تجمیع ۸۱ دانشگاه دولتی به تصویب رسید
تسنيم/ دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي گفت: الحاق مراکز آموزشي(۸۱ دانشگاه دولتي) را با توضيحات وزير علوم مورد تصويب قرار ميدهيم، با اين ملاحظه که مراکز مخصوص خواهران همچنان تک جنسي بودن آنها محفوظ بماند.
در جلسه 149 ستاد راهبري اجراي نقشه جامع علمي کشور در شواري عالي انقلاب فرهنگي، منصور غلامي وزير علوم، تحقيقات و فناوري از آمادگي وزارت مطبوعش براي اجراي طرح ساماندهي موسسات آموزش عالي کشور خبر داد و گفت: وزارت علوم از سال ها قبل موضوع را در دستور کار داشت و در اين خصوص گزارشهايي جمعآوري و تدوين کرد. چنانچه شوراي عالي انقلاب فرهنگي و ستاد راهبري اجراي نقشه جامع علمي کشور دستور دهند، متوليگري اين بخش را به عهده بگيرد يا حداقل به موضوع ورود جدي پيدا کند تا با آمادگي کامل بتواند وظيفه خودش را در اين خصوص انجام دهد.
ساماندهي دانشگاه آزاد و دانشگاههاي دولتي
دکتر غلامي در ادامه تاريخچه مختصري از تصويب طرح ساماندهي موسسات آموزش عالي کشور ارائه کرد و گفت: مصوبه مذکور در اسفند 1394 تصويب، در تيرماه 1395 ابلاغ شد و تقريباً دو ماه بعد هم توسط وزارت علوم به دانشگاههاي کشور ابلاغ شده است. در آن زمان، بندهاي نخست اين ابلاغيه مورد توجه قرار گرفت و تعاملات منطقهاي (مناطق دانشگاهي) شکل گرفت و سپس به سراغ اجرايي شدن ساير بندها رفتيم. از سال 1397 هم اين برنامه جزو اولويتهاي وزارت علوم قرار گرفت که تا به امروز هم ادامه داشته است.
غلامي در خصوص مساحت زياد دانشگاه و مد نظر نبودن آن براي گسترش دانشگاهها گفت: هم اکنون داشتن زمين زياد به عنوان يک معيار خوب در نظر گرفته نميشود چرا که هزينهها و حواشي خاص خود را دارد. بنابراين داشتن زمين زياد و مساحت بالا از اين پس به عنوان معيار توسعه يک مرکز قرار نمي گيرد.
وي همچنين در مورد وضعيت فعلي بعضي دانشگاهها نيز اظهار داشت: دانشگاه علمي و کاربردي 600 مرکز غيردولتي بدون بودجه دولت تحت اساسنامه مستند به تعهدات موسسين دارد که ساماندهي آن صورت گرفته است. دانشگاه پيام نور هم به خوبي ساماندهي شده و هم دانشجو و هم کارمند و استاد. بسياري از ساختمانهاي خالي هم براي مرکز رشد علم و فناوري در نظر گرفته شدند. بهترين دوره تعامل با دانشگاه آزاد و وزارت علوم در همين دوره بوده است که انشاالله ساماندهي در آنجا هم به پيش خواهد رفت. دانشگاه فني و حرفهاي که از وزارت آموزش و پرورش تحويل گرفته شد به شدت ضعيف بود اما با بودجههاي فراوان تجهيز شد و مورد استفاده قرار گرفته است.
اعلام نياز به رشتهها به استانداران واگذار شد
غلامحسين رحيمي معاون پژوهش و فناوري وزارت علوم، تحقيقات و فناوري نيز در اين جلسه گفت: بخش ساماندهي بسيار حساس و قابل توجه است چرا که اين طرح به استناد مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي صورت گرفته و در وزارت علوم، حداقل از بعد از جنگ تحميلي تا کنون همواره در حال گسترش آموزش عالي بودهايم و هيچ گاه جلوي گسترش موسسات آموش عالي نه تنها گرفته نشد، بلکه حتي محدود هم نشد. از اين لحاظ اجراي اين طرح چندان آسان نبوده و فشار بسيار سنگيني بر وزارت علوم قرار دارد.
معاون وزير علوم افزود: مسلما اسناد بالادستي در برنامه ريزي ساماندهي مد نظر بوده و اين 8 برنامه توسط شوراي عالي انقلاب فرهنگي به عنوان طرح آمايش مصوب شده است. در طرح مساله مديريت مناطق آموزش عالي خوشبختانه با توجه به مصوبه اي که سال گذشته ستاد نقشه جامع علمي داشت فعلا «منطقه» را در مقياس «استان» در نظر گرفتيم و طراحي و برنامه ريزي انجام شد. درواقع همه استانهاي ما يک شوراي مديريت آموزش عالي دارند که در راس اين شورا، رييس دانشگاه جامع قرار دارد و اين شورا شامل همه روساي دانشگاهها به استثناي دانشگاههاي علوم پزشکي است. ساماندهي دانشگاهها و رتبه سنجي و اعتبارسنجي هم انجام شده و ماموريت گرايي هم صورت گرفته است و در اين راستا سه طرح ديگر هم در حال اجراست؛ لذا با اين طرحها بايد گفت که هيچ موسسه آموزش عالي در کشور منحل نمي شود و در واقع بحث تجميع به بحث الحاق تغيير کرد.
