت قرار دهند. اين افراد شايد به اين صورت احساس کرده‌اند که در مديريت بحران کرونا آنچنان که بايد و شايد از دانش استفاده نمي‌شود.

وي با تاکيد بر عميق بودن بحران کرونا و آمار بالاي مرگ‌و مير‌هاي روزانه، عنوان مي‌کند: تنها راه مبارزه با اين ويروس و شرايط بحران آفرين ناشي از آن، استفاده از دانش است و جايي براي صحبت‌هاي کلي و رفتار‌هاي غيرعلمي باقي نمي‌ماند. آنطور که از فحواي اتفاقات متوجه شدم مساله اين بوده که ناگهان ۴ داروي گياهي به عنوان درمان کرونا عرضه مي‌شود. آيا اثبات شده است که طب سنتي يا رفتار‌هاي ابراز شده براساس اين طب در درمان کرونا و کاهش بحران کرونا موثر است؟ مگر دانشمندان ما در قرون گذشته ويروس کرونا را مي‌شناختند؟

عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي ايران اظهار مي‌کند: از سوي ديگر موضوع واکسن کروناست، مساله اين است که تهيه اين واکسن يک فرايند بين‌المللي دارد و بسيار سخت است. در اين شرايط اعلام ناگهاني اينکه ساخت و توليد واکسن کرونا را به زودي اعلام مي‌کنيم اقدامي عجيب بود و براي مسئولان هم ايجاد مسئوليت مي‌کند. حتي سيستم تحقيقاتي وزارت بهداشت هم نمي‌تواند تاييدکننده چنين چيزي باشد.

وي مي‌افزايد: هرقدر از دانش براي مقابله با کرونا دور شويم ضررآفرين است و شايد راه‌ديگري به جز اين باقي نمانده که براي بازگرداندن سياست‌ها به جاده دانش و اتکاي صرف بر دانش راه ديگري براي اين افراد به جز استعفا نمانده است. مدت‌هاست که کرونا در جهان شيوع پيدا کرده و در هيچ کجا هم نتوانسته‌اند آن را به صورت کامل کنترل کنند. در فروردين ماه هم کسي فکر نمي‌کرد چنين ابعاد گسترده‌اي داشته باشد و در حال حاضر هم نگران ابعاد اين بيماري در سال آينده هستيم.

عضو هيات مديره سازمان جهاني سکته مغزي با تاکيد بر ضرورت استفاده از راهکار‌هاي علمي براي کنترل بحران کرونا، اضافه مي‌کند: ترديدي در اين مساله وجود ندارد و وزارت بهداشت هم مسئوليت جدي در اين زمينه دارد و نمي‌توان اين مسئوليت را به بخش‌هاي مجزا تجزيه کرد. کليت وزارت بهداشت به نظر مي‌رسد که رويکرد موفقي نداشته است و اين رويکرد ناموفق هم به دليل اميدبخشي‌هاي کاذب و استفاده از رويکرد‌هاي مرتبط با گروه‌هايي که نمي‌توانند نقشي در اين بحران داشته باشند تشديد شده است به همين دليل هم چاره‌اي به جز استعفا نداشتند.

وي خاطرنشان مي‌کند: آنچه که کاملا بارز و غيرقابل بحث است ضرورت عدم استفاده از طب سنتي است و اينکه بايد يک روند تحقيقاتي علمي براي اثبات دارو‌ها طي شود و کسي هم در اين زمينه ترديدي ندارد.

زماني تصريح مي‌کند: اگر نتيجه اين استعفا‌ها آن باشد که ناوگان سيستم سلامت دانش به جاده علم و دانش بازگشته و فقط از گاردلاين‌هاي علمي پيروي کند شايد نتايج مثبتي در مقابله با کرونا در کشور داشته باشد.

---

بازار

---

وي اظهار مي‌کند: همواره اين دغدغه وجود دارد که اگر افرادي که درباره استفاده از دانش هيچگونه توهمي ندارند و فقط کار‌هاي علمي را دنبال مي‌کنند در اين شرايطي که جو شبه علم جرياني قوي در وزارت بهداشت دارد، از کار کناره‌گيري کنند و جاي آن‌ها را افرادي بگيرند که هيچگونه وسواسي در صحت اطلاعات ندارند شايد شرايط بدتر شود. اين نگراني هست که همواره وجود دارد و مسئولاني که استفعا داده‌اند دراين زمينه مسئوليت دارند. وظيفه تنها در زمان کار کردن نيست و نحوه از کار بيرون رفتن هم جزو مسئوليت‌هايي است که هر مسئولي برعهده دارد. با مسئوليت‌پذيري که در اين اساتيد سراغ داريم احتمالا به ضرر و فايده اين موضوع هم انديشيده‌اند.

اين پزشک مغز و اعصاب عنوان مي‌کند: ما اين دغدغه را هم داريم که به عنوان مثال اگر معاونت تحقيقات وزارت بهداشت به کسي سپرده شود که به طب سنتي اعتقاد دارد مي‌تواند نتايج آن براي کشور غيرقابل پيش‌بيني باشد. در وزارت بهداشت يک دفتر طب سنتي وجود دارد و يک جزوه استفاده از طب سنتي براي مقابله با کرونا هم با آرم وزارت بهداشت منتشر شده است و آقاي وزير هم قرار است که طب سنتي را در شبکه‌هاي بهداشت تلفيق کنند که جامعه پزشکي اين موضوع را درک نمي‌کند. اين دفتر مرتب ادعا‌هايي را مطرح مي‌کند که درمان کرونا با فلان روغن و شربت ممکن است در حاليکه هيچيک از اين موارد به لحاظ علمي اثبات نشده است. وزارت بهداشت نبايد به فرآيند‌هاي غيرعلمي اتکا کند.