رحيمي يادآوري کرد: نظام آموزش عالي در کشور نسبت به ساير بخش ها چه در بحث ساماندهي و چه در بخش نوآوري، اقدامات قابل توجهي داشته و قابل مقايسه با آنها هم نيست. وي در بيان دلايل ساماندهي موسسات آموزش عالي کشور گفت: امروزه تعداد زيادي از موسسات آموزش عالي از کيفيت آموزشي لازم برخوردار نيستند. افزايش تعداد دانش آموختگان بيکار به دليل عدم نياز بازار کار، توزيع نامتناسب رشتههاي تحصيلي مورد نياز جامعه، رشد کمي نظام آموزش عالي بدون توجه به تحولات و بازار کار، کيفيت پايين آموزش در بسياري از موسسات نوپا و در حال گسترش، نبود تعداد داوطلب ورود و محدود بودن اعتبارات آموزش عالي از جمله دلايل ساماندهي آموزش عالي است.
وي معيارها و شاخص هاي ساماندهي را نيز به دو دسته دروني و بيروني تقسيم کرد و گفت: در بخش معيارهاي دروني اين شاخصها عبارتند از: تعداد اعضاي هيات علمي و تناسب آن با تعداد دانشجو، تناسب اعضاي هيات علمي با رشتههاي داير دانشگاه، سرانه مقالات علمي و پژوهشي داخلي و خارجي به هيات علمي، سرانه فضاهاي آموزشي به دانشجو، آزمايشگاههاي آموزشي فعال در رشتههاي تحصيلي داراي مجوز، سرانه تعداد طرح هاي بيروني به هيات علمي، سرانه اعتباري طرحهاي تحقيقاتي فناوري بيروني از جمله مهم ترين شاخصهاي ساماندهي بودهاند.
معاون وزير علوم معيارهاي بيروني هم شامل تعداد متقاضيان ورود به دانشگاه، نياز شهر و استان به رشته هاي تحصيلي دانست و اظهار داشت: در اين رابطه از استانداران خواهش کرديم تا نيازهاي خودشان را اعلام کنند و اگر استاندار اعلام ميکرد که به تمام اين رشتهها نياز دارد، قطعا تصميمات ما هم فرق مي کرد که تا کنون هيچ استانداري چنين پاسخي به ما نداده است. بهينه سازي تنظيم موسسات آموزش عالي در هر استان، اهداف سه گانه ساماندهي که بدان اشاره شده همگي به عنوان عوامل بيروني تلقي مي شوند.
70 درصد دانشگاههاي دولتي مشمول ساماندهي و تجميع هستند
به گفته رحيمي، در اواخر سال 1398 دکتر غلامي وزير علوم اين پيادهسازي را ابلاغ کردند اما از سال 1399 آغاز شد؛ با توجه به اين طرح از 120 دانشگاه وزارت علوم، 88 دانشگاه مشمول طرح ساماندهي ميشوند. پس از ساماندهي اين دانشگاه تبديل به 46 يا 44 دانشگاه خواهند شد. با اين روش يک دانشگاه مرکزي با پرديسهاي مختلف در شهرهاي مختلف ايجاد مي شود. حسن اين کار هم جلوگيري از اتلاف سرمايه و پذيرش دانشجو در رشتههاي مشابه در همه اين شهرهاست. به عبارتي يک رشته براي همه اين دانشگاهها در يکي از پرديسها و يا مرکز ادامه مييابد که متناسب با نياز يک استان و شهر است. با اين اقدام اعضاي هيئت علمي همچنان به کار خود ادامه خواهند داد. بسياري از اين دانشگاه ها با همين معيارهاي مورد نظر ساماندهي خواهند شد.
65 درصد بودجه تحقيقاتي به تهران ميرسد
دکتر علي اکبر حقدوست، معاون آموزشي وزارت بهداشت نيز در جلسه ساماندهي موسسات آموزش عالي کشور با طرح سؤال از اينکه چرا شهرستانها اينقدر بر بحث توسعه دانشگاهها اصرار دارند، گفت: احتمالاً مديريت شهرها توسعه شهرهايشان را منوط به توسعه آموزش عالي ميدانند که در اينجا ضعف مديريت در ساير قسمتها وجود دارد.
وي در اين خصوص افزود: نکته بعدي اين است که 65 درصد بودجه تحقيقاتي کشور در تهران هزينه مي شود که ما بايد آمايش سرزمين را اجرا کنيم که بسيار مهم است. اما بايد پذيرفت که اگر ما از مهاجرت خارجي گله داريم بايد به همين ميزان از مهاجرت داخلي هم گله داشته باشيم. مسلما تا زماني که بودجه در تهران خرج مي شود، مهاجرت داخلي به تهران همچنان ادامه خواهد داشت. بنابراين اگر قرار است آمايش سرزمين اجرا شود بايد با در نظر داشتن بحث عدالت اجتماعي مورد توجه قرار بگيرد. يعني اگر قرار است تا دانشگاه هايي از سطح کشور برچيده شوند، اما بايد بودجه آنها به قدري باشد که بتواند براي بسياري جاذبه ايجاد کند.
تصويب تجميع 81 دانشگاه دولتي
در پايان اين جلسه، سعيدرضا عاملي دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي ضمن تشکر از زحمات و تدابير وزارت علوم در اقدام شجاعانه براي ساماندهي مراکز آموزشي در جمع بندي گفت: ما الحاق مراکز آموزشي را با توضيحات جناب آقاي دکتر غلامي و جناب آقاي دکتر رحيمي مورد تصويب قرار ميدهيم، با اين ملاحظه که مراکز مخصوص خواهران همچنان تک جنسي بودن آنها محفوظ بماند. در مورد هفت دانشگاه، تجميع يا الحاق شدن نيازمند بررسي دقيق تر بر مبناي شاخص هاي قطعي است.