وي مي‌گويد: اگر سازمان بهداشت جهاني اعلاميه داده براي استفاده از طب سنتي براي کشور‌هايي است که توان علمي بالايي در حوزه سلامت ندارند و طب سنتي آن‌ها هم حاوي رفتار‌هاي خطرناک نيست نه کشور ما که داراي يکي از دانش‌بنيان‌ترين و پوياترين ناوگان سلامت در جهان بوده و هزينه بالايي در آن صرف مي‌شود. قطعا توقع مردم کشورما از سيستم سلامت کشورهم در حد توقع مردم در کشور‌هايي با سيستم سلامت ضعيف نيست.

زماني ادامه مي‌دهد: طب سنتي ايران مي‌گويد ما تحقيقات پزشکي را قبول نداريم و شيوه تفکر جداگانه‌اي دارند که با طب مدرن متفاوت است و اين طب نيازي براي ورود به تحقيقات پزشکي نمي‌بيند. جامعه پزشکي ايران مخالفتي با روش‌هاي گياهي وسنتي ندارد به شرط آنکه وارد يک مطالعه علمي طب بر مبناي شواهد علمي شود.

دبير انجمن مغز و اعصاب با بيان اينکه در کشور ما سياست جرياني بسيار قوي است، عنوان مي‌کند: يکي از بزرگ‌ترين مشکلات ما در کشور آن است که هر اتفاقي رخ مي‌دهد بلافاصله سياسي مي‌شود. در اين مورد هم ممکن است جريانات سياسي بخواهند از موضوع استفاده کنند. آنطور که من شاهد بودم درلحظه‌اي اين استعفا‌ها رخ داده است که وزير بهداشت در اصفهان مسئوليت کرونا را به يکي از زيرمجموعه‌هاي خودشان منتسب کرده‌اند درحاليکه يک مسئول بالادستي بايد مسئوليت‌پذير بوده و مسئوليت واحد‌هاي زيرنظر خود را بپذيرد.

وي اضافه مي‌کند: همچنين وزير بهداشت با لحني صحبت کرده‌اند که گويا تنها افرادي که با طب سنتي مشکل ندارند و اين طب را به رسميت مي‌شناسند جزو جامعه پزشکي هستند و اين کاملا خلاف واقعيت است، زيرا بخش اعظم جامعه دانشگاهي ما به هيچ‌عنوان طب سنتي را اگر بر مبناي شواهد علمي نباشد قبول ندارند. در نتيجه وقتي اين افراد را خارج از شمول پزشکان بدانند کل جامعه پزشکي را که درگير بحران کروناست زير سوال برده‌اند؛ لذا اگر مساله صرفا سياسي بود و دغدغه علمي نبود در زمان ديگري مطرح مي‌شد چرا بعد از اين سخنان اين اتفاقات رخ داد.

زماني در پاسخ به اين سوال که با شکاف ايجاد شده در وزارت بهداشت ممکن است مديرت کرونا دچار چالش شود، مي‌گويد: اين نوع چالش‌ها هم ممکن است نتيجه مثبت به دنبال داشته باشند هم نتايج منفي، اما در بحران کرونا همه زيرمجموعه‌هاي وزارت بهداشت درحال فعاليت هستند. بخش مهمي از افرادي که در حال مبارزه با کرونا هستند سيستم آموزش پزشکي در کشور يعني دستياران پزشکان و بيمارستان‌هاي آموزشي هستند. از ابتدا هم امکانات زيادي در اختيار آن‌ها گذاشته نشده است و تاکيد زيادي بر استفاده از نظرات آن‌ها نشده است لذا اميدواريم اين استعفا‌ها منجر به نتايج بهتر شود.

استعفا‌ها تاثيري بر عملکرد وزارت بهداشت ندارد
حسينعلي شهرياري رئيس کميسيون بهداشت مجلس درباره تاثير اين حواشي بر مديريت کرونا به رويداد‌۲۴ مي‌گويد: مطمئن هستم اين حاشيه‌سازي‌ها روي وزارت بهداشت تاثير نخواهد گذاشت، زيرا افرادي که در حال فعاليت مي‌کنند تمام تلاش و وقت خود را صرف مبارزه با اين بيماري و خدمت‌رساني به مردم کرده‌اند.

وي ادامه مي‌دهد: در حال حاضر با توجه به شرايط کرونايي کشور و فضاي سياسي که ما در دنيا داريم و متاسفانه بسياري از جريان‌هاي سياسي خارج از کشور برعليه وزير بهداشت ودرمان فعاليت مي‌کنند ما حمايت جدي از وزير بهداشت کرده و در اين برهه که با ويروس کرونا مواجه هستيم به او کمک مي‌کنيم.

شهرياري عنوان مي‌کند: از همکاران خودم در دانشگاه علوم پزشکي نيز مي‌خواهم که به وزير کمک کنند. از دوستاني که استعفا کردند نيز خواهش مي‌کنم که ضرورت دارد کمک کنند که هر چه سريع‌تر در مبارزه با اين بيماري کرونا رو سفيد بيرون بياييم و البته مطئن هستم که خود اين دوستان هم همين تفکر را دارند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar